BIẾN CHỨNG XƠ GAN GỒM NHỮNG GÌ?

Có nhiều tác nhân gây hại như virus viêm gan, rượu bia, nhiễm độc (thực phẩm, thuốc…) tấn công gan liên tục trong thời gian dài khiến tế bào Kupffer – đại thực bào nằm ở xoang gan bị kích hoạt quá mức và phóng thích nhiều chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin, Leukotriene…

Trong đó, chất gây viêm TGF-β chiếm “ưu thế”, TGF-β kích hoạt tế bào Stellate tạo ra những sợi xơ ứ đọng ngày càng nhiều trong gan. Tình trạng này kéo dài sẽ tạo nhiều dãi xơ trong mô gan, trên bề mặt gan hình thành nhiều mô sẹo khiến gan bị chai cứng, không có khả năng tự phục hồi và làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc của gan, gây chèn ép mạch máu trong gan.

Ngoài ra, các chất gây viêm do tế bào Kupffer sản sinh liên tục còn làm tăng tình trạng chết tự nhiên của tế bào, từ đó dễ dẫn đến nguy cơ đột biến tự phát tăng sinh tế bào mới và gây ung thư gan. Xơ gan đặc trưng bởi sự xơ hóa và hoại tử tế bào gan, hình thành những nốt bất thường ở gan.

Về cơ bản, không thể đảo ngược quá trình xơ hóa gan tuy nhiên nếu phát hiện sớm và có giải pháp hiệu quả có thể ngăn chặn quá trình tiến triển của bệnh và hạn chế biến chứng của xơ gan.  Xơ gan diễn tiến âm thầm với 2 giai đoạn:

Xơ gan còn bù: Giai đoạn này gan đã có nhiều tổn thương nhưng vẫn có thể đảm nhiệm được hầu hết các vai trò của mình, những tế bào gan khỏe mạnh có thể bù đắp cho các tế bào gan đã bị tổn thương. Chẩn đoán giai đoạn xơ gan còn bù dựa trên kết quả xét nghiệm máu, siêu âm bụng hoặc sinh thiết gan. Xơ gan còn bù đa số không có triệu chứng nên rất dễ bị bỏ qua và bệnh tiến triển nhanh đến giai đoạn mất bù.

Xơ gan mất bù (xơ gan cổ trướng): Là giai đoạn cuối của của bệnh xơ gan, lúc này những tế bào còn lại không thể làm bù để có thể duy trì các hoạt động bình thường, các triệu chứng giai đoạn này khá rõ ràng như rối loạn đông máu, phù, tràn dịch đa màng, dễ nhiễm trùng, hạ đường huyết, khả năng thải độc gan kém nên dễ dẫn đến tổn thương thận và não… Ngoài ra còn gây giãn tĩnh mạch thực quản: xuất huyết tiêu hóa, mắc bệnh trĩ…

Giai đoạn xơ gan mất bù do gan bị tổn hại nặng và không có khả năng phục hồi nên dễ tiến triển thành ung thư với triệu chứng nguy hiểm như xuất hiện cơ đau vùng bụng đột ngột và xuất huyết, người bệnh có thể ngất, sốc và nguy cơ tử vong cao.

Xơ gan tiến triển khá nhanh và để lại nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm như:

Xơ gan làm cản trở sự lưu thông của máu, khiến áp lực tại tĩnh mạch và các hệ nối tĩnh mạch cửa tăng lên dẫn đến tình trạng tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch dạ dày bị phình to. Tĩnh mạch giãn đến một giới hạn nhất định sẽ vỡ gây xuất huyết tiêu hóa gây nôn ói hoặc đi cầu ra máu. Đây là biến chứng của xơ gan vô cùng nguy hiểm, khả năng tử vong rất cao nên cần cấp cứu ngay lập tức.

Bệnh nhân xơ gan bị tăng áp tĩnh mạch cửa có khả năng khiến chất lỏng tích tụ ở chân gây phù nề hoặc ở bụng (thường gọi là cổ trướng). Người bệnh thường có triệu chứng sốt, đau bụng dữ dội, đi cầu ra phân lỏng. Khi thấy các triệu chứng này cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Đây cũng là một biến chứng rất nguy hiểm của bệnh xơ gan. Một trong những chức năng của gan là miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng nhưng khi xơ gan khiến chức năng gan suy yếu, không thực hiện được chức năng khử độc của mình, và khi gan tổn thương ở mức độ nặng sẽ gây ra tình trạng nhiễm trùng.

Biểu hiện của nhiễm trùng là sốt, đau bụng, tăng bạch cầu, nguy hiểm hơn có thể dẫn đến nhiễm trùng máu, nhiễm trùng dịch báng, viêm phổi… Nếu gặp tình trạng này, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay lập tức.

Gan suy yếu chức năng nên không sản xuất đủ các protein cần thiết cho việc điều hòa đông máu và tiêu sợi huyết. Do đó, xơ gan làm suy giảm chức năng tế bào gan có thể gây rối loạn quá trình đông cầm máu, bệnh nhân có nguy cơ bị chảy máu hoặc hình thành khối huyết và đe dọa đến tính mạng.

Có  nhiều lý do suy gan gây hôn mê. Tuy nhiên, lý do lớn nhất là phù não vì ứ đọng khí amoniac.

Khi gan xơ, khả năng đào thải những độc tố trong cơ thể suy giảm, đặc biệt là những độc tố  như khí NH3-ammoniac).

Những độc tố này sẽ đi vào máu, theo máu lên não và tích tụ  lâu ngày sẽ sinh các hội chứng bệnh não gan gây rối loạn tri giác, hôn mê và có thể tử vong. Bệnh khởi phát thường do một số yếu tố thúc đẩy như nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, mất nước, lạm dụng thuốc an thần…

Biến chứng của xơ gan thường gặp không thể không nhắc đến là hội chứng gan thận. Theo nghiên cứu, có khoảng 14-25% tỷ lệ người mắc bệnh xơ gan thường gặp biến chứng thành suy thận. Hiện tượng này thường khởi phát do giãn mạch làm giảm thể tích máu động mạch thận dẫn đến hiện tượng co mạch thận, người bệnh sẽ đi tiểu ít dần và lâu ngày không thể đi tiểu được nữa.

Hội chứng này thường xảy ra với những người xơ gan cổ trướng, làm máu thoát ra ngoài ở khoang ổ bụng, khoang màng phổi hoặc các mô cơ. Tình trạng này có nguy cơ tử vong cao do máu chảy ồ ạt làm kiệt sức.

Biến chứng nguy hiểm nhất của xơ gan là ung thư gan nếu không được can thiệp kịp thời. Xơ gan thường do các nguyên nhân như viêm gan do virus viêm gan B, C, viêm gan do rượu bia, bệnh tích tụ sắt trong mô và xơ gan mật nguyên phát rất dễ dẫn đến ung thư gan.

Biểu hiện của ung thư gan là gan ngày càng to, cứng, có những khối u nhỏ, làm bệnh nhân đau tức ở vùng gan. Triệu chứng của bệnh ung thư gan là sốt cao, thường bị da vàng, ăn không tiêu, nôn mửa và hay đi ngoài, sụt cân nhiều, suy nhược cơ thể thời gian dài.