Tình trạng trẻ bị ho sổ mũi, hắt hơi, nghẹt mũi, khó thở là tình trạng phổ biến ở các trẻ nhỏ trong thời gian đầu, khi mà thời tiết thay đổi đột ngột khiến con trẻ chưa quen dần, cộng với khả năng cũng như sức đề kháng còn quá non yếu nên những biểu hiện này của trẻ thường xuyên xảy ra khiến không ít các mẹ cảm thấy lo lắng, hoang mang vì chưa biết cách nào để phòng ngừa, điều trị và chăm sóc tốt nhất cho bé.
Nguyên nhân khiến trẻ bị sổ mũi và nghẹt mũi
Trong các lý do gây sổ mũi thì cảm lạnh là nguyên nhân thông thường và phổ biến nhất. Nhưng mẹ có biết ngoài cảm lạnh còn có rất nhiều nguyên nhân khác làm bé bị sổ mũi không? Nếu không cẩn thận, mẹ sẽ dễ nhầm lẫn những triệu chứng này với nhau đấy!
- Dị ứng: Trẻ thường bị sổ mũi đi kèm với hắt hơi, mắt đỏ và ngứa.
- Ngạt mũi sơ sinh: Nếu trẻ sơ sinh bị sổ mũi không kèm theo các triệu chứng khác, có thể là do nước nhầy bào thai chưa được hút sạch hết khỏi đường hô hấp của trẻ.
- Thời tiết lạnh: Trẻ ở độ tuổi chập chững hoặc lớn hơn có thể bị sổ mũi không kèm theo các triệu chứng khác do tiếp xúc với thời tiết lạnh, hoặc do ăn thực phẩm cay nồng.
- Cảm lạnh: Trẻ bị sổ mũi do cảm lạnh thường kèm theo các triệu chứng sốt nhẹ, ho, đau họng, chảy nước mắt và hắt hơi.
- Cúm: Sổ mũi do cúm thường mệt mỏi hơn với các triệu chứng lạnh run, đau ê ẩm khắp người, đau họng, chóng mặt và chán ăn.
- Dị vật trong mũi: Vật lạ trong mũi khiến chảy nước mũi và có thể chảy máu hoặc gây đau đớn.
Nếu bé bị sổ mũi, hầu như các mẹ sẽ “tự ý” mua thuốc cho con uống để giảm ngay khó chịu. Hiện nay cũng có rất nhiều loại thuốc sổ mũi không kê toa được bày bán trên thị trường. Nhưng mẹ nên cẩn thận, có rất nhiều tác hại từ sự “tự ý” này đấy! Mẹ có biết rằng, một số loại thuốc kháng histamin không cần kê đơn có thể làm ngừng sổ mũi nhưng lại khiến bé buồn ngủ và bị khô mắt, mũi, miệng không? Thậm chí, các bác sĩ nhi và chuyên gia y khoa cũng cảnh báo thuốc sổ mũi có nhiều tác dụng phụ không đáng có đối với trẻ em. Vậy nên, trước khi quyết định cho con dùng các loại thuốc, mẹ có thể thử một số cách xử trí sau đây:
Nước muối sinh lý và dụng cụ hút mũi
Cách này đặc biệt hiệu quả cho trẻ nhỏ chưa biết cách hỉ mũi. Nước muối sinh lý rất an toàn, mẹ có thể xịt vào mũi trẻ giúp làm lỏng dịch nhầy trong mũi, sau đó dùng dụng cụ để hút sạch nước mũi.
Cách làm:
- Đặt trẻ nằm ngửa, đầu thấp hơn chân
- Nhẹ nhàng bóp 1 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi trẻ
- Sau 1-2 phút, dùng dụng cụ hút chất nhầy ở từng bên mũi cho trẻ. Chú ý nhẹ nhàng khi đặt đầu ống hút vào mũi trẻ. Nếu dụng cụ hút mũi dạng bóp thì bóp mạnh và giữ chặt bóng trước khi đưa đầu hút vào mũi trẻ, sau đó thả bóng ra từ từ.
- Lặp lại thao tác mỗi khi trẻ tiếp tục sổ mũi.
Cho trẻ hỉ mũi
Đây là cách đơn giản mà hiệu quả. Mẹ có thể thử tập cho bé hỉ mũi thường xuyên để chấm dứt tình trạng nước mũi thò lò. Mẹ nên nhớ cho trẻ rửa tay và vứt khăn giấy bẩn vào thùng rác sau mỗi lần hỉ mũi nhé!
Cho trẻ ống nhiều nước
Cho trẻ uống nhiều nước, sữa, nước trái cây hoặc súp giúp dịch mũi lỏng hơn và dễ làm sạch hơn.
Cho trẻ tắm nước ấm
Hơi nước ấm giúp làm lỏng dịch mũi, trẻ sẽ dễ hỉ ra hoặc mẹ cũng dễ làm sạch bằng dụng cụ hút mũi hơn.
Nếu trẻ trên 2 tuổi, bạn có thể nhỏ 1-2 giọt tinh dầu khuynh diệp hoặc hoa oải hương vào nước tắm cũng rất hiệu quả. Trẻ sẽ dễ chịu hơn nhiều so với việc phải uống thuốc đấy!
Cho trẻ uống trà gừng loãng
Việc bé hít ngược nước mũi xuống họng hoặc liếm, nuốt một phần nước mũi có thể khiến bé bị chướng bụng. Trong trường hợp này, chỉ cần một chút bột gừng pha vào nước trà sẽ giúp trẻ êm bụng ngay. Nếu bé đã hơn 1 tuổi, mẹ có thể cho thêm một ít mật ong để giúp bé ngon miệng hơn.
Cho trẻ nằm cao đầu khi ngủ
Tư thế ngủ cao đầu giúp ngăn nước mũi chảy ngược vào trong gây ngạt mũi, thay vào đó nước mũi sẽ chảy ra ngoài giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Cuộn khăn hoặc kê thêm gối để nâng cao đầu trẻ. Mẹ nhớ chèn khăn chắc chắn để bảo đảm đầu trẻ không bị tuột xuống.
Thường thì trẻ không cần đi bác sĩ khi bị sổ mũi, song có một số trường hợp mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ như:
- Trẻ sổ mũi kèm sốt cao trên 2 ngày
- Có những triệu chứng cúm kèm theo lạnh run, đau ê ẩm khắp người, sốt, nôn ói, tiêu chảy.
- Nghi ngờ có dị vật lọt vào mũi
- Triệu chứng sổ mũi do dị ứng. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ có cách điều trị hiệu quả.
Những hiểu biết sai lầm mẹ cần tránh khi chăm sóc trẻ bị sổ mũi tại nhà
Thời tiết thay đổi đột ngột khiến cơ thể nhiều trẻ không thích nghi kịp, dễ mắc các bệnh về mũi họng.
Không muốn con uống kháng sinh, nhiều mẹ tự chữa cho con theo cách “truyền miệng”, tuy nhiên do chữa không đúng cách khiến bệnh của bé càng thêm nặng. Dưới đây là 4 sai lầm các ông bố, bà mẹ nên tránh:
Rửa mũi cho bé quá nhiều
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng – Trưởng Khoa Nhi (BV Bạch Mai), nhiều cha mẹ còn cẩn thận xịt, rửa mũi hàng ngày cho bé dù con không bị ngạt mũi hay viêm mũi để phòng tránh các bệnh về đường hô hấp. Đây cũng là sai lầm làm hại tới trẻ.
Mũi của trẻ và người lớn cũng như nhau, bình thường có cơ chế tự làm sạch. Rửa mũi nhiều làm mất đi chất nhầy tự nhiên trong khoang mũi. Trong khi đó, chất nhầy này có tác dụng tạo độ ẩm, ngăn chặn bụi bẩn. Nếu mất đi chất nhầy này, trẻ càng dễ bị khô mũi, nhiễm khuẩn mũi, gây tổn thương niêm mạc mũi, dễ bị viêm hơn.
Việc dùng quá thường xuyên cũng có thể làm teo niêm mạc mũi, ảnh hưởng đến chức năng thở, khứu giác. Chỉ nên dùng nước muối sinh lý rửa sạch trước khi nhỏ thuốc trị ngạt mũi khi trẻ có triệu chứng ngạt mũi, sổ mũi, có nước mũi trong, mũi đặc… Nhưng cần lưu ý, trước khi nhỏ nước muối vào mũi, nếu trời lạnh các mẹ nên ngâm lọ nước muối sinh lý vào nước nóng cho ấm lên rồi nhỏ cho trẻ mỗi bên mũi chừng 1/3 – 1 lọ tuỳ theo độ tuổi. Rửa khoảng 3 – 4 lần/ngày.
Hút mũi cho trẻ bằng miệng, xy lanh
Bác sĩ Lộc cho hay, trẻ khi sổ mũi thường dễ bị ngạt mũi hay nhiều đờm gây khó thở, khò khè. Khi thấy trẻ có những biểu hiện vậy, nhiều phụ huynh thường tự xử trí bằng cách đưa miệng hút mũi cho em bé nhưng khi cha mẹ dùng miệng hút mũi bé thì mầm bệnh trong miệng sẽ lây cho em bé. Do đó, cách làm này sẽ lợi bất cập hại vì khiến bệnh của trẻ nặng thêm.
Ngoài ra, việc sử dụng hút mũi hay xilanh đưa nước vào khoang mũi cũng cần lưu ý. Nếu làm không đúng sẽ rất nguy hiểm, có thể làm trẻ sặc và nước sẽ tràn vào màng phổi. Mỗi lần chọc sâu ống hút vào mũi trẻ để hút thì áp lực ấy sẽ hút niêm mạc mũi lên. Nhiều lần làm sẽ gây phù nề niêm mạc mũi nhiều hơn mà nghẹt mũi vẫn kéo dài, không tốt cho trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi.
Lạm dụng thuốc nhỏ mũi
Một sai lầm khác khi điều trị sổ mũi cho trẻ là lạm dụng các loại thuốc nhỏ mũi không theo chỉ định của bác sĩ, nhất là các loại thuốc có chứa corticoid, kháng sinh… khi chưa tìm nguyên nhân để điều trị.
Theo các bác sĩ, những thuốc nhỏ mũi có chứa corticoid chỉ được dùng dưới 7 ngày và nhất định phải theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc coricoid nếu dùng không đúng sẽ gây một số biến chứng, nhất là ở trẻ em như ức chế vỏ thượng thận tiết hormone làm tăng giữ muối, nước, ứ đọng mỡ ở một số bộ phận như mặt, tăng đường huyết…
Đặc biệt, khi có các tổn thương khu trú ở mũi mà dùng thuốc nhỏ mũi có chứa corticoid sẽ ức chế sự lành vết thương. Nếu lạm dụng thuốc co mạch có hoạt chất là Xylometazoline 0.05% – 0.1% (biệt dược Otilin, Otdin, Coldi-B…) trẻ dễ bị ngộ độc thuốc. Tốt nhất khi trẻ sổ mũi và đau họng kéo dài, sốt cao… cần đưa đi khám để tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Cha mẹ tuyệt đối không nhỏ nước tỏi vào mũi bé
Theo bác sĩ Nguyễn Trương Khương, trẻ ngạt mũi thì cha mẹ tuyệt đối không nhỏ nước tỏi giã.
Câu hỏi của mẹ bé Cún gửi đến bày tỏ băn khoăn về việc mẹ chồng dùng nước tỏi nhỏ vào mũi cháu trai để cháu bớt sụt sịt đã thu hút sự quan tâm của đông đảo phụ huynh. Bởi thời tiết đang ở thời điểm giao mùa, đặc biệt ở miền Bắc nhiệt độ giảm khi đang chuyển sang mùa đông. Vì vậy, nếu không giữ ấm cho trẻ thì rất dễ bị mắc phải các bệnh về đường hô hấp.
Mẹ bé Cún cho biết: “Mấy hôm nay thời tiết Hà Nội đột nhiên chuyển lạnh, mưa gió liên miên ẩm ướt cả ngày dài. Dù đã em cẩn thận dặn ông bà chú ý mặc ấm cho Cún, đừng đưa cháu ra ngoài đường, vậy mà mẹ chồng em vẫn “ham vui”, đẩy xe mang cháu ra đầu ngõ buôn chuyện suốt từ chiều đến tận giờ cơm mới về. Kết quả là tối hôm ấy, Cún hắt xì liên tục, đêm thở miệng khò khè vì bị ngạt mũi”.
Sau khi con trai 8 tháng tuổi bị sụt sịt, mẹ chồng của chị dùng tỏi giã lấy nước để nhỏ vào mũi bé và khẳng định:”Lấy nước tỏi nhỏ vào mũi Cún vài giọt là hết sụt sịt ngay”.
Chưa biết được công dụng hay có ảnh hưởng gì sức khỏe của con hay không? “Chẳng hiểu bài thuốc ấy ở đâu ra nhưng em dứt khoát không đồng ý, nước tỏi mùi hắc, lại nóng, chẳng may lại còn lấy phải tỏi “Tầu” cũng nên. Em chỉ kiên trì nhỏ mũi cho Cún bằng nước muối sinh lý bình thường”, độc giả bày tỏ.
Để tìm hiểu những nguy cơ có thể xảy ra khi nhỏ trực tiếp nước tỏi giã nhỏ vào mũi trẻ. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Bác sĩ Nguyễn Trương Khương (Khoa Tai, Mũi, Họng- Bệnh viện FV).
Theo bác sĩ Nguyễn Trương Khương, tỏi có chứa chất Allicin có thể diệt vi trùng và vi nấm. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy tỏi có thể phòng ngừa cúm và điều trị cúm. Tỏi cũng có hiệu quả trong điều trị khàn tiếng, long đàm và ho.
“Trong dân gian Việt nam, người ta cũng thường dã tỏi vắt lấy nước để nhỏ mũi, hoặc pha với nước ấm để xông mũi khi bị cảm và viêm xoang. Tuy nhiên chưa có công trình nghiên cứu nào đưa ra qui trình điều trị một cách có khoa học và liều lượng cụ thể”, bác sĩ Trương Khương nhấn mạnh.
Về việc có nên nhỏ nước tỏi vào mũi trẻ hay không, bác sĩ Nguyễn Trương Khương đưa ra lời khuyên: “Theo kinh nghiệm của chúng tôi hàng ngày tiếp xúc và khám bệnh cho rất nhiều bệnh nhân bị viêm xoang, chúng tôi thấy có rất nhiều trường hợp dùng nước tỏi không có hiệu quả phải đi bác sĩ chuyên khoa để điều trị, tất cả các bệnh nhân đều cho rằng nhỏ tỏi vào mũi sẽ cực kỳ rát và đau, ngay cả khi có pha loãng. Do vậy chúng tôi nghĩ tuyệt đối không nên dùng nước tỏi nguyên chất nhỏ cho trẻ em khi có sổ mũi hoặc ho”.
Việc nhỏ nước tỏi ép vào mũi là rất nguy hiểm vì nó dễ gây nóng rát, phù nề có thể làm bỏng niêm mạc mũi của trẻ. Trẻ dưới 3 tuổi càng có nguy cơ nhiều hơn do niêm mạc mũi trẻ rất mỏng, trong khi đó nước tỏi lại nóng và cay, nhất là nước tỏi đậm đặc. Ngay cả với người lớn, nếu dùng nước ép tỏi nhỏ mũi nồng độ quá đặc cũng dễ bị bỏng niêm mạc mũi.
Khi niêm mạc mũi bị bỏng rộp, nếu không phát hiện điều trị sớm, có thể dẫn tới hoại tử. Hơn nữa, trẻ cũng sẽ khó thở bằng đường mũi mà buộc phải thở bằng miệng, không khí không được làm ấm dễ gây viêm họng, viêm phổi. Vì thế, tốt nhất không nên sử dụng nước tỏi ép để trị viêm mũi, sổ mũi cho trẻ.
Vào thời điểm giao mùa, nhiệt độ miền Bắc giảm vì đang chuyển sang mùa đông, để đảm bảo trẻ không bị mắc các bệnh về hô hấp hay tai, mũi, họng, bác sĩ Nguyễn Trương Khương khuyên: “Đối với trẻ em, một năm bị 4-10 lần ho, sổ mũi do nhiễm lạnh hoặc nhiễm siêu vi là bình thường. Cách phòng ngừa tốt nhất là nên chích ngừa cúm cho trẻ, giữ ấm cho trẻ, giữ vệ sinh cho trẻ thật tốt, vì hệ miễn dịch của trẻ còn rất yếu, chưa phát triển hoàn thiện, đặc biệt là trẻ em dưới 6 tuổi.
Khi trẻ đã bị bệnh, cách điều trị ban đầu tại nhà là nhỏ nước muối sinh lý hai bên mũi, có thể dùng ở mọi lứa tuổi, để làm long đàm, thông thoáng hai mũi, tránh tắc nghẽn. Nếu sau 3-4 ngày bệnh không thuyên giảm, sổ mũi, ho nhiều hơn, mũi trở nên đặc hơn, có mùi hôi, sốt nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để có chẩn đoán chính xác và điều trị”.
Bắt đúng bệnh khi trẻ bị sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi
Chảy nước mũi kèm hắt hơi, đau họng, đau nhức cơ thể, có thể có sốt
Nguyên nhân:
- Có thể do cảm lạnh.
Các chăm sóc khi bé bị cảm lạnh:
- Luôn có sẵn các vật dụng y tế cần thiết cho bệnh cảm lạnh trong tủ thuốc gia đình: nước muối sinh lý để nhỏ mũi, dụng cụ hút mũi, thuốc hạ sốt, nhiệt kế, máy tạo độ ẩm.
- Nếu con bạn còn quá bé, dưới 3 tháng tuổi, hãy gọi cho bác sĩ khi có dấu hiệu đầu tiên của cảm lạnh, chẳng hạn như chảy nước mũi, ho, hoặc sốt.
- Đối với trẻ lớn hơn, bạn nên gọi cho bác sĩ nếu bé bị sốt cao, mất nước, ngày càng ho nặng hoặc khó thở, hoặc các triệu chứng nhẹ nhưng kéo dài hơn một tuần.
- Giúp em bé của bạn hít thở dễ dàng bằng cách sử dụng nước nhỏ mũi để vệ sinh bên trong mũi, và dùng các thiết bị hút mũi khác để làm sạch dịch nhầy từ mũi nghẹt của bé.
- Khi bé bị nghẹt mũi, tư thế ngủ tốt cho bé là phần đầu được nâng cao lên một chút. Hãy đặt thêm khăn dưới gối của bé để chỉnh độ cao phù hợp cải thiện giấc ngủ cho bé trong khi bị cảm lạnh.
- Các mẹ nên cho bé bú sữa nhiều hơn, uống nước nhiều hơn khi bé bị cảm lạnh.
- Trong khi chữa cảm lạnh cho bé, mẹ cũng phải chú ý đến việc tự bảo vệ sức khỏe của chính mình bằng cách rửa tay thường xuyên để tránh nhiễm vi trùng từ bé hay ngược lại.
Chảy nước mũi, kèm ho, sốt cao (có khi trên 38ºC); bị tiêu chảy, nôn trớ, mất cảm giác thèm ăn
Nguyên nhân:
- Có thể do cảm cúm. Cảm cúm thường xảy ra từ tháng 11 đến tháng 4 hàng năm.
Chăm sóc khi bé bị cảm cúm:
- Có chế độ ăn uống tăng sức đề kháng: Nên cho con bạn ăn những thực phẩm dễ tiêu, tránh các món có nhiều dầu mỡ. Nên dùng thức ăn có nhiều khoáng chất và vitamin để tăng sức đề kháng (nhất là các loại súp, trái cây, rau quả…).
- Cho trẻ uống nhiều nước nếu con bạn bị sốt; khi đó, cơ thể cần nhiều nước hơn. Nên cho uống nước chanh ấm, trà mật ong (với bé lớn); không được uống nước lạnh hoặc những thức uống gây kích thích.
- Giữ yên tĩnh để trẻ có thể nghỉ ngơi và ngủ nhiều hơn. Sau những giấc ngủ sâu, con bạn sẽ có sức lực chiến đấu với virus cúm và mau lành bệnh.
Chảy nước mũi, kèm hắt hơi, mắt bị ngứa và chảy nước. Có thể bị ho
Nguyên nhân:
- Có thể do dị ứng.
Chăm sóc khi bé bị dị ứng:
- Cha mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân gây dị ứng và có cách chăm sóc, chữa trị kịp thời.
Chảy nước mũi, kèm ho liên tục (cả ngày và đêm). Đau ở xương gò má hoặc một bên mũi. Sốt nhẹ
Nguyên nhân:
- Có thể do viêm xoang.
Chăm sóc khi bé bị viêm xoang:
- Vệ sinh răng miệng hàng ngày cho trẻ. Đây là một việc làm thường xuyên của các bà mẹ, các cô nuôi dạy trẻ, bảo mẫu. Việc làm này tuy đơn giản nhưng rất có ích trong việc ngăn ngừa các bệnh về đường hô hấp và bệnh về tai, mũi, họng.
Chảy nước mũi ở một bên mũi. Đôi khi, dịch mũi tiết mùi khó chịu
Nguyên nhân:
- Có thể do dị vật nằm trong mũi.
- Bạn nên đưa bé đi gặp bác sĩ ngay.
Trẻ bị sổ mũi kéo dài dễ biến chứng thành bệnh viêm xoang
Thấy con gái 5 tuổi chỉ ho, sổ mũi, chị Lan (Hà Nội) nghĩ con bị cảm thường nên tự mua thuốc cho uống. Nhưng một tuần sau khi đưa con đi khám, chị mới biết bé đã bị viêm xoang
Thời tiết trở lạnh, nên chị Lan nghĩ việc trẻ con ho, sốt, sổ mũi cũng là bình thường. Chị cứ bám theo cách điều trị sổ mũi thông thường, tự chữa. Tuy nhiên, chỉ sau mấy ngày, chị thấy con sụt cân và xanh xao, chảy nước mũi xanh đặc, ăn uống hay nôn. Đưa con vào bệnh viện, chị không ngờ con mình còn nhỏ đã bị viêm xoang.
“Bác sĩ nội soi hốc mũi và bảo bé đã bị xoang, tôi vẫn không tin. Tôi đã đưa cháu đến 2 bệnh viện lớn để kiểm tra và kết quả vẫn thế. Giờ cứ trời trở lạnh hay thay đổi đột ngột, tôi lại nơm nớp lo bé bị xoang lại”, chị Lan tâm sự.
Theo thạc sĩ Hà Minh Lợi, khoa Mũi xoang dị ứng, Bệnh viện Tai-Mũi-Họng Trung ương, nhiều người nghĩ bệnh xoang chỉ người lớn mới bị, còn trẻ thì không. Tuy nhiên, thực tế bệnh này cũng khá phổ biến ở trẻ từ 6 tuổi trở lên.
Việc chảy nước mũi là bình thường, ở một số trẻ có thể tự khỏi. Tuy nhiên, khi đã thò lò mũi xanh, đồng nghĩa trẻ đã có dấu hiệu bị viêm xoang. Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm màng niêm mạc lót ở trong xoang, đặc biệt là những xoang quanh mũi, thạc sĩ Lợi cho biết.
Biểu hiện của bệnh có thể là chảy mũi vàng – xanh đặc, hơi thở hôi, ăn uống hay bị nôn, đau đầu, người mệt mỏi, phù quanh mắt, sốt nhẹ hoặc sốt cao. Bệnh được chia thành 3 loại dựa theo thời gian các triệu chứng kéo dài, dưới 4 tuần là viêm xoang cấp, 4-12 tuần là bán cấp và sau 12 tuần là viêm xoang mãn tính.
“Điều đặc biệt là có đến 50% số trẻ bị viêm xoang đều khởi đầu từ những biểu hiện như sổ mũi, cảm cúm thông thường do virus gây ra như trường hợp con chị Lan. Tuy nhiên, nếu bệnh không được điềutrị dứt điểm sẽ chuyển sang bị bội nhiễm (do vi khuẩn), dẫn đến viêm xoang”, thạc sĩ Lợi cho biết.
Ngoài ra, ở một số trẻ có những yếu tố thuận lợi như viêm Amidan quá phát, Amidan to, hay bị viêm đường hô hấp trên, trẻ suy sinh dưỡng, sức đề kháng kém… đều dễ bị xiêm xoang.
Cũng theo thạc sĩ Lợi, bệnh viêm xoang ở trẻ khó phát hiện hơn so với người lớn. Bởi vì, khi đi khám, người lớn có thể nói đầy đủ và đúng các triệu chứng của bệnh còn trẻ thì không. Các bác sĩ phải tiến hành nội soi mềm vào hốc mũi hoặc thậm chí chụp CT Scan khi cần thiết mới phát hiện được.
Bên cạnh đó, do đặc điểm thể trạng, xoang trẻ em dễ bị nhiễm trùng lan tỏa và dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm hơn người lớn rất nhiều như: áp xe mắt (có thể dẫn đến tử vong), viêm não, nhiễm trùng huyết, viêm thận, viêm tai giữa…
“Đặc biệt, các biến chứng ở mắt là phổ biến nhất. Mắt bị viêm và phù nề dữ dội, bị đẩy lồi ra phía trước, nhãn cầu bị hạn chếvận động, bị mù hoàn toàn nếu thiếu máu cục bộ kéo dài trong 90 phút”,thạc sĩ Lợi nói.
Mẹo hay không cần dùng thuốc để cho trẻ sơ sinh bị sổ mũi, trẻ 6 tháng bị sổ mũi
Nghẹt mũi – sổ mũi
Phụ huynh có thể khó chịu vì bé cứ chảy nước mũi không dứt. Tuy nhiên, bạn nên nhớ những chất nhầy và nước mũi kia đang giúp rửa sạch virus cảm, sốt ra khỏi xoang và mũi. Ba mẹ đừng quá lo lắng nếu thấy nước mũi chuyển từ màu trắng trong sang vàng hay xanh – đó là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của bé đang chiến đấu với virus.
