BỆNH NÃO XỐP: NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG

Bệnh não xốp ở bò là một tình trạng nghiêm trọng mà não và tủy sống (hệ thống thần kinh trung ương) ở bò bị phá hủy dần dần. Làm cho chúng có những biểu hiện, hành vi bất thường, khó khăn trong di chuyển và giảm thể trọng. Bệnh não xốp hay bệnh bò điên có khả năng lan truyền sang người, gây nên rối loạn thoái hóa các tế bào thần kinh ở não dẫn đến giảm sút trí nhớ và tử vong.

Nguyên nhân của bệnh này được cho là nhiễm một loại protein độc, được gọi là prion nên bệnh này còn có tên khác là bệnh prion. Các bệnh Prion gây ra do cấu trúc xoắn không chính xác của một protein não trên bề mặt tế bào bình thường được gọi là prion protein tế bào (PrPC). Khi vào cơ thể, các protein độc này tác động đến các protein bình thường khác, làm cho chúng trở thành các prion mới. Cứ như vậy chúng sẽ phát triển trong cơ thể ngày một nhiều hơn. Từ đó, gây biến đổi các phản ứng sinh học trong cơ thể.

Biểu hiện của người mắc bệnh não xốp thường điển hình, tiến triển nhanh, tinh thần sa sút và chỉ xảy ra trong vài tháng. Các dấu hiệu thường hay thấy nhất phải kể đến như:

• Thay đổi tính cách (bệnh nhân thường hay cáu gắt, nóng giận…)
• Lo âu
• Hay buồn bã, chán nản
• Trí nhớ giảm sút thậm chí là mất trí nhớ ( khả năng ghi nhớ kém, hay quên, vừa nói đã quên)
• Tinh thần lú lẫn
• Thị lực giảm hoặc mù
• Rối loạn giấc ngủ (mất ngủ, ngủ hay trằn trọc)
• Khó nói
• Khó nuốt
• Vận động khó khăn (dáng đi khó khăn, giật tay giật chân).

Bệnh não xốp tiến triển rất nhanh, triệu chứng ngày càng nặng, đa số người bệnh thường hôn mê. Những người mắc bệnh não xốp nặng còn dẫn đến suy tim, suy hô hấp, viêm phổi, thậm chí là nhiễm trùng sau đó tử vong. Tử vong thường được ghi nhận sau một năm kể từ khi có các biểu hiện của bệnh.

Trên thế giới, người ta ước tính rằng có một người mắc bệnh bò điên mỗi năm trong một triệu người. Những đối tượng có nguy cơ cao hay gặp phải đều có liên quan tới:

• Di truyền học: trong gia đình nếu có người thân như bố mẹ, ông bà mắc phải thì thế hệ sau cũng sẽ mắc bệnh.
• Tiếp xúc với mô bị nhiễm độc: Những người đã nhận được hormone tăng trưởng có nguồn gốc từ tuyến yên của người hoặc những người đã được cấy ghép mô bao bọc não có nguy cơ mắc bệnh này do điều trị.
• Yếu tố tuổi tác: bệnh hay gặp ở những người cao tuổi, thường là khoảng 60 tuổi. Đối với bệnh bò điên lây truyền từ gia đình sẽ có biểu hiện sớm hơn, hay gặp ở những người trẻ tuổi thường ở cuối độ tuổi 20.

Nguy cơ mắc bệnh não xốp rất khó xác định sau khi ăn thịt bò bị nhiễm bệnh. Các quốc gia trên toàn thế giới có biện pháp y tế trong cộng đồng được thực hiện hiệu quả thì tỉ lệ mắc bệnh gần như là không có.

Bệnh não xốp lây truyền có thể từ nhiều nguồn gốc khác nhau mà không thể xác định được. Vậy để phòng bệnh hiệu quả thì có thể dựa vào một số phương pháp sau:

• Kiểm soát, quản lý gia súc mắc bệnh. Thay đổi cách chăn nuôi, tiêu hủy bò bò bị bệnh.
• Hạn chế việc nhập khẩu gia súc từ những quốc gia, khu vực nơi mà có bệnh bò điên phổ biến.
• Thức ăn chăn nuôi gia súc cần được quản lý nghiêm ngặt.
• Theo dõi và giám sát sức khỏe gia súc
• Hạn chế sử dụng các sản phẩm từ bò mắc bệnh, đặc biệt các bộ phận chứa nhiều prion như não, tủy sống, ruột bò
• Thực hiện kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện tốt
• Giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm từ người sang người thông qua tiêm truyền, ghép tạng bằng việc kiểm tra kĩ người hiến tặng
• Các dụng cụ phẫu thuật chỉ nên sử dụng một lần cho một người bị bệnh.

Để biết thêm chi tiết hơn bệnh nhân vui lòng đến cơ quan y tế gần nhất để được tư vấn cụ thể về bệnh não xốp