Trẻ em bị chứng lo âu có thể không biểu hiện các triệu chứng giống như người lớn. Ví dụ, chúng có thể biểu lộ sự tức giận hoặc cáu kỉnh bên cạnh nỗi sợ hãi và lo lắng.
Có thể hiểu được rằng cha mẹ sẽ lo lắng về chứng lo âu của con mình, nhưng điều quan trọng là phải biết rằng một số biểu hiện lo lắng ở thời thơ ấu là bình thường và được mong đợi. Tuy nhiên, một số trẻ em vẫn mắc chứng rối loạn lo âu. May mắn thay, có những điều mà cha mẹ có thể làm để giúp con họ điều trị và đối phó với chứng lo âu.
1. Những lo lắng chung của thời thơ ấu
Có một số điều thường gây ra lo lắng cho trẻ em ở các độ tuổi khác nhau. Những tình huống mới, những nhiệm vụ đầy thử thách và thậm chí những người không quen thuộc có thể khiến trẻ sợ hãi và lo lắng theo thời gian.
Những nỗi sợ khác phù hợp với lứa tuổi bao gồm:
Lo lắng về người lạ bắt đầu từ 7 đến 9 tháng tuổi và giải quyết vào khoảng 3 tuổi Sợ bóng tối, quái vật, côn trùng và động vật ở trẻ mẫu giáo Sợ độ cao hoặc bão ở trẻ nhỏ tuổi đi học Lo lắng về trường học và bạn bè ở trẻ em lớn hơn và thanh thiếu niên Những nỗi sợ hãi thời thơ ấu này là bình thường và thường tự giảm bớt khi trẻ lớn lên.
2. Các dấu hiệu ở trẻ em bị chứng lo âu
Trẻ em có các triệu chứng lo lắng thực sự có thể gặp các triệu chứng bao gồm:
Giận dữ hoặc hung hăng Tránh các tình huống nhất định Đái dầm Thay đổi cảm giác thèm ăn Mệt mỏi Gặp rắc rối ở trường Nhức đầu Cáu gắt Căng cơ Thói quen thần kinh như cắn móng tay Ác mộng Từ chối đi học Bồn chồn Xa lánh xã hội Đau dạ dày Khó tập trung Khó ngủ (mất ngủ)
Tần suất và sự xuất hiện của các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào bản chất của sự lo lắng. Một số nỗi sợ hãi (chẳng hạn như lo âu xã hội hoặc ám ảnh sợ hãi) có thể được kích hoạt bởi các tình huống, đối tượng hoặc bối cảnh cụ thể. Các loại lo âu khác, chẳng hạn như rối loạn lo âu tổng quát hoặc rối loạn hoảng sợ, có thể dẫn đến các triệu chứng xảy ra với tần suất lớn hơn.
Các dấu hiệu cần quan tâm khác bao gồm các triệu chứng cản trở khả năng học tập, tương tác với bạn bè, giấc ngủ vào ban đêm hoặc hoạt động bình thường của trẻ trong cuộc sống hàng ngày.
Những nỗi sợ hãi bình thường của thời thơ ấu tồn tại sau độ tuổi mà chúng dự kiến sẽ mờ dần (chẳng hạn như sợ bóng tối hoặc xa cha mẹ trong độ tuổi mẫu giáo) cũng là một điểm cần quan tâm.
3. Các dạng của chứng lo âu thời thơ ấu
Giống như người lớn, trẻ em cũng có thể mắc các rối loạn về chứng lo âu khác, bao gồm từ lo âu ly thân và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) đến các cơn hoảng sợ. Một số dấu hiệu lo âu dễ phát hiện hơn, nhưng các chứng rối loạn lo âu khác có thể khó phát hiện hơn một chút.
Một số loại lo lắng thời thơ ấu khác nhau bao gồm:
Lo lắng ly thân
Lo lắng ly thân liên quan đến nỗi sợ hãi quá mức về việc bị tách khỏi cha mẹ và người chăm sóc. Loại lo lắng này thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng thường bắt đầu giảm bớt khi trẻ được khoảng 3 hoặc 4 tuổi. Các triệu chứng của lo âu ly thân thường khá dễ phát hiện và liên quan đến việc từ chối đi bất cứ đâu mà không có cha mẹ hoặc người chăm sóc, không chịu ngủ một mình, hoặc từ chối đi học.
Rối loạn lo âu lan toả
Là một phần của chẩn đoán rối loạn lo âu tổng quát (GAD), một đứa trẻ phải có bằng chứng về sự sợ hãi và lo lắng quá mức (có thể xuất hiện như các triệu chứng ở trên) trong sáu tháng trở lên và chúng phải được kích hoạt bởi nhiều thứ, chẳng hạn như lo lắng về công việc, trường học và bạn bè.
Ngoài ra, một đứa trẻ mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm giác lo lắng của mình và nó sẽ khiến chúng đau khổ và suy giảm khả năng. Ví dụ, chúng có thể cáu kỉnh vì không ngủ được đến nỗi chúng gặp khó khăn trong việc giữ quan hệ bạn bè hoặc điểm số của chúng bị giảm vì chúng không thể tập trung.
Trẻ bị rối loạn lo âu tổng quát cũng có thể có các triệu chứng soma, chẳng hạn như đau đầu, đau bụng và đau nhức cơ.
