Là một loại cây có giá trị xuất khẩu lớn, Cà Phê đã mang lại nhiều nguồn lợi về kinh tế cho nước ta. Tuy vậy, cây có những công dụng gì cho sức khoẻ? Cùng Medplus tìm hiểu về loại cây này nhé!
Thông tin cơ bản
Tên tiếng Việt: Cà phê chè, Cà phê Arabica
Tên khoa học: Coffea arabica L.
Họ: Rubiaceae
Đặc điểm cây
Cây nhỏ, mọc sum sê, luôn xanh, cao 6 – 10m. Thân cành hình trụ hoặc hình vuông, phân nhánh nhiều.
- Lá mọc đối, hình bầu dục hoặc hình trứng, dài 10 – 15 cm, rộng 5 – 6 cm, gốc tròn, đầu nhọn, mặt trên xanh sẫm bóng, mặt dưới rất nhạt, gân nổi rõ. mép uốn lượn, cuống lá dài 0,7 – 1 cm, lá kèm có gốc rộng, đầu nhọn.
- Hoa mọc tụ tập ở kẽ lá, màu trắng, rất thơm, dài, cụt, tràng hình ống ngắn. 5 cánh hoa đều, nhị 5 dính ở họng tràng, xen kẽ với cánh hoa, bầu 2 ô, mỗi ô chứa 1 noãn.
- Quả hạch, hơi dẹt, lúc đầu màu lục, sau vàng với màu đỏ, chứa 2 hạt dẹt, hơi cong, màu xám.
- Mùa hoa quả: Tháng 11 – 4
Phân bố
Với đặc điểm hoa mọc tụ tập dạng xim co, chi Coffea L được xếp trong họ phụ lxoroideae (họ Rubiaceae) và tông Coffeae. Chi này có khoảng gần 100 loài và dưới loài, phân bố rải rác khắp vùng nhiệt đới, nhưng tập trung nhiều nhất ở vùng nhiệt đới của châu Phi
Hiện nay, có 3 loài và rất nhiều giống cafe được trồng rộng rãi trên thế giới. Về nguồn gốc phát nguyên của chúng cụ thể như sau:
- Cà phê chè có nguồn gốc từ vùng cao nguyên phía tây – nam
- Cà phê vối có nguồn gốc từ vùng xích đạo châu phi từ Guinea đến Uganda
- Cà phê mít có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Trung và Tây phi
Bộ phận dùng
Hạt, còn dùng lá.
Thành phần hóa học, tính vị
Thành phần hoá học
Cà phê sống chứa: glucid, lipid, acid hữu cơ, acid phenol, acid clorogenic,…trong đó glucid có nhiều chiếm hơn một nửa so với dược liệu khô kiệt. Có 5-8% đường khử sacchaose, ít manitol, polysaccharid, galactomanan, xylan,….. không có tinh bột trong hạt già.
Cafe rang có nhiều thay đổi về hóa học: Nước giảm khoảng 5%, chất vô cơ không thay đổi, cafein có phần bị thăng hoa, glucid thay đổi nhiều. Ngoài ra trong cà phê rang còn có các chất thơm.
Tính vị, công năng
Có vị đắng, có tác dụng kích thích thần kinh và tâm thần. Làm tăng hoạt động của tim, co mạch trung ương, co mạch ngoại vi (mạch phổi, mũi, vành, thận), lợi tiểu, làm khoan khoái, kích thích tiêu hoá.
Cây có độc nhưng chỉ với liều cao và kéo dài, gây bồn chồn, mất ngủ, đau dây thần kinh, trầm cảm. Nhưng nếu uống cà phê đun sôi thì cafeotoxin sẽ bị tiêu huỷ.
Công dụng của Cà Phê
Cà phê được dùng làm đồ uống dưới dạng chiết hãm bằng nước sôi từ bột hạt cà phê rang hoặc tan.
Khi uống sẽ làm mất buồn ngủ, giúp tinh thần tỉnh táo, giảm cảm giác mệt mỏi. Còn dùng làm thuốc lợi tiểu, chữa phù thũng, giúp tiêu hóa.
Uống quá nhiều đồ uống có cà phê gây rối loạn tiêu hóa được xem là do chất cafeotoxin, một thành phần độc bay hơi được hình thành trong quá trình rang cà phê và chỉ có một phần bay hơi.
Trong nhân dân, hạt cà phê sống giã nát ngâm với rượu uống chữa tê thấp, sốt rét. Cà phê rang uống có tác dụng tiêu mỡ, tiêu độc rượu và thuốc phiện. Người khó ngủ không nên dùng. Lá cây sắc uống làm chóng tiêu thức ăn, tiêu nước chữa phù thũng.
1. Ngăn ngừa bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường không chữa khỏi hẳn được nhưng có thể điều trị để kiểm soát triệu chứng. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí của Hội Hóa học Mỹ cho biết các chất chống oxy hóa có trong cà phê có thể giúp duy trì tốc độ chuyển hóa lành mạnh, do vậy cân bằng hormon insulin để ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
2. Ngừa đột quỵ
Đây là tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng xảy ra khi các mô của não bị tổn thương dẫn đến không cung cấp đủ máu và gây ra cục máu đông. Nghiên cứu chỉ ra rằng uống ít nhất một cốc cafe không đường mỗi ngày có thể giúp mạch máu giãn nở, ngăn ngừa hình thành cục máu đông và do đó ngăn ngừa đột quỵ.
3. Bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là bệnh liên quan đến tuổi trong đó các tế bào não bắt đầu bị thoái hóa ảnh hưởng tới trí nhớ, chức năng vận động và các kỹ năng nhận thức, do vậy ảnh hưởng tới hoạt động hàng ngày của người bệnh. Nghiên cứu của Mỹ chỉ ra rằng caffein trong cà phê có thể kích thích tế bào não duy trì sự khỏe mạnh và linh hoạt, giúp phòng ngừa bệnh Aizheimer.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
- Người bệnh không tự ý áp dụng.
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nguồn: Tracuuduoclieu