Bệnh trĩ (lòi dom) là bệnh lý trực tràng hậu môn phổ biến ở người trưởng thành và người cao tuổi. Bệnh thường xảy ra do táo bón, tiêu chảy kéo dài, thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ. Hoặc do ảnh hưởng của các giai đoạn sinh lý như mang thai, sinh nở, hành kinh,… Bệnh lý này ít khi đe dọa đến tính mạng nhưng gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống. Nó ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu suất lao động, học tập và tâm sinh lý. Vậy phòng ngừa và điều trị bệnh trĩ như thế nào cùng Songkhoe.medplus.vn tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!
Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ là một bệnh lý liên quan đến biến đổi cấu trúc bình thường của ống hậu môn. Lòi dom là do tăng áp lực trong các tĩnh mạch hậu môn hoặc trực tràng, các tĩnh mạch do chịu chèn ép từ bên trong có khả năng xung huyết, chảy máu, có khi bị sa ra ngoài. Dựa vào vị trí phát sinh búi trĩ ở phía trên hay phía dưới ranh giới đường lược ở hậu môn, bệnh trĩ được chia ra các loại trĩ nội và trĩ ngoại.
- Trĩ nội. Nếu búi trĩ xuất phát phía trên đường lược thì được gọi là trĩ nội, và búi trĩ được bao phủ bởi niêm mạc và lớp biểu mô chuyển tiếp (transitional epithelium).
- Trĩ ngoại. Khi búi trĩ xuất phát phía dưới đường lược (hay còn gọi là đường hậu môn-trực tràng), được gọi là trĩ ngoại. Lúc này búi trĩ được phủ bởi lớp biểu mô vảy (squamous epithelium) và nằm bên dưới lớp da bao quanh hậu môn.
Nguyên nhân dẫn đến lòi dom?
Các tĩnh mạch xung quanh hậu môn của bạn có xu hướng kéo dài dưới áp lực và có thể phình ra hoặc sưng lên. Bệnh trĩ có thể phát triển do tăng áp lực ở trực tràng do:
- Căng thẳng khi đi tiêu;
- Ngồi trong thời gian dài trên nhà vệ sinh;
- Bị tiêu chảy mãn tính hoặc táo bón;
- Có giao hợp qua đường hậu môn;
- Ăn một chế độ ăn ít chất xơ;
- Quan hệ qua đường hậu môn.
Các triệu chứng của bệnh trĩ là gì?
Nhìn chung, các triệu chứng lòi dom phổ biến có thể kể đến như:
- Đại tiện ra máu là triệu chứng thường gặp và điển hình nhất của bệnh trĩ. Máu thường chảy nhỏ giọt hoặc phun thành tia ở cuối bãi phân, thường có màu đỏ tươi – khác màu đỏ thẫm hoặc đen do xuất huyết dạ dày.
- Khi búi trĩ phát triển lớn, tình trạng chảy máu có thể xảy ra thường xuyên khi có va chạm nhẹ, lao động nặng và ma sát với quần.
- Chảy máu kéo dài gây thiếu máu cấp hoặc mãn tính. Thống kê cho thấy, có khoảng 34.5% trường hợp bệnh nhân trĩ bị thiếu máu.
- Có cảm giác ngứa ngáy, đau rát và khó chịu ở vùng hậu môn sau khi đại tiện
- Búi trĩ sa ra ngoài trong thời gian dài có thể dẫn đến các triệu chứng như trung tiện mất tự chủ, ướt đũng quần,…
Bên cạnh các triệu chứng trên, bệnh trĩ còn biểu hiện với một số triệu chứng thực thể như:
- Khi sờ vào hậu môn, cảm nhận thấy búi trĩ mềm, thập thò hoặc lòi hẳn ra khỏi ống hậu môn
- Khi ngồi xổm hoặc rặn đại tiện, búi trĩ có thể sa ra bên ngoài
- Vùng da xung quanh hậu môn ẩm ướt, đỏ và sưng phù
Triệu chứng thực thể của bệnh trĩ còn phụ thuộc vào giai đoạn phát triển và biến chứng. Vì vậy ở một số trường hợp, bạn có thể nhận thấy một số biểu hiện nặng nề hơn.
Nguy cơ dễ mắc bệnh trĩ?
Bên cạnh các nguyên nhân chính được đề cập như trên, nguy cơ mắc bệnh trĩ của một người còn có thể tăng lên bởi một số yếu tố sau:
- Tuổi tác. Sự suy yếu của các mô liên kết ở trực tràng và hậu môn theo thời gian có thể ảnh hưởng đến những tĩnh mạch tại đây, góp phần hình thành búi trĩ.
- Mang thai. Tử cung của mẹ bầu bắt buộc mở rộng để đỡ lấy thai nhi. Điều này vô tình tạo áp lực chèn ép lên tất cả bộ phận ở vùng chậu. Trong đó, trực tràng và hậu môn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Đây cũng là nguyên nhân vì sao mẹ bầu dễ bị trĩ và táo bón.
- Béo phì. Những người có trọng lượng quá lớn thường ngồi nhiều. Không như vậy, chế độ ăn uống của các đối tượng này có xu hướng nhiều dầu mỡ và thiếu hụt chất xơ, từ đó dễ gây táo bón.
- Di truyền. Đôi khi, bạn có thể dễ bị trĩ nếu bố mẹ có tiền sử mắc bệnh.
- Nâng vật nặng. Trong một số trường hợp hy hữu, gắng sức nâng vật quá nặng có thể góp phần hình thành búi trĩ ở trực tràng hoặc hậu môn.
Chẩn đoán bệnh trĩ như thế nào
Các triệu chứng của bệnh trĩ có thể bị nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa dưới và ung thư trực tràng. Hơn nữa, bệnh trĩ cũng có thể biểu hiện của một số bệnh lý hệ thống. Vì vậy trước khi can thiệp điều trị, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán sau:
- Thăm khám lâm sàng, khai thác triệu chứng cơ năng, tiền sử sức khỏe của bản thân và gia đình
- Nội soi nhằm xác định chân búi trĩ và loại trừ các khả năng khác như polyp đại tràng và ung thư trực tràng
- Ngoài ra, bác sĩ có thể sinh thiết mô hoặc thăm khám tổng quát để loại trừ các khả năng có thể xảy ra.
Hầu hết các trường hợp bị trĩ đều có biểu hiện thực thể và triệu chứng cơ năng điển hình. Vì vậy phương pháp chẩn đoán phổ biến nhất là thăm khám lâm sàng và nội soi trực tràng – hậu môn.
Phương pháp điều trị bệnh trĩ hiệu quả
Kiểm soát tại nhà
- Bổ sung chất xơ vào thực đơn ăn uống hàng ngày, đồng thời chú ý uống nhiều nước. Điều này sẽ giúp làm mềm phân và ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm bớt áp lực tác động đến búi trĩ. Đôi khi, một vài loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ cũng có thể cần thiết.
- Tập luyện thể dục thể thao nhằm tăng cường sức khỏe cho vùng chậu.
- Ngâm nước ấm hoặc chườm lạnh giúp xoa dịu triệu chứng sưng đau.
Mặt khác, không ít người bệnh chọn dùng thuốc bôi tại chỗ để xoa dịu cảm giác đau ngứa. Tuy nhiên, hầu hết các biện pháp tại nhà chỉ cung cấp cứu trợ tạm thời.
Xem thêm bài viết: Top 4 thuốc trị bệnh trĩ hiệu quả nhất 2020.
Cần hỗ trợ của y tế
Trong trường hợp bệnh phát triển đến giai đoạn nghiêm trọng, bạn sẽ cần làm phẫu thuật để giảm kích thước hoặc loại bỏ búi trĩ hoàn toàn. Gồm những thủ thuật sau:
- Thắt vòng cao su. Sử dụng vòng cao su để thắt đáy búi trĩ, từ đó cản bớt lưu lượng máu tại đây. Nhờ vậy, kích thước của búi trĩ có thể dần dần thu nhỏ lại.
- Tiêm xơ búi trĩ. Tiêm hóa chất vào các búi trĩ khiến chúng teo lại và tự rụng dần.
- Quang đông hồng ngoại. Thu nhỏ búi trĩ bằng tia hồng ngoại.
- Phẫu thuật cắt búi trĩ. Phương pháp này áp dụng khi búi trĩ quá lớn hoặc người bệnh không đáp ứng tốt với những phương pháp điều trị khác.
Một số cách phòng ngừa bệnh trĩ mà bạn nên biết
Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh trĩ là giữ cho phân mềm, để chúng dễ dàng đi qua lỗ hậu môn. Để ngăn ngừa trĩ và giảm triệu chứng trĩ, hãy làm theo các phương pháp sau:
- Ăn thực phẩm nhiều chất xơ. Ăn nhiều trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên cám ví dụ lúa mì, yến mạch, lúa mạch, ngô, gạo lứt, lúa mạch đen, kê,…. Hoặc bổ sung chất xơ. Khuyến cáo 25 gram/ngày đối với phụ nữ và 38 gram/ngày đối với nam giới trong chế độ ăn uống.
- Uống nhiều nước. Uống từ sáu đến tám ly nước và các chất lỏng khác (không phải bia rượu).
- Không rặn mạnh khi đi cầu. Vì khi cố gắng rặn sẽ tạo ra áp lực lớn hơn lên các tĩnh mạch ở trực tràng dưới làm búi trĩ phình to và dễ chảy máu.
- Tập đi đại tiện theo giờ và hạn chế thói quen nhịn đi tiêu.
- Tập thể dục. Duy trì vận động mỗi ngày để giúp ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên tĩnh mạch, có thể xảy ra khi đứng lâu hoặc ngồi lâu. Tập thể dục cũng có thể giúp giảm cân.
- Tránh ngồi lâu. Ngồi quá lâu, đặc biệt là trên bồn cầu, có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch ở hậu môn.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn bị chảy máu khi đi tiêu hoặc bạn bị bệnh không cải thiện sau một tuần chăm sóc tại nhà, hãy đến tìm gặp bác sĩ để được tư vấn và thăm khám. Ngoài ra nếu bạn bị chảy máu trực tràng, chóng mặt, chóng mặt hoặc ngất xỉu hãy đến ngay trung tâm y tế gần nhất để được điều trị kịp thời. Một số phòng khám bệnh trĩ uy tín:
- Tìm hiểu top 4 phòng khám bệnh trĩ hàng đầu quận 4
- Tìm hiểu 5 địa chỉ khám bệnh trĩ uy tín nhất quận 12
- Top 5 địa chỉ khám bệnh trĩ uy tín huyện Bình Chánh
Các bài viết tham khảo: Mayoclinic.org, Healthline.com, Hellobacsi.com, Vinmec.com