Cùng Medplus tìm hiểu các thông tin hữu ích về căn bệnh hậu sản có những ảnh hưởng như thế nào bạn nhé!
1. Bệnh hậu sản là gì?
Theo quan niệm y học hiện đại, hậu sản là giai đoạn 6 tuần kể từ ngày sinh. Lý do có khoảng thời gian như vậy là vì khi mang thai, các cơ quan sinh dục của phụ nữ phát triển để thích nghi với việc có em bé. Sau khi sinh con được 6 tuần ngoại trừ vú vẫn phát triển để nuôi con, các cơ quan sinh dục dần trở lại bình thường như trước sinh.
Vậy bất cứ người phụ nữ nào sau khi thực hiện thiên chức sinh con xong, cũng sẽ bước vào giai đoạn hậu sản. Nếu phụ nữ không được chăm sóc đặc biệt trong giai đoạn sinh con sẽ rất dễ mắc một số bệnh hậu sản. Nhóm bệnh này được gọi chung là bệnh hậu sản sau sinh.
2. Nguyên nhân bệnh hậu sản
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh hậu sản có thể kể đến như:
- Trong thời gian mang thai, thai phụ không được chăm sóc tốt khiến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, thể lực kém, suy nhược.
- Trước khi sinh, thai phụ mệt mỏi, căng thẳng kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi không hấp thụ chất dinh dưỡng dẫn đến kiệt sức và nguy cơ mắc bệnh.
- Dù đã chuẩn bị tâm lý và kiến thức kỹ càng về việc chăm sóc trẻ. Nhưng khi chân chính đối diện với việc chăm sóc con, mẹ khó tránh khỏi những áp lực vô hình. Dần dần những áp lực đó sẽ tác động đến tâm lý, sức khỏe của người mẹ.
- Không kiêng cữ sau thời gian sinh con cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh hậu sản sau sinh. Vì các cơ quan sinh dục của phụ nữ cần khoảng 6 tuần để trở lại bình thường như trước sinh, do đó việc không kiêng cữ và gần gũi chồng quá sớm sẽ gây nên những tổn thương cơ quan sinh dục cũng sẽ khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn.
3. Các bệnh hậu sản thường gặp
Băng huyết sau sinh
Băng huyết sau sinh (có nguy cơ cao nhất trong vòng 24 giờ sau sinh) là tai biến sản khoa thường gặp, là nguyên nhân chính gây tử vong ở sản phụ.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng băng huyết sau sinh như:
- Cơ tử cung yếu do đẻ nhiều lần.
- Sản phụ có tiền sử sảy, nạo hay hút thai nhiều lần.
- Sản phụ đẻ nhanh, đặc biệt là ở tư thế đứng.
- Tử cung có sẹo mổ, u xơ tử cung, tử cung bị căng giãn quá mức do đa thai, đa ối, thai to, tử cung bị dị dạng.
- Sót nhau trong buồng tử cung.
- Chuyển dạ kéo dài, nhiễm khuẩn ối.
- Do dây nhau ngắn cuốn cổ nhiều vòng, hoặc do hộ sinh lấy nhau không đúng cách.
- Đỡ đẻ không đúng cách, cổ tử cung chưa mở hết sản phụ đã rặn.
- Sau đẻ non, đẻ thai lưu.
- Băng huyết còn có thể xảy ra khi cơ thể của sản phụ bị suy nhược, hay thiếu máu, cao huyết áp, nhiễm độc thai nghén.
Nhiễm khuẩn hậu sản
Nhiễm khuẩn bệnh hậu sản là một tai biến sản khoa xảy ra ở sản phụ sau khi sinh, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và có thể là cả tính mạng của sản phụ. Một số loại vi khuẩn có thể gây nên tình trạng nhiễm khuẩn hậu sản như tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, E. Coli và một số loại vi khuẩn kỵ khí như Clostridium, Bacteroides. Vi khuẩn có thể từ chính cơ thể sản phụ, những người xung quanh, dụng cụ đỡ đẻ, thủ thuật mổ lấy thai…
Nhiễm khuẩn bệnh hậu sản có thể xuất phát từ âm đạo qua cổ tử cung, qua vòi tử cung rồi vào phúc mạc. Ngoài ra, vi khuẩn còn có thể xâm nhập qua chỗ nhau bám vào máu gây nhiễm trùng máu.
Ngoài ra, nhiễm khuẩn bệnh hậu sản còn có những hình thái như viêm phần phụ và dây chằng rộng, viêm phúc mạc tiểu khung, viêm phúc mạc toàn bộ, viêm tĩnh mạch.
Sản dịch
Sản dịch là tình trạng rất thường gặp ở sản phụ. Sản dịch là dịch tử cung và đường sinh dục chảy ra ngoài trong những ngày đầu tiên của thời kỳ hậu sản. Trong 3 ngày đầu, sản dịch gồm máu cục và máu loãng có màu đỏ sẫm, từ ngày thứ 4 đến thứ 8 sản dịch loãng hơn, từ ngày 9 trở đi sản dịch không có máu chỉ còn dịch trong hoặc trắng chứa bạch cầu và mô màng vỏ bị hoại tử. Hiện tượng sản dịch sẽ hết trong khoản 2 – 3 tuần sau sinh.
Bình thường sản dịch không có mủ, nhưng khi chảy qua âm hộ, âm đạo, sản dịch có thể nhiễm các vi khuẩn gây bệnh như tụ cầu, liên cầu, trực khuẩn,… Sản dịch khi bị nhiễm khuẩn thường sẽ có mùi hôi.
Nếu sản dịch ra nhiều, kéo dài hoặc đã hết huyết đỏ sẫm lại tái ra máu, bác sĩ cần theo dõi sót nhau khi đẻ. Một số sản phụ có thể ra một ít máu qua đường âm đạo vào thời điểm 3 tuần sau sinh. Hiện tượng này gọi là thấy kinh non do niêm mạc tử cung phục hồi sớm.
Trong thời gian sản dịch, sản phụ không nên sử dụng tampon quá sớm trong khoảng 6 tuần đầu tiên mà chỉ nên sử dụng băng vệ sinh, vì có thể vô tình đưa vi khuẩn vào tử cung. Bên cạnh đó, sản phụ cần chú ý giữ gìn vệ sinh cá nhân bằng việc tắm rửa và làm sạch cơ thể hàng ngày, thường xuyên thay băng vệ sinh.
Sản phụ cần để ý tới những dấu hiệu sau sinh bất thường như chảy máu, đau bụng hoặc sốt, vì đây có thể là những dấu hiệu bị hậu sản sau sinh. Khi có bất kỳ dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nào, sản phụ đừng nên chủ quan, mà hãy đến ngay bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.
Tiền sản giật sau sinh
Tiền sản giật sau sinh cũng giống như chứng tiền sản giật trong giai đoạn thai kỳ. Đây là một căn bệnh hậu sản hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra khi sản phụ tăng huyết áp và protein niệu xuất hiện ngay sau sinh. Thông thường, tiền sản giật hậu sản xảy ra trong vòng 48 giờ sau sinh, nhưng đôi khi muộn đến 6 tuần sau sinh.
Khi bệnh nhân mắc chứng tiền sản giật bệnh hậu sản, các bác sĩ phải khẩn trương tiến hành công tác điều trị ngay lập tức, nếu không bệnh có thể chuyển biến thành sản giật hay các biến chứng nguy hiểm khác.
Thông thường, sản phụ mắc tiền sản giật hậu sản thường sẽ có những triệu chứng như: tăng huyết áp, đạm niệu, có thể kèm theo nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau thượng vị, tiểu ít, phù, tăng cân nhanh. Tiền sản giật hậu sản có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm, như:
- Sản giật hậu sản: là chứng tiền sản giật kèm cơn co giật. Sản giật hậu sản có thể khiến não, gan và thận tổn thương vĩnh viễn. Nếu không được điều trị, biến chứng có thể gây tử vong
- Phù phổi: Khi sản phụ bị phù phổi, nước sẽ tích trong phổi, đe dọa tính mạng người bệnh.
- Thuyên tắc mạch: tình trạng thiếu máu nuôi, gây hoại tử các cơ quan.
- Hội chứng HELLP: gồm giảm tiểu cầu, tăng huyết áp, tăng men gan. Hội chứng HELLP có thể đe dọa tính mạng của người bệnh.
Nhiễm trùng đường tiết niệu sau sinh
Nguyên nhân của bệnh viêm đường tiết niệu là do bộ phận sinh dục nữ có niệu đạo ngắn, gần hậu môn nên vi khuẩn rất dễ xâm nhập và gây bệnh. Ở phụ nữ sau sinh, việc sử dụng băng vệ sinh lâu ngày do tình trạng ra sản dịch tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập niệu đạo. Trong một số trường hợp, vi khuẩn có thể di chuyển tới thận, gây viêm thận.
Khi mắc bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu sau sinh, sản phụ thường buồn tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu lại rất ít. Khi tiểu, sản phụ có cảm giác đau buốt, ngứa rát và nước tiểu bị đổi màu. Ngoài ra, sản phụ còn đau âm ỉ vùng bụng dưới. Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt, buồn nôn, ớn lạnh.
Ngoài ra, sản phụ nên uống khoảng 2,5 lít nước mỗi ngày giúp hỗ trợ quá trình đi tiểu, giúp loại bỏ dần vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu. Sản phụ lưu ý không nên nhịn tiểu vì nước tiểu càng ứ đọng, mầm bệnh càng có cơ hội sinh sôi. Lưu ý quan trọng nhất giúp sản phòng ngừa bệnh hiệu quả là giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
Tìm hiểu từ nguồn: Verywell Health
Như vậy, Medplus đã cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin hữu ích về bệnh hậu sản, hy vọng bài đọc sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích, giúp bạn nâng cao tầm hiểu biết mà hạnh phúc hơn.
Bên cạnh đó, Medplus cũng cung cấp một số thông tin liên quan :