- Nhỏ mũi. Phụ huynh có thể giúp bé “pha loãng” chất nhầy bằng cách nhỏ vài giọt nước muối sinh lý vào mũi. Sau đó, bé sẽ dễ dàng “xì” ra hoặc nếu mẹ phải giúp bé hút ra thì cũng dễ dàng hơn.
- Làm ẩm không khí. Nếu có điều kiện, bạn có thể trang bị cho nhà mình một máy làm ẩm không khí, nhớ lưu ý làm sạch máy và thay nước thường xuyên vì vi khuẩn sinh sôi rất nhanh. Ngoài ra, khi tắm cho trẻ cần dùng nước ấm.
- Nâng cao đầu. Kê thêm một cái gối để đầu trẻ nằm cao hơn bình thường, hành động này sẽ giúp rút chất nhầy.
Sốt
Nếu thân nhiệt của bé tăng cao, đó là dấu hiệu hệ miễn dịch đang chiến đấu chống lại sự xâm nhập của virus. Vì vậy, phụ huynh đừng quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu bé sơ sinh dưới 3 tháng tuổi sốt từ 38°C trở lên thì cần gọi bác sỹ ngay, vì sốt ở trẻ sơ sinh có thể rất nguy hiểm.
- Thuốc hạ sốt: Ibuprofen hay acetaminophen có thể hạ sốt và giúp bé bớt bứt rứt, nhưng không nên quá lạm dụng. Sốt là một phản ứng miễn dịch của cơ thể, giúp trẻ chống lại nhiễm trùng và mau hết bệnh, ba mẹ không nhất thiết phải cho con uống thuốc hạ sốt nếu như trẻ không quấy hay bứt rứt vì sốt. Nhiều phụ huynh không kiên nhẫn chờ đủ thời gian cho phép giữa 2 cữ thuốc, dẫn đến việc cho bé uống thuốc quá liều. Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ.
- Uống đủ nước. Cơ thể của bé tiêu hao nước nhiều hơn khi phải “chiến đấu” với cơn sốt, vì thế, ba mẹ hãy đảm bảo cho bé nạp càng nhiều chất lỏng càng tốt.
- Mặc quần áo thoáng mát
- Lau mát: Nhiều phụ huynh được khuyến cáo lau mát cho trẻ bằng nước ấm khi bé bị sốt, nhưng biện pháp này không hề hiệu quả mà còn làm cho trẻ khó chịu. Bạn không cần lau mát cho trẻ bị sốt nhưng vẫn có thể tắm rửa bé bình thường để giữ cho cơ thể bé sạch sẽ.
Một vài mẹo nhỏ giúp bé phòng tránh ngạt mũi và sổ mũi mẹ nên tham khảo áp dụng
Dùng tăm bông lau mũi
Dùng bông tăm lau sạch mũi bé 1 – 2 lần/ngày. Mẹ phải lưu ý, trước khi dùng bông tăm lau sạch mũi bé, cần phải nhúng đầu bông tăm vào một chén nước ấm rồi mới lau cho bé. Nếu mẹ không nhúng bông tăm trước khi lau cho bé, những mảnh bụi li ti trong bông tăm sẽ bám vào mũi bé, làm bé khó chịu và có thể sẽ khó thở hơn.
Dùng gói lá xông mũi
Mẹ có thể mua gói lá xông mũi ở hiệu thuốc bắc về cho bé. Lúc bé thức: mẹ cho gói lá xông vào một túi nhỏ, đeo trên ngực áo cho bé. Khi bé ngủ: mẹ có thể đặt 2 gói lá xông vào hai cái túi vải nhỏ, đặt ở hai bên gối của bé.
Dùng nước muối sinh lý
- Nếu trẻ bị nghẹt nhiều, nên sử dụng dung dịch nhỏ mũi là nước muối sinh lý 0,9% làm loãng dịch mũi để dễ dàng làm sạch mũi: nhỏ 1 – 2 giọt nước muối sinh lý vào từng lỗ mũi, chờ vài phút, sau đó làm sạch mũi.
- Làm thông mũi 2 đến 3 lần mỗi ngày. Ngoài ra, chăm sóc trẻ nghẹt mũi cũng cần tăng cường nước uống và dinh dưỡng đầy đủ. Chỉ sử dụng kháng sinh khi có ý kiến của bác sĩ.
Day hai bên cánh mũi
Khi bé ngủ, mẹ kê cao gối cho bé hơn ngày thường cho bé dễ thở. Mẹ dùng tay, day vào phần 2 cánh mũi (nơi giao nhau của gốc mũi và má), bé sẽ không còn ngạt mũi.
Lưu ý
Mẹ không nên dùng miệng để hút mũi trẻ, sẽ lây lan thêm mầm bệnh cho trẻ, chỉ sử dụng dụng cụ hút mũi và vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần dùng.
Một số loại thuốc ngạt mũi chỉ có người lớn mới dùng được, nếu sử dụng cho trẻ tuy có thể giúp bé dễ chịu ngay sau khi nhỏ hay xịt nhưng lại có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, kể cả tính mạng của trẻ. Những thuốc có thể dùng cho trẻ em là:
* Natriclorid (efticol): là dung dịch nhỏ mũi chứa 0,9% natriclorid. Cơ chế tác dụng rất đơn giản là nước muối gây co niêm mạc mũi, co mạch, làm thông thoáng mũi. Vì là dung dịch có nồng độ natriclorid bằng với nồng độ sinh lý (0,9%) nên không gây rát niêm mạc. Có thể dùng cho trẻ em, kể cả trẻ sơ sinh. Mỗi ngày có thể dùng 3- 4 lần, mỗi lần 2-3 giọt cho mỗi bên mũi .
* Ephedrin: Trên thị trường có loại thuốc nhỏ mũi 3% dùng cho người lớn và loại nhỏ mũi 1% dùng cho trẻ em. Khi dùng cần phân biệt để tránh nhầm lẫn. Tuy nhiên khi dùng cho trẻ em loại ephedrin 1% cũng chỉ dùng khi thật cần thiết và không dùng quá 8 ngày. Nếu dùng kéo dài thuốc gây độc toàn thân (làm nhức đầu, buồn nôn, mất ngủ).
Phòng tránh sổ mũi cho trẻ khi giao mùa
Do sức đề kháng của trẻ còn rất kém, khả năng thích nghi với môi trường không cao, nên khi mùa đông xuân khí hậu ẩm ướt, lạnh… trẻ rất dễ bị sổ mũi. Sổ mũi là một trong những hội chứng lớn của mũi. Chảy nước mũi có thể nhìn thấy ở ngay trước mũi hoặc chảy xuống họng làm cho trẻ ho.
Nếu không ngăn chặn sớm, bệnh sẽ tiến triển nặng dẫn tới viêm mũi – họng, viêm phế quản… Để điều trị hết sổ mũi cho trẻ cần phải xác định đúng nguyên nhân gây ra viêm và xử lý chính xác.
Các bác sĩ khuyến cáo, khi trẻ có dấu hiệu sổ mũi nên xịt nước muối sinh lí, sau đó dùng các dụng cụ hút nước mũi, rồi nhỏ mũi bằng các loại thuốc dành riêng cho trẻ em. Tránh dùng các thuốc có dầu và các loại thuốc làm co mạch máu. Nếu nước mũi của trẻ có màu vàng, chứng tỏ trẻ đã bị nhiễm khuẩn. Nếu kèm theo sốt, thì ngoài xịt mũi như trên cần cho trẻ dùng thuốc hạ sốt và thuốc kháng sinh theo liều lượng đã được bác sĩ chỉ định.
Việc làm sạch mũi trước khi nhỏ thuốc là cần thiết, tuy nhiên cần tránh thực hiện động tác này bằng cách dùng miệng của người lớn hút mũi cho trẻ. Vì bình thường ở họng miệng của người lớn chứa rất nhiều loại vi khuẩn và virus, nấm khác nhau nên khi hút mũi cho trẻ bằng phương pháp này người lớn vô tình truyền thêm cho trẻ vi khuẩn, những loại mà trẻ chưa hề tiếp xúc làm bệnh nặng thêm và khó điều trị.
Trong thời tiết hiện nay, để tránh các bệnh đường mũi – họng cho trẻ, ngoài việc giữ ấm, nhất là vùng họng và chân tay, nên bổ sung thêm vitamin và sắt cho trẻ, không khí trong phòng trẻ phải khô, thoáng. Không cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, phấn hoa hay khói thuốc lá. Vệ sinh thường xuyên vùng mũi cho trẻ. Khuyến khích trẻ vận động và tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Xử trí tại nhà khi bị chảy nước mũi
Nếu nước mũi chảy ra trước có màu trắng trong, bạn chỉ cần nhỏ nước muối 0,9% ngày 4-5 lần, mỗi bên mũi 3-4 giọt. Khi nước mũi đã chuyển sang màu vàng xanh, lúc này bệnh nhân cần phải được thăm khám bởi thầy thuốc tai mũi họng để xác định chính xác mức độ, nguyên nhân gây bệnh giúp cho việc dùng thuốc an toàn và hợp lý.
Cách nhỏ mũi đúng cách cho trẻ:
- Để bé nằm ngửa, đầu ngửa nhẹ ra sau.
- Nhỏ nước muối sinh lý ấm vào mỗi mũi. Trẻ dưới 1 tuổi nhỏ 2-3 giọt, trẻ lớn hơn nhỏ 4-5 giọt.
- Để khoảng 30 giây để nước thấm vào làm loãng đờm nhớt trong hốc mũi.
Làm sạch hốc mũi: nếu trẻ lớn biết xì mũi thì cho bé ngồi dậy và xì mũi ra một khăn sạch. Nếu trẻ nhỏ không xì mũi được thì dùng bóng hút hút đờm nhớt trong hốc mũi. Bóp xẹp bóng hút, đưa đầu hút vào trong cửa mũi, lấy tay bít mũi bên kia rồi đột ngột buông bóng phình ra, khi đó chất đờm nhớt trong hốc mũi sẽ được hút vào trong bóng hút.
Rửa bóng hút mũi: bóp mạnh bóng hút mũi để đờm nhớt trong bóng xì vào cái khăn hoặc miếng giấy. Sau khi hút hết cả hai hốc mũi, bóng hút được làm sạch bằng cách hút xả nhiều lần dưới vòi nước.
Có thể thực hiện việc nhỏ mũi và hút mũi mỗi ngày 4 lần cho đến khi bé không còn dấu hiệu của nghẹt mũi. Cũng có thể thực hiện nhiều lần trong ngày khi bé có dấu hiệu nghẹt mũi và tình trạng tiết nước mũi nhiều.
Ngoài ra, có một số biện pháp an toàn cho trẻ bị sổ mũi mà các mẹ dễ dàng thực hiện sau đây:
Nước chanh ấm
A-xít citric có trong quả chanh được đánh giá là chất chữa sổ mũi rất hiệu quả. Chanh còn giàu vitamin C, giúp tăng cường sức mạnh cho hệ miễn dịch và loại bỏ bớt lượng độc tố tích tụ trong cơ thể. Nhờ đó, thời gian bị sổ mũi sẽ được rút ngắn, cơ thể của trẻ nhanh phục hồi hơn. Chỉ cần cho bé uống 1 ly nước ấm pha cùng với khoảng 30ml nước chanh, có thể cho thêm một chút mật ong để tăng hiệu quả diệt khuẩn. Dùng nước chanh mật ong từ một đến hai lần mỗi ngày cho đến khi nước mũi hết chảy hẳn.
Cần lưu ý là mật ong sống có chứa những bào tử nấm có tên Clostridium botulinum có thể gây ngộ độc. Do đó, đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, bạn nên chưng (hấp) mật ong với chanh rồi pha loãng với nước ấm để cho trẻ uống.
Tỏi
Tỏi là một trong những loại thảo dược an toàn và có hiệu quả cao trong việc chữa trị những căn bệnh có liên quan đến đường hô hấp. Kết quả nghiên cứu cũng đã khẳng định giá trị dược tính của tỏi về khả năng khử trùng, trị co thắt và diệt khuẩn.
Bạn có thể dùng tỏi để trị sổ mũi cho bé theo những cách sau:
- Nấu nước tỏi bằng cách đun sôi khoảng 250ml nước, cho khoảng 4 tép tỏi to đã băm nhuyễn vào cùng với 5ml nước ép hành và 1 chút xíu muối. Cho trẻ uống nước này ít nhất hai lần mỗi ngày để làm thông thoáng đường thở và làm sạch chất độc. Nước tỏi còn giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể và trị sổ mũi rất hiệu quả.
- Dùng giấy bạc bọc kín khoảng 4 đến 5 tép tỏi to còn nguyên vỏ và nướng trên lửa. Chú ý đảo đều tay vì tỏi chín rất nhanh (ngửi thấy mùi tỏi thơm là được). Khi giấy bạc đã nguội, bạn gỡ tỏi ra, bóc bỏ lớp vỏ đen, cho vào chén nhỏ, thêm khoảng 20ml nước đun sôi để nguội rồi ép thật mạnh tay để tỏi nát đều (càng nát càng tốt). Gạn lấy nước tỏi ép và cho bé uống ngay từ 1 đến 2 lần mỗi ngày, tùy theo mức độ bệnh.
Chữa sổ mũi cho bé bằng gừng
Để trị sổ mũi bằng gừng, hãy cho nhiều gừng băm nhuyễn vào món súp gà để trẻ ăn thường xuyên hoặc đun sôi gừng băm trong nước, cho thêm một ít đường và cho trẻ uống nước gừng hai đến ba lần mỗi ngày.
Lưu ý là chỉ nên uống nước gừng khi chúng còn nóng để không làm bao tử khó chịu.
Giữ vệ sinh cơ thể và nơi sinh hoạt
Trẻ cần được rửa tay thường xuyên nhằm ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn từ tay sang các bộ phận khác trên cơ thể. Nơi sinh hoạt hàng ngày của trẻ cần được lau dọn mỗi ngày để hạn chế bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ. Những người trực tiếp chăm sóc trẻ cũng cần chú ý rửa tay thường xuyên.
Sử dụng máy tạo độ ẩm
Nếu không khí trong nhà quá khô, bạn nên cân nhắc sử dụng máy tạo độ ẩm vì không khí khô cũng là nguyên nhân khiến dịch nhầy trong mũi bị đặc lại.
Sử dụng dầu thoa dành riêng cho trẻ em
Thoa các loại dầu gió dành riêng cho trẻ em lên mũi như dầu tràm hay dầu khuynh diệp cũng được xem là cách để cải thiện độ thông thoáng cho đường hô hấp, giúp trẻ dễ thở và đỡ bị chảy mũi hay ngạt mũi.
Hạn chế tiêu thụ các sản phẩm từ sữa
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, các sản phẩm từ sữa có thể kích thích cơ thể tiết ra nhiều dịch nhầy hơn. Do đó, trong giai đoạn bé đang bị sổ mũi, bạn cần hạn chế bớt việc tiêu thụ những thực phẩm có nguồn gốc từ sữa đồng thời tích cực cho trẻ uống nhiều nước, ăn những thức ăn lỏng và dễ tiêu hóa.
Xem thêm bài viết:
- Nên cho trẻ uống sữa ít béo hay sữa nguyên kem?
- Giữ cơm trưa an toàn thực phẩm cho trẻ
- Thể dục cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt
Nguồn: verywellfamily