Rau Cải Cúc (Tần Ô) – Thần dược có tác dụng chữa bệnh gì?

Rau Cải Cúc hay còn gọi là rau Tần Ô, là một nguyên liệu không thể thiếu trong văn hoá ẩm thực Việt. Trong y học cổ truyền, cải cúc được xem là thần dược trị bệnh. Tại sao lại gọi là thần dược? Cùng Medplus tìm hiểu nhé!

Thông tin cơ bản

Tên tiếng Việt: Cải cúc, Rau cúc, Xoòng hao (Tày)

Tên khoa học: Chrysanthemum coronarium L.

Họ: Asteraceae (Cúc)

Đặc điểm cây

• Cây thảo, sống hàng năm, mọc đứng, phân nhánh sum sê, cao 0,4-0,6m có thể đến 1m. Cành non mềm. màu xanh lục, cành già cứng màu nâu nhạt.
• Lá mọc so le, phiến lá men theo cuốոց, chẻ 2 lần lông chim hai mặt nhẵn, dài đến 20 cm. Lá vò ra có mùi thơm hắc.
• Cụm hoa là những đầu mọc riêng lẻ gồm những hoa ở phía ngoài hình lưỡi rộng màu trắng, hoa ở trong hình ống màu vàng, thơm, lá bắc của tổng bao không đều: khô xác ở mép, xếp thành 2 – 4 hàng.
• Quả bế, dài 2-3 mm.
• Mùa hoa quả: tháng 1 – 3

Nơi sống và đặc điểm sinh thái

• Hầu hết là cây thảo, phân bố chủ yếu ở vùng ôn đới ấm. Một số loài được chọn lọc để trồng làm cảnh, lấy rau ăn hay làm thuốc trừ sâu.
• Cải cúc có nguồn gốc ở Vùng Địa Trung Hải. Sau du nhập sang các nước khác ở châu Âu, Bắc Phi và châu Á. Mục đích trồng cây này tuỳ từng nơi có khác nhau. Ở châu Âu, người ta chọn được giống cải cúc có hoa to và đẹp để trồng làm cảnh.
• Các nước vùng đông nam á vùng Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, lại trồng giống rau cải cúc có tên là ”tangho”, xuất xứ từ Trung Quốc.
• Cải cúc được nhập vào Việt Nam không biết từ bao giờ. Hiện nay cây được trồng rộng rãi ở hầu hết các địa phương ở miền Bắc. Ở miền Nam, có trồng tại Đà Lạt (Lâm Đồng).
•  Cải cúc là loại cây ngắn ngày, ưa sáng và ưa ẩm, thích nghi được với nhiều loại đất. Giới hạn nhiệt độ cho cây sinh trưởng tốt rộng, có thể từ 5 đến 25°C. Cây trồng ở Việt Nam ra hoa kết quả tốt. Ngoài việc trồng để lấy rau ăn, có thể tạo từng vạt lớn ở nơi công cộng để làm cảnh, vì cây mọc rất đều, hoa đẹp.

Bộ phân dùng

Thân và lá cải cúc thu hái khi cần thiết, dùng tươi hoặc phơi khô.

Thành phần hoá học, tính vị

Thành phần hoá học

Dược liệu có chứa tinh dầu, acid amin (asparagine acid glutamic, leucin, acid aspartic, prolin, alamin, valin, acid aminobutyric), herniarin, gossipitrin, quercimetrin, acid clorogenic, acid 3.5-di-cafeo, vitamin A, B, C,…

Tác dụng dược lý

• Ở Tây Ban Nha, người ta đã thử tác dụng kháng khuẩn 3 loại dịch chiết là nước, ethanol và ether của thân, lá và hoa cải cúc, thấy dịch chiết ethanol có tác dụng trên Bacillus subtilis và Micrococcus luteus lufe, không có tác dụng trên Escherichia Coli.
• Các dịch chiết nước và ether không có tác dụng trên cả 3 loại.
• Cao Chiết từ thân, lá và hoa cải cúc không có tác dụng chống thực khuẩn thể.

Tính vị, công năng

• Rau cải cúc có vị ngọt, nhạt, hơi đắng, the, mùi thơm, tính mát.
• Được xem như loại rau, giúp khai vị, làm ăn ngon, giúp tiêu hoá, trừ đờm, tán phong nhiệt.

Công dụng và những bài thuốc

Công dụng

• Rau cải cúc chữa ho lâu ngày, đau mắt, nhức đầu kinh niên, thổ huyết.
• Ở Ấn Độ, người ta phối hợp cải cúc với hồ tiêu để chữa bệnh lậu, hoa được dùng thay thế vị dương cam cúc như là một chất thơm đắng và lợi tiêu hoá. Ngày 30 – 50g dạng thuốc pha, thuốc sắc hoặc rửa sạch ăn sống.

Những bài thuốc về Rau Cải Cúc

• Chữa ăn uống kém tiêu, viêm họng, đau mắt: Dùng cải cúc ăn sống hoặc nấu canh ăn.
• Bài thuốc giải cảm:
  • Chuẩn bị: Rau cải cúc tươi 150g.
  • Thực hiện: Rửa sạch cho nguyên liệu ráo nước, sau đó cho vào bắt to. Nấu sẵn cháo, khi cháo sôi đem đổ vào bát trong 5 – 10 phút cho bớt nóng rồi trộn rau lên ăn kèm. Dùng món ăn này 2 – 3 lần/ ngày cho đến khi khỏi.
• Bài thuốc giải cảm
  • Chuẩn bị: Rau cải cúc tươi 150g.
  • Thực hiện: Rửa sạch cho nguyên liệu ráo nước, sau đó cho vào bắt to. Nấu sẵn cháo, khi cháo sôi đem đổ vào bát trong 5 – 10 phút cho bớt nóng rồi trộn rau lên ăn kèm. Dùng món ăn này 2 – 3 lần/ ngày cho đến khi khỏi.
• Bài thuốc chữa ho ở trẻ nhỏ
  • Chuẩn bị: Lá cải cúc 6g.
  • Thực hiện: Rửa sạch, đem thái nhỏ và thêm vào ít đường hoặc mật ong, hấp cách thủy cho ra nước, chia làm nhiều lần uống hết trong ngày.
• Bài thuốc trị đau đầu kinh niên
  • Chuẩn bị: 30g cải cúc.
  • Thực hiện: Đem nấu nước và uống hằng ngày. Đồng thời nên dùng cải cúc hơ nóng và chườm lên hai bên thái dương và đỉnh đầu trước khi đi ngủ.
• Bài thuốc chữa tiêu chảy
  • Chuẩn bị: 200g rau cải cúc.
  • Thực hiện: Nấu canh, ăn liên tục trong vòng 3 – 5 ngày.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
2. Người bệnh không tự ý áp dụng.
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nguồn: Tracuuduoclieu.vn