Hiện nay, bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, họ thường khá chủ quan vì nghĩ rằng đây là bệnh lành tính. Nhưng thực tế, nếu không được phát hiện sớm, bệnh sẽ diễn biến phức tạp, có thể gây xơ gan, ung thư gan và đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vậy gan nhiễm mỡ triệu chứng đặc trưng là gì? Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ có cần kiêng gì không? Cùng Songkhoe.medplus.vn tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!
Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?
Gan nhiễm mỡ là tình trạng gan có chất béo tích tụ và bị viêm. Gan nhiễm mỡ căn bản là không có hại, nhưng việc kéo dài các triệu chứng viêm của gan có thể dẫn đến xơ gan và làm giảm chức năng của gan. Gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm: gan nhiễm mỡ do rượu (ASH) và không do rượu (NASH). Ở cả hai nhóm người ta đều nhận thấy các tế bào gan chứa đầy các hạt mỡ. Gan nhiễm mỡ do rượu là một giai đoạn trong quá trình tiến triển của bệnh gan do rượu. Nếu không điều trị tốt sẽ dẫn đến viêm và xơ gan rượu. Do đó bài này chỉ đề cập đến gan nhiễm mỡ không do rượu, một rối loạn với tỉ lệ mắc ngày càng nhiều và liên quan nhiều đến lối sống hiện nay.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) xảy ra khi các chất béo tích tụ trong các mô gan. Do sự đa dạng và phổ biến của bệnh mà hiện nay nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ và NASH vẫn chưa thể xác định rõ ràng. Tuy nhiên, thông thường NASH xảy ra ở một số người như: người thừa cân, uống rượu bia nhiều, người mắc bệnh tiểu đường hay những người có nồng độ cholesterol trong máu cao.
Các triệu chứng thường gặp của bệnh gan nhiễm mỡ
Hầu hết gan nhiễm mỡ không có triệu chứng, chỉ tình cờ đi khám phát hiện ra. Một số dấu hiệu gan nhiễm mỡ khi bệnh tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ:
- Mệt mỏi
- Chán ăn
- Gan to
- Khi tình trạng xơ gan xuất hiện, có thể có các triệu chứng:
- Vàng da vàng mắt
- Các sao mạch xuất hiện
- Lòng bàn tay son
- Cổ trướng (dịch ổ bụng)
- Lách to
Nguy cơ dễ khiến bạn mắc bệnh gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là một bệnh phổ biến và có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Riêng NASH thường gặp nhất ở trẻ vị thành niên và là nguyên nhân cao thứ ba gây ra bệnh gan ở người lớn. Một loạt các bệnh và yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, bao gồm:
- Béo phì;
- Suy giáp;
- Suy tuyến yên;
- Phẫu thuật dạ dày;
- Ngừng thở khi ngủ;
- Hội chứng chuyển hóa;
- Nồng độ cholesterol cao;
- Bệnh đái tháo đường tuýp 2;
- Lượng triglycerides trong máu cao;
- Hội chứng buồng trứng đa nang.
Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ như thế nào?
Hầu hết bệnh nhân thường không có triệu chứng gì. Bệnh thường được phát hiện một cách tình cờ do bác sĩ khám thấy chức năng gan không bình thường hay gan bị viêm trong các lần kiểm tra sức khỏe. Một số cách chẩn đoán bệnh như sau:
- Xét nghiệm máu. Cholesterol, Triglycerid, thấy tăng các men gan AST, ALT, phosphatase kiềm. Những trường hợp nghi ngờ xơ gan cần phải xét nghiệm thêm: đông máu cơ bản, Bilirubin, Albumin, protein máu
- Xét nghiệm thêm virus viêm gan B, C để loại trừ viêm gan virus
- Siêu âm ổ bụng. Phương pháp đơn giản để chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Sẽ thấy hình ảnh gan tăng âm trên siêu âm
- Có thể đo độ đàn hồi gan nếu nghi ngờ xơ gan
Bệnh gan nhiễm mỡ có điều trị được không?
Với gan nhiễm mỡ, chúng ta không cần phải sử dụng thuốc hay phẫu thuật. Điều quan trọng nhất là giảm bớt yếu tố nguy cơ, bạn nên:
- Kiểm soát lượng Cholesterol và đường máu.
- Bổ sung Vitamin E có thể cải thiện tình trạng viêm ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ (không bị tiểu đường). Không nên sử dụng vitamin E cho bệnh nhân nam, người có tiền sử hoặc tiền sử gia đình ung thư tiền liệt tuyến, vì nó làm tăng nguy cơ ung thư này ở nam giới. Cũng không nên sử dụng vitamin E liều cao quá 800UI/ ngày vì có thể làm tăng tỉ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.
- Sử dụng Omega 3. Một số nghiên cứu cho thấy acid béo omega 3 có thể cải thiện được tình trạng viêm gan nhiễm mỡ.
- Kiểm soát các rối loạn lipid máu. Nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như rosuvastatin hay pravastatin.
Một số cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ bạn cần lưu ý
Bạn có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình nếu lưu ý vài điều sau:
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe của bạn.
- Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê cho bạn.
- Tập thể dục thường xuyên hơn.
- Hạn chế và tránh các loại đồ uống có cồn.
- Kiểm soát bệnh tiểu đường.
- Giảm cân nếu bạn bị béo phì.
Một số thực phẩm nên/không nên ăn của người mắc bệnh gan nhiễm mỡ
Nên
- Các loại rau xanh, hoa quả tươi. Các thực phẩm này giúp mát gan, tăng cường chức năng gan. Đồng thời bổ sung chất xơ cho cơ thể. Các loại vitamin A và E có tác dụng tránh tích tụ thêm mỡ trong gan. Một số loại rau củ quả khuyên nên dùng như: cam, bưởi, rau cải, rau má, súp lơ, rau cần…
- Ngoài ra cá tươi cũng rất được khuyến khích. Bởi cá chứa nhiều protein nhưng chất béo lại rất ít. Giảm gánh nặng cho gan mà vẫn cung cấp được đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
- Các loại thảo dược thiên nhiên. A-ti-sô, trà xanh, lá sen có tác dụng trong việc giảm lượng mỡ trong gan. Thanh nhiệt, điều hòa cơ thể đồng thời chống tích tụ mỡ ở gan.
Không nên
- Chất béo, mỡ động vật. Nếu sử dụng quá nhiều mỡ động vật sẽ gây gánh nặng cho gan. Gan không thể bài tiết mỡ, dẫn đến tích tụ gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ. Bạn nên thay mỡ động vật bằng các loại dầu có nguồn gốc từ thực vật.
- Thực phẩm giàu cholesterol. Nội tạng động vật, lòng đỏ trứng… chứa một lượng cholesterol cao. Giảm tiêu thụ các loại thực phẩm này giúp làm giảm lượng chất béo trong lá gan.
- Ăn quá nhiều thịt đỏ. Trong thịt đỏ chứa rất nhiều protein. Các thực phẩm này được chuyển hóa tại gan. Như vậy sẽ làm tăng gánh nặng cho gan. Gan không chuyển hóa được gây tăng lượng mỡ tồn đọng. Khiến bệnh gan nhiễm mỡ trở nên nghiêm trọng hơn.
- Các loại hoa quả chứa hàm lượng fructose cao. Hàm lượng đường cao là nguyên nhân gây ra hàng loạt các căn bệnh như béo phì, tiểu đường, gan nhiễm mỡ. Fructose do gan chuyển hóa. Việc hạn chế các loại trái cây có fructose cao sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan, phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ.
- Gia vị cay nóng. Các đồ ăn cay nóng sẽ làm suy giảm chức năng gan, khiến gan không thể bài tiết chất béo, làm chúng tồn đọng khiến tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn.
- Chất kích thích như rượu, bia, đồ uống chứa cồn. Đây là nhóm thực phẩm cấm kỵ với người bị gan nhiễm mỡ. Uống rượu bia sẽ thúc đẩy quá trình chuyển từ gan nhiễm mỡ sang xơ gan thậm chí là ung thư gan. Việc đào thải mỡ cùng các chất độc hại từ rượu bia tạo gánh nặng rất lớn cho lá gan.
Một số phòng khám gan uy tín:
Nguồn: Hellobacsi.com, Vinmec.com, Healthline.com, Benhvien108.vn