4 ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ BỆNH TỰ MIỄN LÀ GÌ?

Bệnh tự miễn là bệnh xảy ra do bộ máy miễn dịch mất khả năng phân biệt các kháng nguyên bên ngoài và tự kháng nguyên. Tự kháng nguyên là thành phần của cơ thể, vì lý do nào đó trở thành vật lạ, tự kháng thể của cơ thể chống lại các tự kháng nguyên này làm bệnh tự miễn xảy ra.

Bệnh thường gặp ở người trẻ hoặc đứng tuổi (thường từ 20 đến 40 tuổi). Trẻ em và người già ít gặp hơn, nữ gặp nhiều hơn nam.

Bệnh tiến triển từng đợt, nặng dần (vì vậy bệnh có tên là bệnh tự duy trì) diễn tiến thường phức tạp, đa dạng từ cấp tính, tối cấp đến nhẹ, dai dẳng.

Bệnh tự miễn di truyền và thường có tính chất gia đình. Khi bị bệnh tự miễn có thể tổn thương đồng thời nhiều cơ quan.

Y học hiện đại đã xác định được một số nguyên nhân gây ra các bệnh tự miễn bao gồm:

• Ô nhiễm môi trường: Bệnh tự miễn, nhất là bệnh lupus ban đỏ, sẽ nghiêm trọng hơn khi môi trường sống bị ô nhiễm. Những hóa chất như thủy ngân, thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm tóc, bao ni lông… có thể gây tổn hại một cách trực tiếp lên hệ miễn dịch. Trong trường hợp này, bệnh tự miễn xảy ra là do các mô của cơ thể bị tổn hại và bị biến đổi đến nỗi hệ miễn dịch “nhận không ra”.
• Nhiễm trùng: Đây cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh tự miễn như sốt thấp khớp, viêm cột sống….Các bệnh tự miễn này xảy ra có thể là do các tế bào của cơ thể tương tự như vi trùng, do vậy hệ miễn dịch thay vì tiêu diệt vi trùng, nó đã tấn công vào chính tế bào của cơ thể.
• Xáo trộn vi khuẩn đường ruột: Có hàng tỉ vi khuẩn sống ở trong ruột có vai trò điều hòa hệ miễn dịch. Tuy nhiên do tình trạng lạm dụng kháng sinh quá mức và sử dụng thuốc ngừa thai vô tội vạ đã dẫn đến sự mất cân bằng của hệ vi sinh đường ruột gây nên các chứng tự miễn và các rối loạn miễn dịch.
• Thiếu hụt vitamin D: Vitamin D có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động của hệ miễn dịch, nó hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại ung thư, ngăn ngừa sự gắn kết của những thành phần chống lại hệ miễn dịch.

Hội chứng rò ruột: Khi hệ vi khuẩn đường ruột bị xáo trộn, sự tiêu hóa sẽ trở nên kém hiệu quả, màng nhầy ruột sẽ bị tổn hại. Hàng rào phân cách ruột và máu bị hóa giải. Các phần tử thức ăn sẽ thừa cơ hội từ ruột đi vào máu và tạo gánh nặng cho hệ miễn dịch làm cho hệ miễn dịch thay đổi dẫn đến sự tự miễn.

Bệnh tự miễn có thể tác động đến nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể và gây ra biến chứng nên đó là một trong những lý do khiến bệnh khó chẩn đoán. Theo chẩn đoán thì phụ nữ dễ đoán bệnh hơn nam giới. Một số biểu hiện khi mắc bệnh tự miễn bao gồm:

• Sốt kéo dài dù có uống thuốc hạ sốt và tái phát liên tục.
• Triệu chứng mệt mỏi thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể oải, không tập trung, mất tinh thần. Nếu thấy bị tình trạng này bạn nên đi khám sớm để tìm hiểu nguyên nhân để điều trị sớm.
• Ngứa da, nổi mề đay, phát ban: Nhiều người dễ nhầm lẫn với bị dị ứng tuy nhiên khi hệ miễn dịch trong cơ thể bị suy yếu khiến da bị ngứa ngáy, hay nổi mề đay hoặc phát ban.
• Tăng hoặc giảm cân bất thường: Nếu bạn cảm thấy trọng lượng cơ thể đột nhiên tăng hoặc giảm một cách bất thường thì nguyên nhân có thể do sự trao đổi chất trong cơ thể bị rối loạn, hệ miễn dịch thay đổi.
• Sưng các tuyến ở khớp, cổ họng vì hệ miễn dịch tạo các kháng thể tự “hủy hoại” các mô tại các cơ quan.
• Thay đổi trong nhu động ruột và quá trình trao đổi chất dị ứng thực phẩm hoặc gặp các vấn đề về tiêu hóa khiến bạn dễ bị dị ứng với thực phẩm hoặc gây nên tình trạng táo bón, tiêu chảy.

• Để phòng tránh các bệnh tự miễn và bảo vệ hệ miễn dịch, thì cần duy trì một chế độ ăn uống phù hợp, nghỉ ngơi điều độ và hạn chế hút thuốc lá.
• Không để mình quá béo hoặc béo phì vì béo cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh tự miễn, như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp vẩy nến.
• Cần duy trì việc khám sức khỏe định kỳ 1-2 lần/năm nhằm phát hiện sớm những bệnh nguy hiểm, trong đó có các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch. Đồng thời bạn cũng cần thường xuyên vận động chọn cho mình môn thể thao phù hợp để luyện tập đều đặn mỗi ngày.
• Khi được phát hiện mình bị tự miễn bạn nên đi khám ngay để được tư vấn các phương pháp điều trị phù hợp, không nên tự ý dùng các loại thuốc không rõ nguồn gốc khiến bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn và gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Hiện nay mặc dù đã có nhiều loại thuốc và kỹ thuật mới ra đời để điều trị bệnh tự miễn xong cũng mới chỉ điều trị được triệu chứng của bệnh mà chưa thể khỏi hoàn toàn. Không ai bảo vệ được bản thân tốt nhất ngoài chính bạn nên mọi người cần tìm hiểu và nâng cao ý thức bảo vệ hệ miễn dịch của cơ thể bằng những phương pháp đơn giản hàng ngày.