Chứng ám ảnh chuyên biệt
Ngoài rối loạn lo âu tổng quát, trẻ em có thể có nhiều ám ảnh sợ hãi cụ thể hơn. Chúng trở nên lo lắng, nhưng chỉ về những tác nhân rất cụ thể, chẳng hạn như giông bão, nhện, bị bỏ lại một mình hoặc đi trong bể bơi, v.v.
Mặc dù những đứa trẻ này có thể khóc và có thể bám lấy cha mẹ nếu họ ở xung quanh hoặc nghĩ rằng chúng sẽ ở gần thứ mà chúng thực sự sợ hãi, nhưng may mắn thay, hầu hết trẻ em đều vượt qua loại rối loạn lo âu này.
Chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Trẻ có thể có những suy nghĩ xâm nhập lặp đi lặp lại (ám ảnh) về một số điều nhất định thường xuyên cùng với các hành vi lặp đi lặp lại hoặc hành vi tinh thần (cưỡng chế) mà chúng thực hiện, chẳng hạn như rửa tay nhiều, kiểm tra nhiều thứ hoặc lặp lại một số từ hoặc cụm từ nhất định đối với chính chúng để đáp lại những ám ảnh.
Các cuộc tấn công hoảng loạn
Mặc dù không phổ biến ở trẻ em, cơn hoảng sợ là một dạng rối loạn lo âu khác trở nên phổ biến hơn trong những năm sau tuổi thiếu niên. Ngoài cảm giác sợ hãi hoặc khó chịu dữ dội, định nghĩa về cơn hoảng sợ cần có bốn triệu chứng sau hoặc nhiều hơn:
Cảm giác không thực tế (vô danh hóa) hoặc tách rời khỏi chính mình (phi cá nhân hóa) Đau ngực Ớn lạnh hoặc bốc hỏa Chóng mặt Cảm thấy nghẹn ngào Sợ mất kiểm soát Cảm thấy khó thở Buồn nôn hoặc đau bụng Tê hoặc ngứa ran Đánh trống ngực hoặc nhịp tim nhanh Đổ mồ hôi Run rẩy
Chứng im lặng có chọn lọc
Trong số tất cả các chứng rối loạn lo âu ở trẻ em, chứng im lặng có chọn lọc có lẽ là rối loạn thường bị bỏ qua nhất, vì mọi người nghĩ rằng những đứa trẻ này cực kỳ nhút nhát. Trẻ em mắc chứng im lặng có chọn lọc thực sự từ chối nói chuyện và chỉ có thể nói chuyện với những thành viên thân thiết trong gia đình ở nhà. Ở trường hoặc trong các tình huống khác, chúng thường trở nên lo lắng và rất khó chịu khi được mong đợi nói chuyện.
4. Giúp trẻ khỏi chứng lo âu
May mắn thay, chứng lo âu là tình trạng có thể điều trị được. Nếu các triệu chứng lo âu cản trở các hoạt động bình thường hàng ngày của con bạn, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa, nhà tâm lý học trẻ em hoặc bác sĩ tâm thần trẻ em. Đối với trẻ em trong độ tuổi đi học, cố vấn hướng dẫn học đường cũng có thể hỗ trợ, tư vấn và giới thiệu để đánh giá và điều trị thêm.
Điều quan trọng cần lưu ý là cũng giống như phụ nữ trưởng thành, trẻ em gái cảm thấy lo lắng với tỷ lệ gấp đôi so với trẻ em trai. Bởi vì lo lắng có xu hướng trở nên tồi tệ hơn nếu không được điều trị, các chuyên gia khuyến nghị rằng tất cả các bé gái từ 13 tuổi trở lên nên được tầm soát lo lắng trong các kỳ khám sức khỏe định kỳ.
Cũng có những điều cha mẹ có thể làm ở nhà để giúp trẻ học cách quản lý cảm giác lo lắng của mình. Các chiến thuật có thể giúp:
Đừng trốn tránh những gì con bạn sợ hãi. Mặc dù điều này có thể giúp giảm bớt sự lo lắng trong thời gian ngắn, nhưng việc sử dụng sự tránh né như một cơ chế đối phó sẽ củng cố sự lo lắng và trầm trọng hơn theo thời gian. Cung cấp sự thoải mái và mô hình hóa các phản ứng tích cực. Hãy lắng nghe những lo lắng của con bạn, nhưng hãy cẩn thận để không củng cố những nỗi sợ hãi này. Thay vào đó, hãy giúp con bạn thực hành các kỹ thuật thư giãn trong khi mô hình hóa các phản ứng thích hợp, không sợ hãi trước nguồn gốc của sự lo lắng của con bạn. Giúp con bạn học cách chịu đựng nỗi sợ hãi của chúng . Cho phép con bạn dần dần tiếp xúc với nguồn gốc của nỗi sợ hãi trong khi sử dụng các kỹ thuật thư giãn để làm dịu phản ứng sợ hãi của chúng có thể giúp chúng học cách chịu đựng sự đau khổ và cuối cùng học được rằng không có gì phải sợ hãi. Cách cha mẹ đối phó với lo lắng có thể ảnh hưởng đến cách trẻ đối phó với nỗi sợ hãi của mình. Mặc dù cha mẹ không nên giả vờ rằng họ không lo lắng, nhưng họ nên tập trung vào việc cho trẻ thấy rằng đó là điều có thể bình tĩnh bao dung và quản lý hiệu quả.
Xem thêm: Chứng rối loạn lo âu xã hội và 1 số yếu tố kích hoạt
Nguồn: Anxiety Symptoms in Children