Bệnh bướu cổ hay còn gọi là bướu tuyến giáp rất phổ biến. Bướu tuyến giáp lành nếu to sẽ gây nuốt vướng hoặc khó nuốt, khó thở (do chèn vào đường thở hoặc thòng vào lồng ngực) hoặc lồi ra trước cổ gây mất thẩm mỹ. Bướu tuyến giáp ác là loại ung thư gây xâm lấn các cơ quan xung quanh, nhất là dây thần kinh hồi thanh quản sẽ gây khàn tiếng, hoặc khi bướu di căn sẽ gây tổn thương gan, phổi, xương, não…Vậy nguyên nhân và triệu chứng của bệnh là gì? Cách điều trị bệnh như thế nào? Cùng Medplus tìm hiểu qua bài viết bên dưới đây nhé.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo cái loại xét nghiệm khác:
-
Ung thư cổ tử cung- Ý nghĩa việc xét nghiệm Pap smear như thế nào
-
Xét nghiệm viêm gan B: Các dấu hiệu và cách chữa trị bệnh viêm gan B
Bướu cổ là gì?
Bướu cổ là tên gọi phổ biến để chỉ bướu xuất phát từ tuyến giáp, trong y học gọi là bướu tuyến giáp, bao gồm nhiều loại như phình giáp lan tỏa hay có hạt, viêm giáp, bướu lành, ung thư. Những bướu này có thể có hay không làm thay đổi chức năng của tuyến giáp như cường giáp, bình giáp hoặc suy giáp. Tất cả được xếp làm 3 nhóm: dạng lành tính, ung thư và rối loạn chức năng nội tiết tuyến giáp.
Tuyến giáp có hình dạng bên ngoài như con bướm nằm ở phần dưới trước cổ, dưới lớp da và cơ, tựa trên khí quản (đường thở). Nếu tuyến giáp có kích thước bình thường hoặc chỉ to nhẹ thì chúng ta nhìn hoặc sờ không thấy.
Nguyên nhân bệnh bướu cổ
– Nguyên nhân dẫn đến bệnh bướu cổ chủ yếu do tác nhân thiếu hụt iod trong cơ thể gây ra nhưng không phải cứ bổ sung đủ iod là bệnh sẽ khỏi. Bướu cổ thực chất là căn bệnh rất khó chữa trị vì tác nhân của nó liên quan đến hệ thần kinh. Bình thường, cơ thể con người thu nhận một số iod vô cơ vào dinh dưỡng cho tuyến giáp trạng. Vì một lý do nào đó, tuyến giáp không nhận được đầy đủ hàm lượng iod nên tuyến giáp giảm sản sinh hormon. Do đó, tuyến giáp phải tăng thêm kích thước để sản xuất hormon, tạo thành bướu cổ.
– Rối loạn bẩm sinh, rối loạn này có tính chất gia đình.
– Do dùng thuốc và thức ăn: do dùng kéo dài một số loại thuốc như: muối lithi (dùng trong chuyên khoa tâm thần), thuốc kháng giáp tổng hợp, thuốc có chứa iod như: thuốc cản quang, thuốc trị hen, thấp khớp, chống loạn nhịp, v.v… Do ăn nhiều thức ăn ức chế tổng hợp hormon tuyến giáp như các loại rau họ cải, măng, sắn,…
Triệu chứng, biểu hiện bệnh bướu cổ
Triệu chứng chủ yếu là to tuyến giáp.
Thể tán phát gặp nhiều ở nữ ở tuổi dậy thì, có thai, cho con bú, lúc tắt kinh thường to hơn và qua những kỳ đó tuyến lại nhỏ hơn. Thường tuyến giáp to nhẹ tản mạn, chất mềm và trơn láng. Đến tuổi trung niên về sau, bướu có thể cứng và có nốt cục.
Bướu cổ có thể chia thành các độ như sau:
Độ l: Nhìn kỹ, có khi phải nhìn nghiêng mới phát hiện hoặc phải sờ nắn mới phát hiện được.
Độ 2: Nhìn thẳng đã thấy to.
Độ 3: Bướu quá to.
Đôi khi bướu ở vị trí đặc biệt hoặc bị chèn ép khó chẩn đoán.
Bướu giáp chìm: Bướu ở cổ nhưng trong lồng ngực sau xương ức. Bướu làm khó chịu mỗi khi nuốt và thở. Bướu trong lồng ngực, Xquang thấy như một u trung thất.
Bướu dưới lưỡi: Gặp ở phụ nữ, ở đáy lưỡi làm cho khó nhai, khó nuốt và khó nói.
Bướu cổ mới bắt đầu nhỏ mặt bóng nhẵn, về sau có thể to nhỏ, cứng thành cục hoặc nang, bề mặt có thể có tĩnh mạch nổi. Trường hợp quá to sẽ có hiện tượng chèn ép; nếu chèn ép khí quản sinh ho, khó thở, vướng cổ; chèn ép thực quản thì nuốt khó; chèn hầu họng thì khàn giọng… Có khi xuất huyết trong nang gây đau và bướu to đột ngột.
Điều trị bệnh bướu cổ
Khi có chẩn đoán bị bướu cổ, cần được bác sĩ chuyên khoa nội tiết theo dõi và điều trị, đặc biệt cần xác định rõ bướu cổ có kèm theo các triệu chứng cường giáp hay thiểu năng giáp để điều trị phù hợp.
Điều trị bệnh tuyến giáp đơn thuần thể nhẹ thì dùng thuốc nhưng với trường hợp khi bướu cổ đã to, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, bướu cổ điều trị nội khoa thất bại, bướu cổ có chèn ép vào các cơ quan lân cận gây đau đầu, khó thở, khó nuốt… thì nên phẫu thuật.
Chế độ chăm sóc bệnh bướu cổ
1. Cháo ngũ vị
+ Nguyên liệu: 20gr hạt sen non, 20gr long nhãn, 10gr mạch môn, 10gr toan táo nhân, 6gr ngũ vị tử, 100gr gạo loại ngon và đường thẻ lượng vừa đủ.
+ Cách chế biến: Tán nhuyễn 3 loại toan táo nhân, ngũ vị tử và mạch môn, rồi nấu với nước, nấu đặc, lấy nước cốt. Hạt sen ngâm nở, bỏ tim, cho vào nước nấu nhừ. Gạo đem nấu cháo, khi gần chín thì cho nước cốt trên vào trộn đều, cho tiếp hạt sen, long nhãn vào nấu đến chín. Khi dùng thì thêm đường thẻ. Dùng tùy lúc, rất thích hợp cho người bệnh bướu cổ.
2. Canh hàu nấu phổ tai
+ Nguyên liệu: 100gr hàu (phần thịt), 50gr phổ tai cùng các gia vị tiêu bột, gừng, hành vừa đủ.
+ Cách chế biến: Rửa sạch phổ tai, xắt thành từng đoạn, rồi cùng với thịt hàu cho vào nước sôi nấu độ 10 phút, nêm nếm các gia vị, cho gừng, hành, khuấy đều, nấu tiếp 5 phút nữa là dùng được. Món này thích hợp cho người bướu cổ đơn thuần (giảm năng tuyến giáp).
Nguồn tham khảo: