3 Nguyên nhân khiến bạn có thể mắc phải Bệnh bò điên

Bệnh bò điên là bệnh gì?

Bệnh bò điên là bệnh ở bò (tên tiếng anh là Bovine Spongiform Encephalopathy, viết tắt là BSE, dịch ra là bệnh viêm não thể bọt biển ở bò). Bò bị bệnh có những biểu hiện như có hành vi bất thường, khó khăn trong di chuyển và giảm thể trọng.

Bệnh bò điên xảy ra ở người gọi là Creutzfeldt-Jakob (vCJD) là một rối loạn thoái hóa não dẫn đến chứng mất trí nhớ và cuối cùng là tử vong. Các triệu chứng của bệnh bò điên có thể giống với các triệu chứng rối loạn não của chứng mất trí nhớ khác như Alzheimer. Tuy nhiên bệnh bò điên thường tiến triển nhanh hơn nhiều.

Mặc dù nghiêm trọng, nhưng bệnh bò điên rất hiếm và ít phổ biến. Trên toàn thế giới, ước tính có một trường hợp mắc bệnh bò điên được chẩn đoán trên một triệu người mỗi năm. Thường gặp nhất ở người lớn tuổi.

Nguyên nhân gây ra bệnh bò điên

Đây là bệnh rất hiếm gặp, xuất độ hàng năm là 0,5 – 1,5 người trên 1 triệu dân. Gây ra 200 cái chết mỗi năm ở Mỹ.

Bệnh mắc phải do prion

Prion là một loại protein có cấu trúc xoắn bất thường. Khi vào cơ thể, các protein độc này tác động đến các protein bình thường khác, biến chúng thành các prion mới. Cứ như vậy chúng sẽ phát triển trong cơ thể theo cấp số nhân.

Con đường lây nhiễm tự nhiên không rõ, ít lây qua đường hô hấp, tiêu hóa hay đường tiếp xúc tình dục. Những ca ghi nhận có sự lây truyền ngang qua chăm sóc y tế như tiêm truyền, ghép giác mạc, truyền hóc môn tăng trưởng.

Bệnh do di truyền

5 – 15% ca vCJD di truyền qua gen trội NST thường số 20. Do tính chất di truyền nên ba mẹ bị bệnh có thể di truyền gen bệnh lại cho con cái.

vCJD ngẫu nhiên

90% bệnh Creutzfeldt – Jakob không xác định được nguồn lây hay yếu tố gia đình. Những ca nhiễm bệnh này được xếp vào nhóm bệnh CJD ngẫu nhiên rải rác.

Bệnh bò điên có lây không?

Bệnh Creutzfeldt – Jakob là bệnh lý thần kinh gây chết người. Biểu hiện là sa sút trí tuệ nhanh, rung giật cơ và đi đứng loạng choạng. Nguy cơ mắc phải bệnh bò điên là không cao và bệnh này không lây truyền thông qua ho hoặc hắt hơi, tiếp xúc hay quan hệ tình dục. Bạn chỉ có thể bị nhiễm bệnh qua ba trường hợp:

• Ngẫu nhiên. Hầu hết những người mắc bệnh bò điên đều không có lý do rõ ràng;
• Di truyền. Bạn có nguy cơ mắc bệnh bò điên rất cao nếu bố hoặc mẹ bị mắc bệnh bò điên;
• Do ô nhiễm. Một số ít người bị mắc bệnh bò điên sau khi tiếp xúc với mô của người bị nhiễm bệnh thông qua các thủ thuật y tế, chẳng hạn như ghép giác mạc hoặc da. Ngoài ra, phương pháp khử trùng tiêu chuẩn không phá hủy các prion bất thường nên một vài người đã nhiễm bệnh bò điên sau khi trải qua phẫu thuật não với các dụng cụ bị nhiễm bẩn.

Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh

Được đánh dấu bằng sự suy giảm sức khỏe tâm thần nhanh chóng, thường là trong vòng vài tháng. Các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu:

• Thay đổi tính cách
• Lo âu
• Chán nản
• Mất trí nhớ
• Suy nghĩ rối bời
• Thị lực giảm hoặc mù
• Mất ngủ
• Khó nói
• Khó nuốt
• Di chuyển đột ngột

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng về sức khỏe tâm thần trở nên nặng hơn. Hầu hết cuối cùng, người bệnh rơi vào tình trạng hôn mê, suy tim, suy hô hấp, viêm phổi hoặc nhiễm trùng là nguyên nhân chính dẫn tới tử vong. Từ khi mắc bệnh và đến lúc từ vòng thường kéo dài trong vòng một năm.

Bác sĩ chẩn đoán bệnh như thế nào?

Bác sĩ thường có thể chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh tật, khám thần kinh và chỉ định một số xét nghiệm giúp chẩn đoán được chính xác. Khi khám các triệu chứng thực thể, bác sĩ có thể phát hiện các triệu chứng đặc trưng như co giật cơ và co thắt, phản xạ bất thường và các vấn đề phối hợp. Những người mắc bệnh bò điên cũng có thể có các điểm mù và thay đổi về nhận thức không gian của thị giác. Ngoài ra, các bác sĩ thường sử dụng các xét nghiệm sau để giúp phát hiện bệnh bò điên:

• Điện não đồ (EEG). Những người mắc bệnh bò điên và các biến thể của nó sẽ có sóng điện não bất thường và rất đặc trưng.
• MRI. Biện pháp này đặc biệt có ích trong chẩn đoán các rối loạn não vì hình ảnh có độ phân giải cao của chất trắng và chất xám của não.
• Xét nghiệm chọc dịch não tủy. Trong một chọc dò tủy sống, bác sĩ sẽ chọc hút dịch não tuỷ và xét nghiệm để tìm dấu ấn của một loại protein đặc biệt trong dịch tủy sống thường là dấu hiệu của bò điên và biến thể của bệnh bò điên.

Cách điều trị bệnh bò điên

Chưa có phương pháp điều trị hiệu quả đối với bệnh bò điên hoặc bất kỳ biến thể nào của nó. Một số loại thuốc đã được thử nghiệm nhưng chưa không cho thấy hiệu quả . Vì lý do đó, các bác sĩ thường tập trung vào việc điều trị giảm đau và các triệu chứng khác, làm cho những người mắc các bệnh này thoải mái nhất có thể.

Các phương pháp phòng tránh bệnh bò điên

Như những thông tin đã cung cấp, chúng ta có thể bị bệnh Creutzfeldt – Jakob từ nhiều nguồn gốc. Có thể bị lây từ người sang người, di truyền trong gia đình, từ gia súc mắc bệnh bò điên hoặc không thể xác định được nguyên nhân nào cả.

Vậy để phòng bệnh ta có thể dựa trên một số phương pháp:

• Kiểm soát gia súc mắc bệnh bò điên: thay đổi cách chăn nuôi, tiêu hủy bò bệnh, kiểm soát xuất nhập khẩu bò,…
• Hạn chế sử dụng các sản phẩm bò bệnh, đặc biệt các bộ phận chứa nhiều prion như não, tủy sống.
• Chỉ ăn thịt bò từ những nguồn cung cấp đáng tin cậy
• Nếu bạn nằm trong những trường hợp đặc biệt (đang mang thai, cho con bú, phẫu thuật,…), bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định ăn thịt bò.
• Giảm thiểu nguy cơ lây từ người sang người qua các chế phẩm tiêm truyền, ghép tạng bằng việc kiểm tra kĩ người hiến tặng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Bệnh bò điên là một bệnh ảnh hưởng thần kinh rất nghiêm trọng và hiện chưa có thuốc đặc trị cho bệnh. Mặc dù hiếm gặp nhưng bạn cũng không nên chủ quan và coi thường bệnh. Chúng ta vẫn thường nói phòng bệnh hơn chữa bệnh. Thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh sẽ giúp giảm được tiến triển bệnh. 

Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về bệnh bò điên. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé. 

Các bài viết liên quan:

• Nhiều người có thể đang ủ bệnh bò điên
• 7 bệnh viện, phòng khám Thần kinh uy tín ở Hà Nội
• Top 5 Phòng khám Thần kinh uy tín TpHCM

Nguồn tham khảo: Tổng hợp