Chóng mặt là gì?
Chóng mặt là cảm giác xung quanh quay cuồng, làm bạn không thể giữ thăng bằng và té ngã. Chóng mặt không phải là bệnh mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Triệu chứng này thường được mô tả là cảm giác choáng váng, mọi vật xung quanh quay vòng. Hoặc chính bản thân người bệnh quay vòng, đồng thời kèm theo cảm giác mất cân bằng.
Cơ chế sinh bệnh của chóng mặt rất phức tạp, do cơ thể cảm nhận phương hướng và thăng bằng của cơ quan thần kinh và tiền đình ốc tai bị rối loạn.
Trong hầu hết các trường hợp, chóng mặt không mang tính nghiêm trọng và thường sẽ hết nếu căn nguyên được chữa khỏi. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn, bạn có thể uống một số loại thuốc để làm thuyên giảm.
Tại sao bạn lại bị chóng mặt?
Nguyên nhân gây ra chóng mặt phụ thuộc vào loại chóng mặt. Nhìn chung, có hai loại chóng mặt được nhóm lại theo nguyên nhân. Mỗi loại cũng có những nguyên nhân riêng.
1. Chóng mặt ngoại biên
Đây là loại thường gặp nhất. Nguyên nhân do sự xáo trộn trong tai trong nhằm điều chỉnh cân bằng của cơ thể. Nếu có vấn đề ở bên trong tai, bạn sẽ cảm thấy đau và chóng mặt. Điều này có thể xảy ra do viêm ở tai trong hoặc do nhiễm virus. Loại chóng mặt này là do một số nguyên nhân gây ra như:
Chóng mặt lành tính do tư thế
Chóng mặt lành tính do tư thế là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra. Đây là một tình trạng trong đó tiền đình tai trong bị suy giảm do sự thay đổi đột ngột về vị trí đầu và chuyển động. Ví dụ:
- Thay đổi từ tư thế thẳng đầu sang cúi đầu
- Thức dậy đột ngột từ giấc ngủ
- Ngước đầu lên cao
Chóng mặt lành tính do tư thế cũng dễ xảy ra hơn đối với những người đã phẫu thuật tai. Có tiền sử chấn thương ở đầu, nhiễm trùng tai và trong thời gian chữa và dưỡng bệnh.
Từng bị chấn thương đầu
Nguyên nhân do ảnh hưởng của bệnh sử. Những người đã bị thương ở đầu có thể bị rối loạn tai rồi gây chóng mặt.
Viêm và sưng tai trong
Viêm và sưng tai trong là một chứng viêm và nhiễm trùng xảy ra ở tai trong, đặc biệt là ở các kênh phức tạp và quanh co. Tai trong này đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát thính giác và cân bằng cơ thể. Nếu bạn trải qua căn bệnh này do viêm nha khoa, thì các triệu chứng khác cũng sẽ xuất hiện. Như buồn nôn, nôn mửa, mất khả năng nghe, đau ở tai và sốt.
Viêm dây thần kinh tiền đình
Viêm thần kinh tiền đình là một chứng viêm xảy ra ở một phần dây thần kinh tai liên kết trực tiếp với não. Viêm này là do nhiễm virus, thường xuất hiện đột ngột mà không kèm theo triệu chứng hoặc dấu hiệu khác. Thậm chí không có vấn đề về khả năng nghe.
Tình trạng này có thể xảy ra trong vài giờ trong ngày. Triệu chứng của nó là mất cân bằng, đau đầu kliyengan, buồn nôn.
Bệnh Ménière
Bệnh Ménière là một căn bệnh hiếm gặp xảy ra ở tai trong. Mặc dù bệnh Ménière rất hiếm, nhưng tình trạng này có thể là nguyên nhân nghiêm trọng. Nếu bạn bị bệnh Ménière, các triệu chứng sẽ có xuất hiện trong vài giờ hoặc thậm chí vài ngày. Bệnh cũng kèm theo triệu chứng buồn nôn và nôn trầm trọng.
2. Chóng mặt trung ương
Trái ngược với ngoại biên gây ra bởi rối loạn tai và các cơ quan cân bằng. Đây là kết quả từ các vấn đề về não. Phần não bị ảnh hưởng nhất là tiểu cầu hay tiểu não.
Dưới đây là một số tình trạng gây ra chóng mặt trung tâm:
- Đau đầu migraine. Bạn bị đau đầu không thể chịu nổi kèm theo đau nhói. Tình trạng này thường xuất hiện ở những người trẻ tuổi.
- Đa xơ cứng, một rối loạn hệ thần kinh xảy ra trong hệ thống thần kinh trung ương – não và tủy sống.
- U dây thần kinh thính giác là một khối u lành tính phát triển trên các dây thần kinh tiền đình, hệ thống dây thần kinh kết nối tai đến não.
- Các khối u não tấn công tiểu não, dẫn đến sự phối hợp không phù hợp với chuyển động của cơ thể.
- Đột quỵ là sự tắc nghẽn các mạch máu xảy ra trong não.
- Dùng một số loại thuốc có thể gây phản ứng phụ.
Những ai có thể bị chóng mặt?
Chóng mặt rất phổ biến và có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Bạn có thể làm giảm nguy cơ bằng cách tránh các yếu tố nguy cơ. Hãy thảo luận với bác sĩ nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào.
Triệu chứng và dấu hiệu của chóng mặt
Hiệu tượng chóng mặt thường đi kèm với các biểu hiện sau:
- Đầu óc quay cuồng hoặc cảm thấy mệt mỏi
- Đứng không vững hay cảm giác mất thăng bằng
- Cảm giác bồng bềnh
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Đổ mồ hôi nhiều
- Ù tai
Phần lớn trường hợp, triệu chứng không kéo dài lâu mà sẽ biến mất trong vài phút. Tuy nhiên, đôi khi nó có thể kéo dài giờ hoặc thậm chí là cả ngày.
Cách điều trị tình trạng chóng mặt
Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào những nguyên nhân gây ra. Trong nhiều trường hợp, chứng chóng mặt sẽ tự động biến mất mà không cần điều trị. Đối với một số người, việc điều trị là cần thiết và các biện pháp có thể được tiến hành bao gồm:
Phục hồi chức năng tiền đình
Đây là một loại vật lý trị liệu nhằm giúp củng cố hệ thống tiền đình. Phục hồi chức năng tiền đình có thể được khuyến nghị nếu bạn bị tái phát. Biện pháp này giúp rèn luyện các giác quan khác của bạn để bù đắp cho chứng chóng mặt.
Thủ thuật tái định vị Canalith
Những động tác được thực hiện nhằm di chuyển cặn canxi từ ống tai vào khoang tai trong để được cơ thể hấp thụ. Trong khi làm thủ thuật, bạn có thể sẽ gặp các triệu chứng chóng mặt do ống tủy đang di chuyển. Bác sĩ vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân thực hiện các động tác một cách an toàn và hiệu quả nhất.
Dược phẩm
Trong vài trường hợp, một số loại thuốc được chỉ định để giảm các triệu chứng, như buồn nôn hoặc say tàu xe. Nếu chứng chóng mặt là do nhiễm trùng hoặc viêm, thuốc kháng sinh hoặc steroid có tác dụng làm giảm sưng và chữa nhiễm trùng. Đối với bệnh Meniere, thuốc lợi tiểu đôi lúc cũng được kê toa để làm giảm áp lực từ sự tích tụ chất lỏng.
Phẫu thuật
Có trường hợp người bị đòi hỏi phải được phẫu thuật mới điều trị dứt điểm được. Nếu chứng chóng mặt gây ra bởi một vấn đề tiềm ẩn nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như khối u hoặc chấn thương não hay cổ. Bác sĩ sẽ tập trung điều trị những vấn đề gốc đó để kiểm soát chứng chóng mặt.
Các biện pháp kiểm soát tình trạng chóng mặt
Bạn sẽ có thể kiểm soát và hạn chế diễn tiến xấu của tình trạng này nếu duy trì thói quen, chế độ sinh hoạt phù hợp như sau:
- Cẩn thận khi đi lại nếu cảm thấy mất khả năng thăng bằng, có thể chống gậy để hỗ trợ khi triệu chứng quá nặng;
- Tránh thay đổi tư thế quá đột ngột;
- Hạn chế đặt những đồ vật dễ gây vấp ngã trong nhà;
- Ngồi hoặc nằm xuống ngay khi cảm thấy chóng mặt;
- Không lái xe hoặc vận hành máy móc nguy hiểm nếu thường xuyên bị.
- Giảm lượng cà phê, rượu, thuốc lá và muối tiêu thụ vào cơ thể;
- Uống đủ nước, chế độ ăn uống lành mạnh
- Ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng, stress;
- Tìm hiểu về các tác dụng phụ của những loại thuốc đang sử dụng và tham vấn ý kiến của bác sĩ;
- Dành thời gian thư giãn, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát và bù chất điện giải.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Chóng mặt không phải là bệnh mà là triệu chứng của những vấn đề sức khỏe khác. Nếu chóng mặt không tự khỏi mà kéo dài kèm theo những biểu hiện khác bạn nên đến bác sĩ thăm khám ngay. Nếu tìm ra nguyên nhân chóng mặt cụ thể thì sẽ có khả năng được điều trị khỏi hoàn toàn.
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về tình trạng chóng mặt. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
Nguồn tham khảo: Tổng hợp