Cong vẹo cột sống là gì?
Cong vẹo cột sống là một tình trạng y tế trong đó cột sống của một người bị cong sang một bên. Đường cong thường là có hình chữ “S” – hoặc “C” – trên không gian ba chiều.
Cột sống bình thường có 3 đường cong tự nhiên hình chữ S. Nhìn từ phía sau, cột sống khỏe mạnh sẽ nằm trên 1 đường thẳng. Cong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị nghiêng, cong bất thường sang bên phải hoặc trái của trục cơ thể.
Cột sống của con người có những đường cong tự nhiên rất tinh tế. Giúp nâng đỡ toàn bộ cơ thể trong tư thế đứng thẳng với hai tay có thể thao tác tự do trong biên độ rất rộng và hai chân được thoải mái đi lại, chạy nhảy.
Những đường cong này có thể làm cho vai hoặc eo của người bệnh có vẻ mất cân xứng. Nếu không được can thiệp và điều chỉnh sớm, vẹo cột sống sẽ trở thành dị tật. Gây tổn thương cột sống nặng nề và ảnh hưởng đến khả năng duy trì tư thế và di chuyển.
Nguyên nhân gây cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó nguyên nhân tự phát ở tuổi vị thành niên chiếm đến 85% các ca mắc bệnh. Bệnh thường bắt đầu ở lứa tuổi 10-15.
Một số bệnh nhi bị cong vẹo cột sống từ lúc bẩm sinh. Hoặc do mắc các bệnh về cơ, thần kinh, suy dinh dưỡng.
Nhiều trường hợp do người lớn cho trẻ tập đứng, tập đi quá sớm. Đa số các bé trong độ tuổi đến trường có thể bị cong vẹo cột sống. Do phải mang cặp sách nặng làm vai bị lệch, bàn ghế ngồi học không đạt tiêu chuẩn tạo ra tư thế học tập sai.
Do đó, các nguyên nhân gây cong vẹo cột sống được chia thành các nhóm như sau:
Vẹo cột sống vô căn
Khoảng 80 % trường hợp không tìm thấy nguyên nhân gây vẹo cột sống.
Vẹo cột sống mà không biết nguyên nhân gọi là vẹo cột sống vô căn. Thường được phân loại theo tuổi khởi phát. Theo kinh điển, có 3 loại:
- Nhũ nhi: Khởi phát xảy ra trong 3 năm đầu sau sanh
- Thiếu nhi: Khởi phát khi trẻ 3-10 tuổi.
- Thiếu niên: Khởi phát sau 10 tuổi đến trưởng thành.
Khoảng 20% có thể nhận diện được nguyên nhân rõ ràng.
Vẹo cột sống thứ phát hay chức năng
Trong trường hợp này, cấu trúc cột sống bình thường. Do co thắt cơ, hay chênh lệch chiều dài chân
Vẹo cột sống bẩm sinh
Cột sống bị biến dạng từ lúc sinh ra. Có thể do bất thường quá trình hình thành hoặc phân đoạn cột sống trong bào thai.
Bất thường hệ thần kinh
Một số bệnh lý thần kinh – có nguy cơ gây nên. Ví dụ: bại não, bại liệt, loạn dưỡng cơ…
Đối tượng nào dễ bị cong vẹo cột sống?
Một số nguy cơ làm tăng gặp phải như:
- Di truyền
- Giới: Nữ có tỉ lệ cao hơn nam.
- Tuổi: Thường xảy ra trong độ tuổi tăng trưởng và trước tuổi dậy thì.
- Tư thế: Tư thế ngồi học không đúng
- Mang cặp sách nặng.
- Bàn ghế có kích thước không phù hợp.
Triệu chứng và dấu hiệu cong vẹo cột sống
Khi bị vẹo cột sống, người bệnh sẽ có các dấu hiệu bất thường như sau:
- Gai đốt sống không thẳng hàng;
- Dốc hai vai không đều nhau, bên thấp bên cao;
- Phần xương bả vai nhô ra bất thường;
- Khoảng cách từ 2 mỏm xương đến bả vai không bằng nhau;
- Tam giác eo tạo ra giữa thân và cánh tay có độ hẹp rộng không giống nhau;
- Khi cột sống bị xoáy vặn khiến xương sườn lồi lên, thăn lưng mất cân đối.
Nếu bị gù thì quan sát thấy lưng tròn, vai thấp, bụng nhô, đầu ngả ra phía trước. Nếu bị ưỡn, phần trên của thân hơi ngả về phía sau, bụng xệ xuống.
Cong vẹo cột sống có nguy hiểm không?
Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày, mà còn tác động xấu đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Chứng vẹo cột sống tiến triển là tình trạng đường cong cột sống trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Nếu không được điều trị sớm, có thể gây ra tình trạng:
- Đau lưng
- Viêm đốt sống
- Khó thở khi lồng ngực bị nén
- Tổn thương tim và phổi do dị tật lồng ngực.
- Viêm phổi
- Tăng nguy cơ mất xương, loãng xương.
Bên cạnh đó, những bất thường về ngoại hình còn gây tâm lý tự ti, mặc cảm cho người bệnh. Nữ giới mắc bệnh dễ dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt không đều, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Bác sĩ chẩn đoán cong vẹo cột sống như thế nào?
Để chẩn đoán chính xác bệnh, các bác sĩ thường thực hiện các phương pháp sau:
Khám lâm sàng
Bác sĩ thường thăm khám để kiểm tra dị tật vẹo cột sống bằng cách, yêu cầu bệnh nhân cúi cong người về phía trước. Mọi bất thường ở cột sống sẽ được phát hiện tốt nhất khi người bệnh đang ở trong vị trí này. Phương pháp này giúp xác định mức độ vẹo, độ mềm dẻo của cột sống và các triệu chứng của bệnh.
Cận lâm sàng
- Chụp X quang. Phương pháp chụp X-quang sẽ cho biết các đốt sống bất thường và mức độ nghiêm trọng đường cong.
- Chụp cộng hưởng từ MRI. Cách này dùng để đánh giá các mô mềm như đĩa đệm, tủy sống, thần kinh.
- Chụp cắt lớp vi tính. Chụp cắt lớp vi tính có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cột sống, hiển thị kích thước, hình dạng và vị trí của các đốt sống.
Cách điều trị cong vẹo cột sống
Để ngăn chặn tình trạng nghiêm trọng do cong vẹo cột sống gây ra, bệnh cần được phát hiện và điều trị sớm.
Nẹp cột sống
Nẹp cột sống được chỉ định sau khi theo dõi độ lệch của cột sống theo thời gian (thông thường khoảng 20-40 độ). Dụng cụ là một thanh nẹp lưng, người bệnh sẽ đeo nó trong một thời gian để cột sống lưng trở lại đường cong sinh lý bình thường.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp được áp dụng khi tình trạng cột sống bị cong vẹo nghiêm trọng, gây trở ngại đến tim, phổi.
Cách thực hiện: Bác sĩ sẽ đặt thêm những que thép không gỉ Herrington vào trong các khớp cột sống, cột sống sẽ được đẩy về vị trí thẳng.
Tuy nhiên phương pháp này luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, biến chứng. Và có nguy cơ làm hạn chế chuyển động ở vùng cột sống, lâu ngày dẫn đến các bệnh lý về xương khớp khác.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp được nhiều bác sĩ khuyên áp dụng kết hợp để định hình lại hình dạng và chức năng cột sống. Tùy mức độ cột sống bị cong nặng hay nhẹ mà thời gian điều trị nhanh hay lâu.
Phương pháp này mang lại kết quả từ từ. Vì vậy người bệnh cần cố gắng kiên trì điều trị và tập luyện theo hướng dẫn của chuyên gia.
Các phương pháp ngăn ngừa cong vẹo cột sống
Chuyên gia xương khớp cho biết, người bệnh nên thăm khám định kỳ. Để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh để tìm hướng điều trị phù hợp.
Người bệnh không nên làm các công việc nặng hoặc cử động mạnh ảnh hưởng đến cột sống, ví dụ như gập người, ngồi cong lưng.
Để phòng ngừa bệnh, cần phòng chống suy dinh dưỡng, còi xương ở trẻ nhỏ, bằng cách:
- Chế độ ăn cần có đủ protein, chất khoáng và vitamin.
- Bàn ghế ngồi học phải phù hợp với lứa tuổi và tư thế ngồi học đúng.
- Tích cực rèn luyện thể dục thể thao làm tăng sự dẻo dai bền bỉ của xương khớp và cơ thể phát triển cân đối.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Cong vẹo cột sống là một tình trạng nguy hiểm. Ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống người bệnh. Do đó việc phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt là điều thiết yếu.
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về bệnh cong vẹo cột sống. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
- Bật mí top 5 bệnh viện xương khớp tại TP.HCM uy tín nhất
- 9 thực phẩm cực tốt cho xương khớp không nên bỏ qua
Nguồn tham khảo: Tổng hợp