Bệnh Parkinson là một bệnh thoái hoá mạn tính tiến triển, thường thấy ở người cao tuổi (tuổi khởi bệnh trung bình từ 58 đến 60), xu hướng mắc bệnh tăng lên do tuổi thọ trung bình tăng. Dưới đây, Songkhoe.medplus.vn xin chia sẻ tất tần tật thông tin về căn bệnh mãn tính này nhé!
Bệnh Parkinson là gì ?
Bệnh Parkinson là một trong những bệnh về thần kinh, thường xảy ra khi nhóm tế bào trong não bị thoái hóa, không thể kiểm soát được vận động của cơ bắp, khiến cho con người đi lại khó khăn, cử động chậm chạp, chân tay bị run cứng. Khi bệnh tiến triển có thể ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh, làm thiếu hụt dopamine.
Các giai đoạn tiến triển của bệnh Parkinson:
- Giai đoạn 1. Có các dấu hiệu ở 1 bên cơ thể, bệnh nhân vẫn tự chủ trong các sinh hoạt.
- Giai đoạn 2. Có các dấu hiệu ở hai bên nhưng không bị mất thăng bằng.
- Giai đoạn 3. Có triệu chứng cả 2 bên cơ thể có mất thăng bằng nhưng bệnh nhân vẫn tự chủ được trong hoạt động tuy có bị hạn chế.
- Giai đoạn 4. Bị suy giảm chức năng nặng nhưng vẫn có thể đi đứng được cần sự hỗ trợ một phần.
- Giai đoạn 5. Bệnh nhân phải ngồi xe lăn hoặc nằm tại giường, không còn tự chủ được.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh Parkinson
Nguyên nhân mắc bệnh Parkinson hiện vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên đã có trường hợp chứng minh rằng trong bệnh Parkinson, một số tế bào thần kinh trong não dần bị phá vỡ hoặc chết. Nhiều triệu chứng là do mất tế bào thần kinh tạo ra một chất hóa học trong não của bạn được gọi là Dopamine. Khi nồng độ dopamine giảm, nó gây ra hoạt động bất thường của não, dẫn đến các triệu chứng của bệnh Parkinson.
Các triệu chứng của Parkinson
Tùy vào cơ thể mỗi người mà các triệu chứng cũng sẽ khác nhau. Các triệu chứng thường bắt đầu ở một bên cơ thể và tồi tệ hơn ở bên đó. Ngay cả sau khi các triệu chứng bắt đầu ảnh hưởng đến cả hai bên. Các dấu hiệu của Parkinson bao gồm:
- Run rẩy. Bạn có thể nhận thấy cơn run di chuyển qua lại giữa ngón tay cái và ngón trỏ. Một đặc trưng của bệnh Parkinson là run tay khi nó được nới lỏng.
- Chuyển động chậm . Theo thời gian, bệnh Parkinson có thể làm chậm chuyển động của bạn, làm cho các nhiệm vụ đơn giản trở nên khó khăn và tốn thời gian. Bước của bạn có thể trở nên ngắn hơn khi bạn đi bộ. Có thể khó ra khỏi ghế. Bạn có thể kéo chân khi bạn cố gắng đi bộ.
- Cơ bắp cứng nhắc. Cứng cơ có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của cơ thể bạn. Các cơ cứng có thể gây đau và hạn chế phạm vi chuyển động của bạn.
- Tư thế xấu và cân bằng. Tư thế của bạn có thể trở nên khom lưng, hoặc bạn có thể gặp vấn đề về thăng bằng do bệnh Parkinson.
- Mất các chuyển động tự động. Bạn có thể bị giảm khả năng thực hiện các động tác vô thức, bao gồm chớp mắt, mỉm cười hoặc vung tay khi bạn đi bộ.
- Lời nói thay đổi. Bạn có thể nói nhẹ nhàng, nhanh chóng, nhếch nhác hoặc do dự trước khi nói. Nội dung nói của bạn có thể đơn điệu hơn là với những lời nói thông thường.
- Viết thay đổi. Nó có thể trở nên khó viết, và văn bản của bạn có thể xuất hiện nhỏ
- Tính cách thay đổi. Do bộ não thường chịu trách nhiệm về suy nghĩ, hành động, nhìn nhận và phản ứng với tình huống. Vậy nên bất kỳ thay đổi nào trong tính cách cũng là nguyên nhân sớm của bệnh Parkinson.
Nguy cơ dễ mắc bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson thường có nguy cơ cao ở những người cao tuổi, tăng dần theo độ tuổi, đặc biệt từ 60 tuổi trở lên. Xét về giới tính, nam giới có khả năng mắc bệnh Parkinson cao hơn nữ giới.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị bệnh Parkinson như:
- Tuổi tác. Thanh niên hiếm khi mắc phải Parkinson. Bệnh Parkinson thường bắt đầu trong khoảng giữa và cuối cuộc đời. Mọi người thường phát triển bệnh từ khoảng 60 tuổi trở lên.
- Yếu tố di truyền. Nếu bạn có một người thân bị bệnh Parkinson sẽ làm tăng cơ hội phát triển bệnh. Tuy nhiên, rủi ro vẫn còn ít, trừ khi bạn có nhiều người thân trong gia đình của bạn mắc bệnh Parkinson.
- Giới tính. Đàn ông có nhiều khả năng phát triển bệnh Parkinson hơn là phụ nữ.
- Tiếp xúc với độc tố. Tiếp xúc liên tục với thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu có thể đặt bạn vào nguy cơ tăng nhẹ mắc bệnh Parkinson.
Chẩn đoán bệnh Parkinson
Bác sĩ sẽ cho bạn làm xét nghiệm vật lý và một số xét nghiệm khác để chẩn đoán bệnh Parkinson. Một số xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ MRI, siêu âm não, SPECT và PET scan, cũng có thể được sử dụng để giúp loại trừ các rối loạn khác. Nhưng trên thực tế, các xét nghiệm hình ảnh không phải là đặc biệt hữu ích cho việc chẩn đoán bệnh Parkinson.
Cách điều trị bệnh Parkinson hiệu quả
Thuốc
Thuốc có thể giúp bạn quản lý các vấn đề về đi lại, vận động và run rẩy. Các loại thuốc này làm tăng hoặc thay thế cho dopamine, một hóa chất truyền tín hiệu cụ thể trong não của bạn. Một số loại thuốc điều trị bệnh Parkinson:
- Carbidopa-levodopa. Thuốc trị bệnh Parkinson hiệu quả nhất. Là một hóa chất tự nhiên đi vào bộ não và được chuyển hóa thành dopamine.
- Chất đồng vận dopamine. Khác với levodopa, chất này không thay đổi thành dopamine. Thay vào đó, chúng bắt chước hiệu ứng dopamine trong não của bạn.
- Thuốc ức chế MAO-B. Những thuốc này bao gồm selegilin và rasagiline. Chúng giúp ngăn chặn sự phân hủy của dopamine trong não do ức chế enzym monoamine oxidase não B . Enzyme này chuyển hóa dopamine trong não. Các tác dụng phụ có thể bao gồm buồn nôn hoặc mất ngủ.
- Thuốc kháng cholinergic. Các loại thuốc này được sử dụng trong nhiều năm để giúp kiểm soát các cơn rung liên quan đến bệnh Parkinson. Một số thuốc kháng cholinergic có sẵn, bao gồm cả benztropine hoặc trihexyphenidyl.
Phẫu thuật
Trong một số trường hợp phải phẫu thuật não để chữa trị. Trong phẫu thuật kích thích não sâu (DBS), bác sĩ sẽ cấy ghép điện cực vào một phần cụ thể của bộ não. Các điện cực được kết nối với một máy phát điện được cấy vào ngực của bạn gần xương đòn sẽ gửi các xung điện để não của bạn hoạt động. Phương pháp này có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh Parkinson.
Một số cách phòng ngừa bệnh Parkinson mà bạn nên biết
- Ăn uống lành mạnh. Ăn nhiều thực phẩm có chất xơ và uống đủ lượng chất lỏng có thể giúp ngăn ngừa táo bón. Điều này phổ biến trong chứng Parkinson. Cung cấp các dưỡng chất như: axit béo omega-3, có thể có lợi cho những người bị bệnh Parkinson;
- Tập thể dục. Tập thể dục có thể làm tăng sức mạnh cơ bắp, sự linh hoạt và cân bằng. Bạn có thể thử các bài tập như đi bộ, bơi lội, khiêu vũ, thể dục nhịp điệu,…
- Tránh té ngã. Không nên đi lùi, tránh mang đồ đạc nhiều khi đi bộ.
- Những liệu pháp khác như massage, yoga, ngồi thiền cũng có thể giúp bạn thư giãn và giảm căng cơ, đau đớn.
Ngoài ra, nên cho bệnh nhân năng đi lại, đi chậm, bước dài chân, tập thở sâu, tắm nắng… Tăng cường bổ sung dinh dưỡng, các thực phẩm dễ tiêu, giàu vitamin, nhất là vitamin D. Có các biện pháp hạn chế nhiễm trùng hô hấp như giữ ấm đường thở, tăng cường sức đề kháng.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến chứng Parkinson. Không chỉ để chẩn đoán tình trạng của bạn mà còn loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng của bạn.
Một số phòng khám bệnh Parkinson uy tín mà bạn nên biết:
- Top 4 nơi khám chuyên khoa thần kinh uy tín quận Gò Vấp
- Top 3 địa chỉ khám hệ thần kinh uy tín quận 2
- Top 3 địa chỉ khám hệ thần kinh uy tín quận 5
Nguồn: Mayoclinic.org, Healthline.com, Hellobacsi.com, Benhvien108.vn