Bệnh gan là gì?
Bệnh gan là một căn bệnh nguy hiểm. Có thể là do di truyền hoặc do các yếu tố gây tổn hại gan như nhiễm virus, uống rượu, mắc bệnh béo phì gây nên. Theo thời gian, tổn thương gan để lại sẹo (xơ gan) có thể dẫn đến suy gan khiến tính mạng người bệnh bị đe dọa.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay Việt Nam có khoảng 7,8 triệu trường hợp mắc viêm gan B mạn tính. Hơn 13.000 đối tượng bị xơ gan mất bù. Gần 6.000 người mắc ung thư tế bào gan và hơn 6.400 trường hợp tử vong do bệnh gan.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh gan
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gan, dưới đây là một số yếu tố nguy cơ gây bệnh:
- Sử dụng nhiều rượu bia.
- Người có tiền sử gia đình mắc các bệnh về gan, nhất là ung thư gan, xơ gan.
- Hay ăn đồ ăn sống.
- Sử dụng chung kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo.
- Xăm hoặc xỏ khuyên tai.
- Tiếp xúc với các chất dịch cơ thể của người khác.
- Quan hệ tình dục không an toàn.
- Tiếp xúc với hóa chất hoặc chất độc.
- Lạm dụng thuốc kháng sinh.
- Mắc bệnh tiểu đường, béo phì, thừa cân.
- Người có nồng độ Triglyceride trong máu cao.
Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh gan
Biến chứng của bệnh gan
Bệnh gan nếu không được hỗ trợ điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:
Gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều (hơn 5% trọng lượng gan). Bệnh lý này xuất hiện do thói quen ăn uống không hợp lý. Lối sống sinh hoạt không khoa học, béo phì hay do căng thẳng kéo dài…
Gan nhiễm mỡ diễn tiến âm thầm với các triệu chứng không rõ ràng nên rất khó phát hiện. Nếu điều trị không kịp thời, các tổn thương ở gan có thể phát triển thành xơ gan, ung thư gan.
Viêm gan
Là bệnh lý có thể xảy ra ở mọi đối tượng, do 3 nguyên nhân chính:
- Viêm gan do nhiễm virus, ký sinh trùng: virus viêm gan A, B, C, D, E, G, ký sinh trùng Plasmodium falciparum hay một số loại amip ký sinh tại gan.
- Viêm gan tự miễn: hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công gan.
- Viêm gan do nhiễm độc: rượu bia, thuốc.
Khi có dấu hiệu viêm, nhu mô gan bị tổn thương khiến các chức năng của cơ quan này suy yếu dần. Khi bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn nặng dễ dẫn đến xơ gan không hồi phục, ung thư gan.
Xơ gan
Là một trong những bệnh lý nguy hiểm về gan. Đặc trưng bởi các tế bào gan dần được thay thế bằng các dải xơ, mô sẹo. Khiến cấu trúc tiểu thùy gan thay đổi thành những nốt tân sinh không có chức năng.
Khi mới khởi phát, xơ gan thường không có dấu hiệu rõ ràng. Ở giai đoạn nặng, triệu chứng của bệnh có thể là não gan, phù nề…rất nguy hiểm.
Ung thư gan
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào ác tính phát sinh tại các mô trong gan. Đây là một bệnh lý nguy hiểm nhưng khó phát hiện vì không có dấu hiệu đặc trưng. Khi phát hiện, người bệnh chỉ sống được từ 3 – 6 tháng và chỉ 1% là có thể sống được 5 năm.
Áp xe gan
Là tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều ổ mủ khác nhau trong tổ chức gan. Nguyên nhân gây bệnh có thể là nấm, các loại amip hoặc vi khuẩn. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao nếu không điều trị kịp thời.
Bác sĩ chẩn đoán bệnh như thế nào?
Thăm khám lâm sàng, trao đổi tiền sử bệnh lý trước đây với bệnh nhân. Tiến hành khám cận lâm sàng:
- Xét nghiệm máu: công thức máu, tăng men gan AST (Aspartate aminotransferase), ALT (Alanine aminotransferase). Tăng men GGT (Gamma glutamyl transferase) và ALP (Alkaline Phosphatase), tăng bilirubin, mức albumin thấp.
- Xét nghiệm hình ảnh: X-quang bụng, chụp cắt lớp vi tính (CT scan). Chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP).
- Phân tích mô (sinh thiết gan): lấy một mẫu tế bào gan. Kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư, vi khuẩn trong gan.
Cách điều trị bệnh gan
Tùy thuộc vào nguyên nhân và diễn tiến của bệnh mà Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Cụ thể, gan bị tổn thương do nhiễm độc thuốc, cần ngưng sử dụng, tham vấn ý kiến Bác sĩ để thay thế bằng loại thuốc khác.
Nếu nhiễm siêu vi, người bệnh cần điều trị theo phác đồ. Bệnh gan do bia rượu và một số bệnh lý về gan khác có thể điều trị bằng cách khắc phục các triệu chứng. Xây dựng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi khoa học.
Trường hợp, gan bị tổn thương nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm có thể phải phẫu thuật. Ví dụ, suy gan giai đoạn cuối cần tiến hành ghép gan.
Các phương pháp ngăn ngừa bệnh gan
Để phòng ngừa bệnh gan, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
- Thực hiện ăn chín uống sôi.
- Không sử dụng chung kim tiêm, dao cạo, đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng…
- Sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ.
- Tiêm ngừa vaccine (viêm gan siêu vi A và B) đầy đủ theo lịch tiêm chủng hoặc theo chỉ định của Bác sĩ.
- Khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ điều trị theo phác đồ nếu có bệnh.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng, lối sống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý.
- Tham vấn ý kiến Bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng sinh. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống, kết hợp các loại thuốc Đông Tây Y.
- Duy trì cân nặng luôn ổn định, tránh béo phì.
- Hạn chế sử dụng rượu bia và các chất kích thích.
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
Người bệnh gan nên ăn gì/ kiêng gì?
Chế độ dinh dưỡng ở mỗi giai đoạn của bệnh gan là khác nhau. Tuy nhiên, việc ăn uống cần phải có sự cân đối giữa các nhóm thực phẩm như: chất đạm, chất béo, đường, vitamin và khoáng chất. Theo đó, người bệnh gan nên ăn và kiêng một số thực phẩm như:
– Nên ăn:
- Thức ăn giàu đạm: thịt nạc, ngũ cốc, cá, trứng, sữa, đậu phụ…
- Thức ăn thanh, nhẹ, dễ tiêu hóa.
- Các loại đậu.
- Rau củ quả: các loại rau có màu xanh đậm, củ quả màu cam, đỏ như cà rốt, cà chua, bí đỏ rất giàu vitamin và khoáng chất, rất tốt cho người bệnh gan.
- Dầu thực vật, dầu đậu nành, dầu mè.
Kiêng ăn:
- Gia vị: muối, ớt, cay.
- Thực phẩm nhiều muối: thịt lợn xông khói, xúc xích, thực phẩm gói sẵn, đóng hộp.
- Chất lỏng: nước ép, nước ngọt, súp vì bổ sung nhiều nước có thể gây phù nề.
- Rượu, bia.
- Thức ăn nhiều dầu mỡ.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Bệnh gan là một bệnh lý nguy hiểm bởi hầu hết các trường hợp bệnh gan đều không có biểu hiện lâm sàng ở giai đoạn đầu. Triệu chứng chỉ rõ ràng khi bệnh ở giai đoạn nặng, khó điều trị. Vì vậy, việc kiểm soát, thăm khám sức khỏe định kỳ là điều cần thiết.
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về bệnh gan. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
- Top 3 địa chỉ khám gan mật uy tín quận 8
- Xuất hiện những triệu chứng này, cần sàng lọc bệnh gan mật sớm!
Nguồn tham khảo: Tổng hợp