Bổ béo là loại thảo dược thiên nhiên mọc hoang ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt là Hòa Bình. Rễ bổ béo có tác dụng cải thiện cân nặng rất hay đặc biệt với người gầy. Vậy có những bài thuốc trị bệnh hiệu quả từ dược liệu bổ béo nào hiện nay? Cách dùng dược liệu này như thế nào? Hãy cùng Medplus tìm hiểu rõ hơn về loại dược liệu này nhé!
1. Thông tin dược liệu
Tên thường gọi: Bùi béo; Béo trắng; Bổ béo
Tên khoa học: Gomphandra tonkinensis Gagnep
Họ: lcacinaceae (Thụ đào)
Đặc điểm dược liệu
Bổ béo là một loại cây nhỏ cao 1-2m hay hơn, rễ mập giống củ sắn, mềm và nạc, màu trắng ngà. Cành non, có lông ngắn. Lá mọc so le hình mác, đầu nhọn, mép nguyên, mặt trên nhẵn, mặt dưới phủ lông. Cuống lá cũng có lông. Hoa màu trắng, mọc thành ngù kép đối xứng với lá. Nhị thò ra ngoài. Quả thuôn tròn, có đài còn lại có lông. Mùa hoa quả tháng 5-7.
Bộ phận dùng
Củ và rễ chính là bộ phận của cây bổ béo được sử dụng làm vị thuốc.
Thu hái và chế biến
Kinh nghiệm dân gian được giáo sư Đỗ Tất Lợi ghi chép trong cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, cách thu hái chế biến vị thuốc này như sau:
Thời điểm đào củ bổ béo là vào mùa thu (gần cuối năm), củ đào về được sơ chế gần giống như sơ chế hà thủ ô đỏ: Củ đào về rửa sạch, bỏ rễ con sau đó ngâm nước vo gạo qua một ngày một đêm, thái mỏng phơi khô rồi đem sao vàng hạ thổ làm thuốc.
Phân bố
Cây mọc hoang dại ở những nơi mát vùng núi ở các tỉnh Hà Tây, Hoà Bình, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, …
Người ta đào lấy rễ củ thường vào mùa thu. Đào về rửa sạch đất cát, cắt bỏ rễ con thái mỏng phơi khô. Có người ngâm nước vo gạo trong 24 tiếng, lấy ra phơi khô rồi lại tẩm gừng hoặc rượu rồi sao vàng.
Khi dùng cứ để nguyên ngâm rượu hoặc tán bột làm thành viên.
2. Công dụng và tác dụng chính
Thành phần hóa học
Rễ cây Bổ béo có polysaccharide, lipid, acid amin, saponin.
Tính vị
Dược liệu có vị vừa ngọt, vừa hơi đắng
Quy kinh
Chưa tìm thấy tài liệu ghi nhận
Tác dụng dược lý
Theo kinh nghiệm dân gian vị thuốc này có một số công dụng chính như sau:
- Bồi bổ cơ thể
- Kích thích tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn
- Giúp tăng cân, cải thiện cân nặng ở người gầy
Cách dùng và liều lượng
Cách sắc uống: Dùng 15g ~ 20g rễ khô, đun với khoảng 3 bát nước, đun cạn còn khoảng 1 bát nước để uống trong ngày. Kiên trì dùng từ 1 đến 2 tháng sẽ giúp cải thiện cân nặng.
Cách ngâm rượu: 1kg rễ khô ngâm với khoảng 3 lít rượu [có thể ngâm rễ khô hoặc rễ tươi đề có tác dụng như nhau], ngâm trong thời gian 1 tháng là dùng được. Mỗi ngày uống từ 2 đến 3 ly nhỏ, uống đều đặn sẽ giúp bạn cải thiện cân nặng rất tốt.
3. Bài thuốc sử dụng
Thuốc bồi dưỡng, kích thích ăn ngon, lợi sữa, nhuận tràng, lợi tiểu. Người uống lâu ngày béo khỏe
Ngày dùng 10 – 20g dưới dạng thuốc sắc, rượu thuốc, tán bột hoặc trộn với mật làm viên.
Chữa kém ăn, mắt ngủ, cơ thể mệt mỏi, phụ nữ sau khi sinh
Rễ bổ béo (20g), cây ké hoa vàng (20g), thân cây khế rừng (20g), cành lá dạ cẩm (20g), nhân quả giun (10g). sắc nước uống.
Thuốc lợi sữa
Rễ bổ béo (20g), thân cây ớt làn lá to (10g), rễ xích đồng nam (10g), rễ hà thủ ô trắng (10g). Sắc nước uống.
Thuốc bổ
Rễ Bổ béo 12g, sắc uống mỗi ngày. Có thể tán dược liệu thành bột, trộn mật làm thành viên. Có thể ngâm rượu uống.
4. Những điều cần lưu ý khi dùng dược liệu
Trong quá trình điều trị bệnh bằng bổ béo cần lưu ý: Không được tự ý sử dụng cây thuốc để điều trị bệnh.
5. Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé!
Lưu ý:
- Thông tin về dược liệu mang tính chất tham khảo
- Quý độc giả không nên tự ý sử dụng phối bài thuốc mà sử dụng
- Quý độc giả nên tham vấn ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng, để hạn chế tác dụng phụ và tác dụng không mong muốn
Nguồn: tracuuduoclieu.vn
Xem thêm bài viết: