Chân tay lạnh – Phản xạ tự nhiên hay nguồn bệnh tiềm ẩn?

Chân tay lạnh là gì?

Chân tay lạnh là biểu hiện rất thường gặp ở cơ thể. Chân và tay thuộc thành phần ngoại vi của cơ thể, và thường có nhiệt độ thấp hơn các bộ phận khác. Do vậy, khi vào mùa đông, chân tay sẽ là bộ phận dễ bị “lạnh” nhất trên cơ thể. 

Chân tay lạnh do giữ ấm không đủ là hiện tượng bình thường không đáng lo ngại. 

Có một số người lúc nào tay chân cũng lạnh ngắt. Dù có làm gì đi nữa, vẫn luôn cảm thấy lạnh. Có thể là bàn tay lạnh như đá, hoặc bàn chân lạnh ngắt, thậm chí cả vào mùa hè. Đó lại là triệu chứng của một số bệnh nguy hiểm tiềm tàng bên trong.

Chân tay lạnh là biểu hiện của bệnh gì?

Trong một số trường hợp thì lạnh tay chân là dấu hiệu báo động của một căn bệnh nào đó:

Bệnh suy tuyến giáp

Trong trường hợp giảm năng tuyến giáp, tuyến giáp không sản xuất đủ hormon làm cho biến dưỡng cơ thể chậm lại, kém đi. Lúc này cơ thể không phát ra đủ nhiệt lượng để điều hòa nhiệt độ cơ thể theo nhu cầu. Nên ta có triệu chứng tay – chân bị lạnh kèm theo rụng tóc và giảm trí nhớ.

Hiện tượng Raynaud

Bình thường lúc ở trong môi trường lạnh, cơ thể chúng ta tự điều tiết làm co các mạch máu nhỏ ở ngoại biên để bảo vệ cho phần nhiệt lượng ở trung tâm cơ thể. Hiện tượng này làm tay chân lạnh và tái. 

Trong chứng Raynaud, phản xạ tự nhiên này của cơ thể trở nên quá nhạy cảm với những thay đổi nhỏ của nhiệt độ bên ngoài. Ngón tay ngón chân dễ trở nên tái hoặc tím ngắt, lúc bớt lạnh thì trở nên đỏ và sưng. Đối với những ca nhẹ thì bệnh nhân chỉ cảm thấy lạnh, khám không thấy gì đặc biệt…chỉ cần mang áo ấm, găng tay, vớ. Tuy nhiên, hiện tượng này thường xảy ra ở người trẻ, phụ nữ và có thể đi kèm theo bệnh thứ phát là phong thấp.

Biếng ăn

Người kén ăn, ăn quá ít sẽ thiếu những chất cung cấp calori tạo nhiệt lượng như: tinh bột, mỡ… làm cơ thể có cảm giác lạnh.

Người quá gầy dễ bị lạnh vì ít mỡ để che chở. Khối cơ bắp là nơi phụ trách phát nhiệt chống lạnh ở người gầy cũng ít hơn.

Thiếu máu

Một số người thiếu máu,thiếu sắt thì cơ thể cũng cảm thấy lạnh. Trong trường hợp này cần bổ sung các loại thực phẩm giàu chất sắt như: cá, thịt đỏ, phô mai, cacao, gan động vật… 

Các bác sĩ có thể loại trừ nguyên nhân thiếu máu bằng thử nghiệm máu đơn giản: đo lượng huyết sắc tố.

Stress 

Lo âu quá mức làm cơ thể chúng ta bị suy nhược, cảm thấy tay – chân và cơ thể bị lạnh như chúng ta thường hay dùng từ “rét”. Vì lúc này cơ thể không đủ năng lượng để thực hiện các chu trình chuyển hóa. Không tỏa ra nhiệt lượng đủ để làm ấm cơ thể.

Rối loạn giấc ngủ

Bệnh rối loạn giấc ngủ làm bệnh nhân buồn ngủ ban ngày và không ngủ được vào ban đêm. Một số trường hợp bị chứng ngủ rũ. Ở những đối tượng này, họ cũng than phiền về chứng lạnh kinh niên. Các nhà chuyên môn cho là do vùng Thalamus trong não bị rối loạn – Thalamus vừa phụ trách tình trạng thức – ngủ, vừa phụ trách về điều hòa thân nhiệt.

Suy thận

Triệu chứng suy thận thường xảy ra đột ngột khiến cho bệnh nhân có cảm giác ớn lạnh như bị gió thổi. Dù giữa mùa hè nhưng lúc nào người bệnh cũng cảm thấy chân tay lạnh buốt có khi lan tới đầu gối và khủy tay.

Kèm theo đó là các triệu chứng như tiểu đêm, tiểu nhiều hơn 8 lần vào ban ngày, đau ngang thắt lưng, nhức mỏi đầu gối, tinh thần mệt mỏi, mất ngủ…

Tai biến

Tai biến mạch máu, thường xuất hiện ở nam giới ở tuổi trung niên. 

Giai đoạn đầu, bệnh nhân cảm thấy bị đau bắp chân, da gan bàn chân lạnh, đau nhức khi di chuyển và hết đau khi nghỉ ngơi. 

Ở giai đoạn nặng hơn, da bên tay hoặc chân bị tai biến kèm theo hiện tượng rụng tóc và giảm trí nhớ.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng chân tay lạnh

Thật ra, có nhiều lý do khiến cho tay chân của bạn lúc nào cũng lạnh như ngâm trong nước đá như vậy.

Hệ tuần hoàn trong cơ thể bị “trục trặc”

Khả năng hoạt động của tim cũng giảm đi đáng kể. Quá trình lưu thông máu trong cơ thể không được duy trì ổn định. Lượng máu đưa về bàn chân, bàn tay không được cung cấp đầy đủ.

Thiếu máu

Do lượng hồng cầu trong máu hạ thấp. Biểu hiện rõ nhất là gan bàn chân, tay luôn ở trong trạng thái lạnh ngắt cho dù là trời nóng hay lạnh.

Khí huyết không lưu thông

Nhiệt độ ngoài trời hạ thấp làm các thành mạch co lại. Khí huyết không được lưu thông dễ dàng có thể dẫn tới tình trạng tắc nghẽn mạch. 

Khả năng hoạt động của gan và thận cũng bị ảnh hưởng. Lượng máu lưu thông không đủ nuôi dưỡng tế bào, đặc biệt ở phần chân và tay. 

Sức đề kháng của cơ thể giảm sút. Chân tay sẽ lạnh và luôn có màu nhợt nhạt. 

Sự thay đổi các hoocmôn, đặc biệt là các hoocmôn sinh sản

Chính vì vậy mà nữ giới dễ mắc bệnh hơn nam giới. Cơ thể nữ giới vào kỳ kinh nguyệt bị mất một lượng máu khá lớn khiến nhiệt độ cơ thể có thể giảm đi đôi chút.

Các yếu tố bệnh tật

Những người có tiền sử mắc các bệnh như: tim mạch, viêm tĩnh mạch, tắc mạch máu thường bị chân tay lạnh. Ngoài ra, căng thẳng, mệt mỏi cũng có thể làm chứng bệnh này thêm nặng.

Chẩn đoán bệnh chân tay lạnh

Chẩn đoán chân tay lạnh chủ yếu là xác định nguyên nhân gây nên hiện tượng này. 

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, tiền sử tiếp xúc, một vài câu hỏi về sinh hoạt thường ngày của bệnh nhân. Kết hợp một số các xét nghiệm chuyên khoa như chụp X-quang, xét nghiệm máu để có thể tìm ra nguyên nhân khiến chân tay lạnh.

Cách điều trị bệnh chân tay lạnh

Tùy vào tình trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Lạnh có kèm tình trạng tê cứng hay bỏng lạnh: Bác sĩ sẽ làm ấm nhanh chóng phần bị lạnh ở trong nước có nhiệt độ hơi cao hơn nhiệt độ cơ thể. Các khu vực bị tê cứng sẽ được rã đông cho đến khi chúng chuyển sang màu hồng, lúc đó nghĩa là máu đã lưu thông trở lại. 

Phồng rộp ở đầu ngón tay và ngón chân kèm với một chút sưng và đau: Bác sĩ cũng sẽ cho phép bạn về nhà sau khi đã hướng dẫn về y tế. Nếu bạn có vết phồng rộp màu đen, không sưng hoặc máu không lưu thông ở khu vực được làm ấm thì bạn sẽ phải nhập viện.

Bỏng lạnh nghiêm trọng: Cần phải loại bỏ các tế bào chết do thương tổn.

Các loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định là aspirin hoặc ibuprofen. Hai thuốc này có thể bảo vệ bạn khỏi các tổn thương do các chất được giải phóng từ những tế bào bị hỏng gây ra. Bạn cũng có thể được sử dụng các loại thuốc khác để giúp lưu thông máu và đảm bảo dinh dưỡng tốt hơn.

Các phương pháp phòng tránh bệnh chân tay lạnh

Một chế độ ăn uống và vận động hợp lý sẽ giúp bàn tay (chân) luôn ấm áp.

• Giữ ấm cơ thể: Trời lạnh, bạn cần đặc biệt chú ý giữ ấm tay chân, đặt biệt là đôi chân. Nên sử dụng các loại tất chân, tay có khả năng giữ ấm và thấm hút mồ hôi.
• Buổi tối trước khi đi ngủ, hãy ngâm chân và tay trong nước ấm pha chút muối từ 10 -15phút. Lau khô rồi đi tất ấm. Tuyệt đối không để chân, tay tiếp xúc với đất hoặc nước lạnh. Có thể cho vào nước ngâm một chút tinh dầu hoa cúc, nhục quế hoặc oải hương giúp khí huyết lưu thông hơn.
• Không nên đi tất chân, tay hoặc mặc quần áo quá chật để giữ ấm. Như vậy sẽ không tốt cho việc lưu thông máu trong cơ thể.
• Thường xuyên vận động. Vận động nhiều sẽ làm “ấm nóng” cơ thể, tăng cường và điều tiết tuần hoàn máu. Đừng để chân tay “ngủ yên” trong những đôi tất ấm. “Thể dục” cho chân tay giúp giãn nở các mạch máu, lưu thông khí huyết. Sắc da chân tay sẽ không bị tái xám và buốt lạnh.
• Ăn uống hợp lý. Những đồ có nhiều calo và chất béo sẽ là sự lựa chọn của bạn trong mùa đông giá rét. Chúng cung cấp cho cơ thể nhiều năng lượng để sản sinh nhiệt lượng “sưởi ấm” cơ thể.

Bạn cũng đừng quên bổ sung thêm các loại vitamin nhóm B, vitamin C, E và các axit amin. Các loại vitamin và khoáng chất này giúp tăng lượng hồng cầu trong máu và tăng cường sức đề kháng.  

Khi nào cần gặp bác sĩ

Các thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn cũng có thể mắc phải nguyên nhân không thuộc các nguyên nhân trên. Mọi việc sử dụng thuốc đều phải thông qua bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng. 

Nếu có các dấu hiệu lạnh bất thường kéo dài, không phải do điều kiện nhiệt độ. Hãy đến ngay phòng khám gần nhất để được tư vấn và điều trị. Mọi thông tin đều không bằng lời khuyên của bác sĩ bạn nhé.

Các bài viết liên quan:

• 15 THỰC PHẨM TĂNG SỨC ĐỀ KHÁNG, MIỄN DỊCH
• Vì sao nhiều người tay chân lúc nào cũng lạnh ngắt?

Nguồn tham khảo: Pharmacity, Sức khỏe đời sống, Hồng Ngọc Hospital