Cây xoài – Dược liệu chữa bệnh không phải ai cũng biết

A. Thông tin về cây Xoài

Cây xoài còn được gọi là: Mãng quả, Mác moang (Tày)

Tên khoa học: Mangifera indica L., thuộc Họ: Anacardiaceae (Đào lộn hột)

Cây có công dụng trong việc điều trị:

• Lỵ, tả, táo bón, đau họng, sốt
• Ho, viêm phế quản mạn tính,thuỷ thũng
• Lá còn là nguyên liệu chiết mangiferin làm thuốc chữa bệnh ngoài da.

1. Đặc điểm của cây

• Cây thân gỗ lớn, cao khoảng 10-20m, có tán rậm
• Lá đơn, nguyên, mọc so le, phiến lá hình thuôn mũi mác, nhẵn, thơm
• Hoa nhỏ, có màu vàng, có 5 lá đài nhỏ, có lông ở mặt ngoài, 5 cánh hoa có tuyến mật, 5 nhị. Bầu trên, thường chỉ có một lá noãn chứa 1 noãn.
• Quả hạch chín màu vàng, thịt vàng, ngọt, thơm, nhân có xơ. Hạt của quả xoài rất to.

2. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố:

• Cây xoài có gốc từ Ấn Độ, được trồng nhiều ở các xứ nhiệt đới
• Ở nước ta, cây được trồng ở nhiều nơi
• Cây xoài có nhiều loại khác nhau như Xoài tượng, Xoài cát, Xoài cơm, Xoài thanh ca, v.v..

Thu hái và chế biến: Thu hái các bộ phận của cây quanh năm, dùng tươi hay phơi khô.

3. Bộ phận dùng

Người dân thường sử dụng quả, hạch của quả, lá, vỏ thân từ cây xoài.

4. Tính vị và tác dụng

Tính vị:

• Quả, vỏ, lá cây xoài có vị chua, ngọt, tính mát
• Hạch quả có vị chua, chát, tính bình
• Nhựa từ vỏ cây xoài rỉ ra không mùi, có vị chát, đắng, hơi cay.

Tác dụng:

• Quả có tác dụng thanh nhiệt tiêu trệ, ích vị, giải khát, lợi niệu, chỉ thổ
• Hạt quả có tác dụng chỉ khái, kiện vị
• Lá có tác dụng chỉ dương, hành khí sơ trệ, lợi tiểu và có thể kháng nham, khu sa tích
• Vỏ thân và nhựa từ vỏ cây có tác dụng thu liễm, sát trùng.

B. Công dụng của cây Xoài

Các bộ phận từ cây Xoài có công dụng như sau:

• Quả xoài và hạch quả dùng trị ho, tiêu hóa không bình thường, sán khí.
• Thịt quả dùng trị bệnh hoại huyết và loạn óc
• Hạch quả còn dùng trị giun, kiết lỵ và tiêu chảy
• Vỏ quả dùng trị kiết lỵ
• Lá cây xoài dùng trị các bệnh phần trên đường hô hấp như ho, viêm phế quản mạn tính hay cấp tính, thủy thũng và dùng ngoài trị ngứa ngáy ngoài da, viêm da
• Vỏ thân thường được dùng trị ho, đau răng và đau sưng họng
• Nhựa từ vỏ dùng trị kiết lỵ, ỉa chảy và bệnh ngoài da, cũng dùng trị bạch đới, kinh nguyệt quá nhiều.

C. Các bài thuốc trị bệnh từ cây Xoài

1) Chữa đau răng

Dùng 1 miếng vỏ thân bằng bàn tay, cạo vỏ ngoài rồi thái mỏng

Nếu dùng vỏ tươi thì giã nhỏ, vắt lấy nước, thêm tí muối để ngậm rồi nhổ nước, mỗi ngày 4-5 lần

Nếu dùng vỏ khô thì sắc lấy nước:

• Đổ 2 bát nước đun sôi, giữ nước sôi kỹ trong nửa giờ, gạn lấy nước sắc, thêm vài hạt muối rồi ngậm.
• Mỗi lần ngậm chừng một chén con. Ngậm trong 10 phút, thỉnh thoảng súc sang hai bên má rồi nhổ đi. Ngậm 3-4 lần trong ngày, liên tiếp vài ba ngày.

2) Trị các thứ ghẻ lở

Nhựa cây xoài tươi đem ngâm trong nước chanh.

3) Trị giun hoặc uống trị kiết lỵ, ỉa chảy

Hạt phơi khô, tán bột, dùng mỗi lần 1,5g

4) Trị các bệnh trong họng như ho, hen, đau họng

Lá thường dùng nấu nước xông họng.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cây Xoài cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nguồn tham khảo

Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác