BẠC HÀ NÚI – DƯỢC LIỆU trị cảm ” Thần kỳ “

Thông tin cơ bản

1. Thông tin khoa học:

• Tên Tiếng Việt: Bạc hà núi, Cỏ vắp thơm, Hương nhu dại.
• Tên khoa học: Caryopteris incana (Thunb. ex Houtt.) Miq.
• Họ: Cỏ roi ngựa ( Verbenaceae )

2. Mô tả cây

• Cây thảo, sống lâu năm, cao 30 – 50 cm. Thân mọc đứng, có lông, phần gốc hóa gỗ. Lá mọc đối, hình trái xoan, dài 3-7 cm, rộng 1,5-2 cm, gốc thuôn vát, đầu tù hơi nhọn, mép khía răng, mặt trên màu lục sẫm, có lông mềm, mặt dưới có lông màu trắng nhạt; cuống lá cũng có lông
• Mùa hoa: tháng 6-7.

3. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố

• Ở Việt Nam, cây phân bố nhiều ở các tỉnh vùng núi sát với biên giới Trung Quốc, như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng… và ít hơn Hải Dương, Bắc Giang… Bạc hà núi là loại cây ưa sáng, ưa ẩm và có thể hơi chụi bóng, thường mọc ở ven rừng núi đá vôi hay trên các nương rẫy và ruộng cao đã bỏ hoang.

Thu hoạch

• Cây sinh trưởng mạnh trong mùa mưa ẩm (xuân hè), đến cuối mùa hè thì ra hoa, khi quả già tự mở để hạt thoát ra ngoài. Cây con mọc từ hạt được thấy vào giữa mùa xuân. Bạc hà núi có khả năng tái sinh lại sau khi bị cắt.

Bộ phận dùng

• Toàn cây.

Chế biến

• Ngâm rượu hoặc dùng tươi

Công dụng và tác dụng chính

A. Thành phần hoá học

• Toàn cây chứa incanosid A (=3–hydroxy–4–methoxy–β–phenylethyl (α – L–rhamnopyranosyl (1 —> 3)–β–D–glucopyranosyl (1 -> 2)–6–O–feruloyl–β–O– glucopyranosid) và incanosid B (= 3–hydroxy–4–methoxy–β–phenylethyl α – L – rhamnopyranosyl (1 —> 3) – β – D – glucopyranosid) (CA 125: 110. 241m).
• Ngoài ra, cây còn có incanon (= 11,12, 14, 16 – tetrahydroxy – 17 (15 —> 16) – abeo–abieta– 8,11, 13 – trienon (CA 126: 235. 938 w).

B. Tác dụng dược lý

Tác dụng kháng khuẩn:

Dịch chiết có tác dụng ức chế rõ rệt in vitro trên Staphylococcus aureus, Corynebacterium diphtheriae. Đã phân lập được một hoạt chất có tác dụng kháng khuẩn trong bạc hà núi, tạm gọi là lan hương thảo tố (ở Trung Quốc, được gọi là lan hương thảo).

Tác dụng chống ho:

Nước sắc bạc hà núi dùng liều 20 g/kg, cho chuột nhắt trắng uống, làm giảm số cơn ho do phun xông dung dịch amoniac.

Tác dụng cầm máu:

Cho lợn hoặc chó uống bột hoặc cao bạc hà núi, thời gian chảy máu do vết cắt rút ngắn lại so với động vật không dùng thuốc. Dạng thuốc bôi có tác dụng điều trị các vết thương do cắt đứt ở lợn, chó, gà.

Độc tính:

Tiêm dưới da muối natri của lan hương thảo tố cho 30 con chuột nhắt trắng, với liều 4,5 – 5 g/kg, sau 3 ngày chỉ có 1 con chết. Các con còn lại phục hồi lại bình thường.

Chữa ho gà:

Dùng nước sắc bạc hà núi cho 330 trẻ em bị ho gà uống, liều tính ra dược liệu khô, từ 1 – 3 tuổi 30g, 3-5 tuổi 45g, trên 5 tuổi 60 – 100 g/ngày. Kết quả đều có tác dụng, có trường hợp sau 3 ngày đã đỡ nhiều hoặc khỏi hẳn. Không thấy có tác dụng phụ.

Chữa viêm thận, bể thận:

Dùng dạng muối natri của lan hương thảo tố, tiêm bắp thịt 4 ml/Iần, ngày 4 lần. Đã thử 8 trường hợp, 4 khỏi, 3 đỡ, 1 không kết quả. Thời gian điều trị 6 – 25 ngày. Không có phản ứng phụ.

C. Công dụng, tính vị và liều dùng

Tính vị

• Bạc hà núi có vị cay thơm, tính ấm

Qui Kinh

• Chưa có tài liệu

Công năng

• Giải biểu, làm long đờrn, chỉ khái, tán ứ huyết, trừ phong thấp, thư giãn gân, giảm đau.

Công Dụng

• Bạc hà núi được dùng chữa cảm phong hàn, nghẹt mũi, ho gà, viêm phế quản mạn tính, phong thấp, đau lung, nhức xương, đòn ngã tổn thương, viêm dạ dày ruột, viêm thận, bể thận, đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều.

Lưu Ý

• Thương hàn do ngoại tà không dùng  thì gĩa dập.

Liều dùng

• SỬ DỤNG ĐÚNG LIỀU do dược liệu có độc tính

Bài thuốc sử dụng

1. Chữa phong thấp, đau mỏi, tê bại, bầm tím, ứ máu:

Bạc hà núi và huyết giác lượng bằng nhau, ngâm rượu. Ngày uống 30 ml.

2. Chữa viêm dạ dày, ruột:

Bạc hà núi 30g, địa du 15g, sắc uống. Dùng 10 ngày.

 Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam