Cây móc mèo được biết đến như một loại cây dại, mọc hoang ở nhiều nơi. Tuy nhiên, đây còn là loại dược liệu, được người dân sử dụng để chữa một số bệnh phổ biến vô cùng hiệu quả như: Chữa sốt rét, lỵ, tẩy giun, chữa ho… Hãy cùng Medplus tìm hiểu những thông tin thú vị về loại dược liệu này nhé!
A. Thông tin về cây móc mèo
Tên gọi khác: Cây mắt mèo, Vuốt hùm, Điệp mắt mèo
Tên khoa học: Caesaipinia bonducella Flem
Họ: Caesalpiniaceae (Vang)
1. Đặc điểm về cây
- Cây móc mèo thuộc loại cây nhỡ leo, có khi mọc rất dài. Cành mọc chắc chắn, hình trụ, có nhiều gai nhỏ hình nón.
- Lá kép hai lần lông chim chẵn, có lá kèm kép gồm 3 lá chét, cuống lá có gai.
- Hoa mọc thành chùm ở trên nách lá. Lá bắc hình dùi dài độ 1cm, làm cho ngọn chùm trông như có tóc. Đài 5, tràng 4, hình trái xoan ngược, cánh hoa thứ 5 gấp góc thước thợ ở giữa. Nhị 10, nhụy ngắn, có rất nhiều lông.
- Quả lồi, có nhiều gai nhọn, đựng 2 hạt gần hình cầu, đường kính 15- 13 mm, vỏ dày 2 mm, rất rắn.
- Mùa hoa quả: Mùa thu.
2. Phân bố, thu hái và chế biến
- Cây mọc hoang dại phổ biến ở khắp nơi trong nước ta, có khi được trồng làm hàng rào. Có những cây mọc hoang ở bãi biển, các hạt bị sóng mài trở thành nhẵn bóng giống như viên ngọc màu trắng xám như sừng.
- Người ta dùng hạt làm thuốc: Hái quả phơi khô, đập lấy hạt, phơi lại cho thật khô.
3. Bộ phận dùng
Sử dụng chủ yếu hạt để chế biến các loại thuốc khác nhau.
4. Thành phần hóa học
- Trong hạt chứa dầu béo, nhựa đắng, đường, muối vô cơ, chất đạm tan được và chất đạm không tan, tinh bột, độ ẩm.
- Dầu màu vàng nhạt, mùi khó chịu, vị hơi đắng do có chứa một ít chất nhựa (có thể dùng cồn để loại). Nhựa là thành phần hoạt chất đắng dưới dạng bột vô định hình, trắng, đắng, tan trong các dung môi thông thường nhưng ít tan trong ête dầu hỏa. Có tác giả gọi nhựa này là bondixin và cho rằng đây là hoạt chất của hạt.
- L. Canonica và cộng sự (Gứzz. Chim ital., 96, 698, 66, 1966) và M. Erfan AU và cộng sự (Chem. Ind., 1960, 463) đã thấy trong hạt móc mèo núi có nhiều hoạt chất đắng đặt tên là a, P,Y,8,e,caesalpin.
B. Công dụng và liều dùng
- Hạt móc mèo được người dân sử dụng làm thuốc chữa sốt, và thuốc bổ với liều lượng: 0,5-1g một lần, ngày uống 2 hay 3 lần.
- Dùng chữa lỵ, tẩy giun và chữa ho.
- Nhân dân Ấn Độ, Philipin và đảo Rêuynion cũng dùng với cùng một công dụng. Thường dùng phối hợp với hồ tiêu.
- Bác sĩ Isnard ở Marseille (Pháp) đã dùng bondixin với liều lượng: 0,10-0,20g dưới dạng viên để chữa sốt rét.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cây móc mèo cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý:
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Nguồn tham khảo
Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.
Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu thêm về một số loài cây có công dụng đặc biệt khác ở dưới đây nhé!
Cây Mua Tép và tác dụng trị đau họng “Thần kỳ”
Cây Mua Thấp: “Bất ngờ” với TOP 7 công dụng chữa bệnh hiệu quả