Chữa bệnh ngay tại nhà với các bài thuốc quý từ Hoa Nhài

Thông tin về Hoa Nhài

Tên gọi khác: Mạt lợi, Mạt lị, Nhài kép, Nhài đơn, Lài,…

Tên khoa học: Jasminum sambac (L.)

Họ: Nhài (danh pháp khoa học: Oleaceae)

1. Đặc điểm của Cây

• Cây hoa nhài là một cây nhỏ, nhiều cành mọc xòe ra. Lá hình trái xoan nhọn ở đầu và ở phía cuống, dài 3-7 cm, rộng 20-35mm, 2 mặt đều bóng, khe các gân phụ ở mặt dưới có lông.
• Cụm hoa mọc ở đầu cành ít hoa. Quả có 2 ngăn, hình cầu, đường kính 6mm màu đen, quanh có đài phủ lên.

2. Bộ phận dùng

Rễ, lá và hoa của cây được dùng để làm thuốc.

3. Phân bố

Cây hoa nhài có nguồn gốc từ Ấn Độ và được trồng ở nhiều quốc gia để làm cảnh, trà và làm thuốc.

4. Thu hái – sơ chế

Rễ thường được thu hái vào mùa đông. Sau khi đào lấy rễ, đem thái nhỏ, sấy hoặc phơi khô. Hoa thu hái vào mùa hè thu khi hoa vừa mới nở, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Lá thu hái quanh năm.

5. Bảo quản

Bảo quản trong hộp kín, đặt ở nơi khô ráo và thoáng mát.

Công dụng của Hoa Nhài

1. Thành phần hóa học

Hoa nhài có chứa chất béo thơm với hàm lượng 0.08%. Chất béo này chứa este anthranylic metyl, indol, ester formic acetic-benzoic-linalyl, paraffin,…

2. Tính vị

Lá, rễ và hoa nhài có vị cay, ngọt, tính mát.

3. Tác Dụng Của Hoa Nhài

Theo Đông Y:

• Tác dụng: Hoa có tác dụng lợi thấp, giải biểu, thanh nhiệt và trấn thống. Rễ hơi có độc, tác dụng an thần, gây tê và trấn thống.
• Chủ trị: Hoa được sắc để chữa sởi mọc không đều, sởi do sốt ở trẻ nhỏ, mắt có màng mộng, viêm màng khóe mắt và được dùng để rửa mặt. Lá và hoa được dùng để trị đau bụng, mụn nhọt có độc, lỵ, tiêu chảy, ngoại cảm phát sốt. Lá được dùng trị bạch đời, lá khô ngâm với nước rồi đắp để trị loét lâu ngày. Rễ được dùng để điều kinh, viêm giác mạc, viêm mũi, đòn ngã bị thương và mất ngủ.

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

• Điều hòa đường huyết: Hoa có tác dụng điều hòa quá trình sản sinh insulin nhằm ổn định nồng độ đường huyết và ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
• Chống oxy hóa: Các polyphenol trong hoa nhài – đặc biệt là epigallocatechin gallate (EGCG) có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa ung thư, giảm cân và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Chống viêm: ECGC trong hoa lài còn có tác dụng hạ lipid máu và chống viêm.
• Giảm cân: EGCG và Caffeine trong hoa lài có tác dụng đốt cháy chất béo, giúp kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa béo phì.
• Bảo vệ sức khỏe răng miệng: Catechin trong hoa lài có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây mảng bám – Streptococcus mutans. Ngoài ra dược liệu nay còn có tác dụng sát trùng và loại bỏ mùi hôi miệng.
• Tăng cường chức năng não: Hàm lượng caffeine trong hoa lài có tác dụng kích thích hệ thống thần kinh ức chế adenosine – chất tạo ra cảm giác thư giãn. Đồng thời, caffeine tăng giải phóng serotonin và dopamine nhằm cải thiện tâm trạng và tăng cường chức năng hoạt động của não bộ.
• Ngăn ngừa bệnh Parkinson và Alzheimer: Các chất chống oxy hóa trong hoa có khả năng trung hòa các gốc tự do – một trong những yếu tố có liên quan đến các bệnh lý về thần kinh.
• Hỗ trợ điều trị ung thư: Các polyphenol nói chung và ECGC trong hoa nói riêng có tác dụng ức chế tế bào ung thư, giảm kích thước khối u và ngăn ngừa tình trạng di căn.
• Giảm căng thẳng: Mùi hương dễ chịu từ hoa nhài có thể đem lại cảm giác thoải mái và thư giãn. Tuy nhiên một số người bị dị ứng với mùi hương của loài hoa này.

4. Cách dùng – liều lượng

Rễ thường được nghiền trong nước, liều dùng 1 – 1.5g/ ngày. Hoa được hãm làm trà uống, lá được dùng chủ yếu ở dạng sắc và đắp ngoài. Liều dùng của hoa và lá: 3 – 5g/ ngày.

Các bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu hoa nhài

Bài 1: Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp:

Hoa nhài 10g, hoa hòe 10g, kim cúc 6g, hoa đại 6g. Sắc với ba bát nước còn một bát, chia uống hai lần trong ngày. Uống vào buổi sáng và tối sau bữa ăn. Mỗi liệu trình uống 10 ngày.

Bài 2: Nhức mỏi, đau đầu gối:

Hoa nhài 50g, móng giò lợn 200g. Cách chế biến: Móng giò lợn rửa sạch, chặt khúc, ướp gia vị. Hoa nhài đã rửa sạch để ráo. Cho 3 bát nước đun sôi móng giò khoảng 30 phút, cho hoa nhài vào, nêm gia vị vừa đủ bắc ra ngay. Ăn khi canh còn nóng, có thể dùng làm canh ăn với cơm. Mỗi tuần nên ăn khoảng 3 – 5 lần.

Bài 3: Chữa mất ngủ:

Hoa nhài 10g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, cam thảo đất 10g, sắc uống ngày 1 thang chia 2 – 3 lần. Uống liên tục trong 7 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, tâm sen 8g. Hoa nhài và tâm sen hãm với nước sôi uống nhiều lần trong ngày. Uống liên tục từ 7 – 10 ngày sẽ thấy kết quả rõ rệt.

Bài 4: Trị  rối loạn tiêu hóa,  tiêu chảy do ăn thức ăn sống lạnh:

Hoa nhài 10g, vỏ quả lựu 10g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần. Uống trong 4 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, chè xanh 10g, thảo quả 3g, vỏ dộp ổi 3g. Cách dùng: 4 thứ trên đem sắc với 600ml nước còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày, uống sau các bữa ăn. Uống liên tục trong 3 ngày.

Bài 5: Giúp thanh nhiệt mùa hè, tăng cường sức đề kháng:

Hoa nhài khô 1 thìa, cho hoa nhài vào bình trà, cho 300ml nước sôi để hãm, 5 phút sau trà có mùi thơm, uống được, người thích ngọt thì cho thêm mật ong hòa đều để nguội uống. Hoặc hoa nhài khô 6g sắc uống thay nước hàng ngày. Bài thuốc này có công dụng thanh thuần tỉnh não, khai khiếu giải phiền

Bài 6: Chữa rôm sẩy

• Chuẩn bị: Một ít lá nhài tươi.
• Thực hiện: Vò và hòa với nước để tắm. Có thể phối hợp với lá ngải cứu để tăng tác dụng.

Bài 7: Chữa đau nhức mắt

• Chuẩn bị: Hoa nhài 6g, có thể phối hợp với hoa bạch cúc và kim ngân hoa mỗi thứ 9g.
• Thực hiện: Đem các vị đun sôi rồi lất xông và uống. Hoặc có thể dùng lá nhài giã, vắt lấy nước và trộn với lòng trắng trứng gà và đắp lên vùng mắt.

Lưu Ý khi Sử Dụng Hoa Nhài

• Trà hoa nhài có chứa caffeine, có thể gây mất ngủ và tăng huyết áp nhẹ. Nếu dùng cần phối hợp với các dược liệu khác để tránh tình trạng nói trên.
• Không dùng hoa nhài cho phụ nữ mang thai do mùi hương của dược liệu có thể gây co thắt sớm và gây sảy thai, sinh non.
• Dùng trà hoa nhài khi bụng đói có thể gây đau thượng vị và làm nghiêm trọng các triệu chứng của viêm loét dạ dày tá tràng.
• Catechin trong trà nhài có thể làm giảm quá trình hấp thu sắt từ thực phẩm. Vì vậy tránh dùng dược liệu này trong thời gian dài vì có nguy cơ gây thiếu máu.
• Người bị suy nhược không nên dùng bài thuốc từ hoa nhài.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Hoa Nhài cũng như một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn , tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam