Hợp hoan bì: Thảo dược Trung Quốc có tác dụng an thần, trị chấn thương

A. Thông tin về Hợp hoan bì

Hợp hoan bì có rất nhiều tên gọi phổ biến khác, ví dụ như: Hợp hôn bì (Đường Bản Thảo), Dạ hợp bì (Nhật Hoa Bản Thảo), Thanh thường bì (Đồ Kinh Bản Thảo), Manh cát bì, Ô lại thụ bì (Bản thảo Cương Mục), Nhung hoa chi, Hạt mai điều, Bạch hoan bì (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển). Đây là loài cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, được dùng làm bài thuốc trị rất nhiều bệnh và có tác dụng an thần.

Tên khoa học: Albizia julibrissin Darazz.

Họ: Fabaceae – Đậu.

1. Mô tả

• Thuộc loài cây thân to, cao hơn 10m, cành nhỏ không lông, có góc cạnh.
• Lá mọc đối, lá chét hình lông chim 2 lần, chẵn 7-15 đôi, lá chét mọc đối, dài 5-10mm, mép nguyên, vào đêm thì khép lại.
• Hoa tự hình đầu, sắp xếp thành xim, sinh ở đầu cành mới. Đài hoa hình ống, cánh hoa dạng loa hèn, đều là màu xanh, nhị đực chiếm đa số.
• Quả loại đậu dẹt, dài 8-15cm.

2. Phân bố

Hợp hoan bì có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất hiện ở một số tỉnh thành như: Giang Tô, Hà Nam, Hà Bắc, Hồ Bắc, Phúc Kiến,…

3. Thu hái, sơ chế

Phần dùng làm thuốc: Vỏ cây.

Thu hái quanh năm. Người ta phơi khô, cạo bỏ vỏ rồi sao dùng.

4. Mô tả dược liệu

• Hợp hoan bì khô có hình phiến dạng nửa ống, cắt thành từng đoạn dài chừng 0,3-0,6m, rộng chừng hơn 32mm.
• Bên ngoài biểu hiện màu nâu tro, tán bố các bì khổng có màu đỏ vàng nhạt, hình tròn hoặc đường dài, đồng thời thường có màu trắng tro kèm với những vết sẹo có khối rêu bám vào.
• Mặt trong biểu hiện màu nâu vàng nhạt, nhẹ trơn láng có những đường vằn nhỏ chất cứng mà dòn, dễ bẻ gãy.

B. Tính vị, công dụng và liều dùng

1. Tính vị, công dụng

Tính vị: Vị ngọt, tính bình. Được quy vào hai kinh Tỳ, Phế

Công dụng: An thần, trấn tịnh, hoạt huyết, chỉ thống, tiêu sưng, liền gân cốt.

Chủ trị: Trị suy nhược thần kinh, mất ngủ, phế ung, tổn thương do chấn thương đau nhức do gãy xương, trị sưng đau.

2. Liều dùng

Mỗi lần uống 2 – 12g, có thể sắc hay ngâm rượu uống, hoặc tán bột làm trong hoàn tể đều được.

C. Các bài thuốc có Hợp hoan bì

1. Trị phế ung khạc ra đàm tọc, bứt rứt khó chịu trong ngực

Lấy một nắm lớn Dạ hợp bì, sắc còn 3 chén còn một nửa, chia làm 2 lần uống (Vi Trụ Độc Hành Phương).

2. Chữa chấn thương gãy xương

Hợp hoan bì, Cạo bỏ vỏ thô ở ngoài sao đen 120g, Giới thái tử sao 30g. Tán bột, mỗi lần uống 6g với Rượu nóng trước khi ngủ, còn bã bỏ vào nơi đau có tác dụng liền xương (Bách Nhất Tuyển Phương).

3. Chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ

Hợp hoan bì, Bá tử nhân, Toan táo nhân (sao) mỗi thứ 9g. Sắc uống (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

4. Chữa gãy xương

Hợp hoan bì 60g, Bạch giới tử 15g. Tán bột, mỗi lần uống 6g, ngày 2 lần với Rượu (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

5. Chữa tâm thần không yên, u uất mất ngủ

Hợp hoan bì 15g, Sắc uống, hoặc sắc với Bạch thược, Bá tử nhân, Long xỉ, Hổ phách (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

6. Trị phế ung, ho ra mủ máu

Hợp hoan bì 15g, sắc uống (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

7. Trị gãy xương, chấn thương đau nhức

Hợp hoan bì 15g, Giới thái tử 15g. Tất cả tán bột uống với Rượu, lấy bã thuốc đắp bên ngoài nơi đau (Trị Cốt Chiết Phương- Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

D. Tham khảo

Cây Hợp hoan còn cho hoa gọi là “Hợp hoan hoa” hay “Nhung tuyết hoa”. Người ta thường hái đầu mùa hè, phơi trong râm cho khô để dùng.

Cây có vị đắng, tính bình.

Có tác dụng an thần giải uất khai vị. Để trị tâm thần không yên, hay quên, mất ngủ) sưng đau họng thanh quản. Sắc uống từ 3-9g.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý:

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
2. Người bệnh không tự ý áp dụng.
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nguồn tham khảo

Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.