Chất caffeine có nhiều trong các loại đồ uống như cà phê, trà, sô-cô-la và nước tăng lực. Việc tiêu thụ caffeine đã trở nên phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn ở khắp mọi nơi trên thế giới khiến chúng ta quên mất rằng caffeine là một loại chất gây nghiện.
Mặc dù caffeine có một số lợi ích nhất định, nó cũng có một số tác dụng phụ đáng quan tâm.
1. Tác dụng tích cực của chất caffeine
Chất caffeine là một chất kích thích tự nhiên được tìm thấy trong một số nguồn thực vật khác nhau, đáng chú ý nhất là hạt cà phê, hạt cacao và lá trà. Bởi vì nó kích thích hệ thống thần kinh trung ương (CNS), mọi người thường tiêu thụ caffeine – thường ở dạng cà phê, trà hoặc nước tăng lực – để chống lại sự mệt mỏi và tăng cường khả năng chú ý .
Ngoài việc giúp mọi người cảm thấy tỉnh táo hơn, nghiên cứu cho thấy rằng caffeine có thể có một số lợi ích sức khỏe khác. Bao gồm:
- Trí nhớ tốt hơn: Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tiêu thụ chất caffeine có thể tăng cường củng cố trí nhớ và do đó tăng cường trí nhớ dài hạn.
- Cải thiện tâm trạng: Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng caffeine có thể có tác động tích cực đến tâm trạng. Trong một nghiên cứu, một liều lượng caffeine gần tương đương với lượng có trong một lon nước ngọt có liên quan đến việc cải thiện hiệu suất và tâm trạng chủ quan.
- Tăng sự trao đổi chất: Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tiêu thụ caffeine có thể dẫn đến sự gia tăng sự trao đổi chất và có thể hữu ích cho việc duy trì cân nặng.
- Giảm tỷ lệ tử vong: Một nghiên cứu cho thấy rằng tiêu thụ 2-4 tách cà phê mỗi ngày có liên quan đến việc giảm nguy cơ tử vong.
Caffeine cũng được chứng minh là giúp giảm đau nửa đầu ở liều lượng thích hợp.
2. Tác dụng phụ của chất caffeine
Có một số tác dụng phụ ngắn hạn mà mọi người có thể gặp phải khi tiêu thụ chất caffeine. Những tác dụng phụ này thường xảy ra khi tiêu thụ một lượng lớn caffein hơn, thường là hơn 400 miligam (mg), hoặc hơn bốn đến năm tách cà phê mỗi ngày. Tuy nhiên, điều này có thể khác nhau, tùy thuộc vào từng cá nhân và lượng caffeine mà họ thường tiêu thụ trong một ngày.
Một số tác dụng phụ ngắn hạn chính của việc say caffeine là:
- Lo lắng: Caffeine có thể khiến bạn cảm thấy tỉnh táo hơn, nhưng quá nhiều cũng có thể dẫn đến cảm giác lo lắng và hồi hộp.
- Lợi tiểu: Caffeine có tác dụng kích thích bàng quang nên có thể làm tăng tần suất và mức độ đi tiểu gấp. Một nghiên cứu cho thấy tiêu thụ một lượng lớn caffeine (hơn 450 mg mỗi ngày) có thể làm tăng nguy cơ tiểu không kiểm soát.
- Mặt đỏ bừng: Do caffein làm giãn mạch máu, dẫn đến việc mặt và các vùng khác trên cơ thể đỏ bừng.
- Rối loạn tiêu hóa: Có một loạt các rối loạn tiêu hóa có thể là tác dụng phụ của quá nhiều caffeine, bao gồm đau bụng, đầy hơi, ợ chua, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn. Tuy nhiên, trong khi đau bụng khá phổ biến sau khi uống nhiều cà phê, nôn mửa là khá hiếm và nếu bạn có phản ứng này, bạn nên tránh hoàn toàn caffeine cho đến khi bạn thảo luận với bác sĩ về vấn đề này.
- Đau đầu: Chất caffeine là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau đầu. Nó có thể gây ra cơn đau đầu khi uống quá nhiều, và nếu bạn cắt quá nhiều caffeine, nó có thể gây ra cơn đau đầu do cai caffein .
- Mất ngủ: Mọi người thường tiêu thụ caffeine để tăng sự tỉnh táo, nhưng tác dụng này đôi khi cũng có thể cản trở giấc ngủ. Trong một số trường hợp, mọi người có thể khó đi vào giấc ngủ hoặc có thể khó có được giấc ngủ bình thường. Caffeine có thể tồn tại trong cơ thể của bạn khoảng năm giờ, vì vậy bạn nên ngừng tiêu thụ caffeine vào đầu giờ chiều.
- Co giật cơ: Co giật cơ không tự chủ có thể là tác dụng phụ của caffeine đối với một số người. Tuy nhiên, có những nguyên nhân khác. Nếu đây là một vấn đề liên tục xảy ra với bạn, hãy thử kiêng caffein để xem liệu tình trạng co giật có giảm bớt hay không. Nếu không, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về cách điều trị.
- Suy nghĩ và lời nói lan man: Đây là tác dụng phụ thường gặp của chất kích thích và có thể khiến cuộc trò chuyện và giao tiếp trở nên khó khăn hơn.
- Cảm giác bồn chồn: Sau khi tiêu thụ chất caffeine, bạn cũng có thể thấy rằng rất khó để thư giãn hoặc bình tĩnh lại.
- Nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim: Những tác dụng phụ này là thay đổi tốc độ và sự đều đặn của nhịp tim và chắc chắn là một nguyên nhân đáng lo ngại. Ngừng sử dụng caffeine và đến gặp bác sĩ nếu bạn cho rằng nhịp tim của mình bất thường, đặc biệt nếu bạn cảm thấy nhịp tim của mình quá nhanh hoặc không đều.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhiều người không biết về những tác dụng phụ này, và phần lớn các nghiên cứu về caffeine đã ca ngợi những tác động tích cực trong ngắn hạn, chẳng hạn như tăng cường sự chú ý và năng lượng, mà không tính đến những ảnh hưởng sức khỏe này.
Chất caffeine trong thời kỳ mang thai
Tiêu thụ quá nhiều caffeine trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến các tác dụng phụ bất lợi. Nghiên cứu cho thấy rằng tiêu thụ hàng ngày trên 200 mg có thể làm tăng nguy cơ sẩy thai. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng chất caffeine trong thời kỳ mang thai có thể góp phần làm cho trẻ sơ sinh nhẹ cân.
3. Tác dụng phụ lâu dài của Caffeine
Sử dụng hoặc lạm dụng chất caffein cũng có thể có một số tác dụng phụ lâu dài. Chúng có thể bao gồm:
3.1 Bị lệ thuộc vào Caffeine
Bạn cũng có thể trở nên phụ thuộc vào caffeine cả về thể chất và tâm lý. Điều này có nghĩa là nếu bạn không dùng caffeine trong một thời gian dài, bạn có thể bắt đầu gặp các triệu chứng cai nghiện.
3.2 Cai Caffeine
Một tác dụng phụ dài hạn phổ biến khác là trải nghiệm các triệu chứng cai nghiện. Những người tiêu thụ một lượng lớn caffeine thường xuyên hơn có thể có nhiều khả năng cảm thấy các triệu chứng cai nghiện hơn khi họ tiếp tục vài giờ mà không có một liều caffeine. Các triệu chứng của việc cai caffein có thể bao gồm:
- Tâm trạng khó chịu
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Lờ đờ
- Lâng lâng
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người tiêu thụ caffeine hàng ngày có nguy cơ cao gặp phải các triệu chứng cai nghiện như mệt mỏi và đau đầu.
Lời kết
Khi tiêu thụ ở mức độ vừa phải, chất caffeine không có hại và thậm chí có thể có một số lợi ích. Tuy nhiên, phản hồi của từng cá nhân có thể khác nhau. Nếu bạn nhạy cảm với tác động của caffeine, bạn có thể thấy rằng bạn muốn giảm dần lượng caffeine. Cuối cùng bạn sẽ thấy các tác dụng phụ khó chịu của caffeine mà bạn đang gặp phải giảm bớt hoặc biến mất hoàn toàn.
Hãy nhớ rằng cà phê không phải là nguồn duy nhất của caffeine. Nếu bạn đang cố gắng theo dõi lượng tiêu thụ của mình, bạn cũng nên lưu ý rằng nhiều loại thực phẩm, đồ uống và chất bổ sung cũng có thể chứa caffeine. Sô-cô-la sữa, sô-cô-la đen, sô-cô-la nóng, trà, trà đá, nước ngọt, nước tăng lực và thậm chí cả cà phê decaf cũng chứa một lượng caffein khác nhau.
Xem thêm:
Nguồn: Side Effects of Caffeine