A. Thông tin về Củ khỉ
Củ khỉ, hay còn gọi là vương tùng, hồng bì núi, xì hấc, cút khí. Các bộ phận của Củ khỉ như lá, quả,… đều có tinh dầu, nguồn nguyên liệu cho những bài thuốc trị cảm, sốt rét.
Tên khoa học: Murraya tetramera Huang
Họ: Cam – Rutaceae
1. Đặc điểm của cây Củ khỉ
- Cây gỗ nhỏ, thường mọc thành bụi, cao 2 – 4m. Ngọn cành và cuống lá non màu đỏ tím.
- Lá mọc so le, kép lông chim, dài 10 – 25cm, có 3 – 9 lá chét. Lá chét hình mũi mác, dài 3,5 – 7,5cm, rộng 1,5 – 3,5cm. Mặt trên lá bóng soi thấy rõ nhiều túi tiết tinh dầu. Mép lá nguyên, có nhiều túi tiết nằm sát mép lá trông như có răng cưa nhỏ.
- Cụm hoa là một chùm xim ở đầu cành, mang nhiều hoa nhỏ trắng.
- Quả hình cầu hay bầu dục, đường kính 7 – 9mm, vỏ quả có nhiều túi tiết tinh dầu, khi chín màu đỏ.
- Mùa hoa tháng 3 – 4, mùa quả chín tháng 9 – 10.
2. Nơi sống và sinh thái
Củ khỉ là loại cây mọc hoang ở vùng đá vôi ở độ cao khoảng 100m. Củ khỉ ưa sáng, chịu hạn tốt.
Phân bố: Việt Nam: Quảng Ninh, Hải Phòng (Cát Hải: đảo Cát Bà), Ninh Bình (Tam Điệp), Thanh Hóa (Hà Trung, Vĩnh Lộc, Đông Sơn, Nông Cuống, Nga Sơn, Quảng Xương).
3. Thành phần hóa học
Trong vỏ rễ cây có các chất imperatorin, dentatin và nordentatin.
Trong lá có 5%, cành 0,5% và quả 6% tinh dầu (tính trên nguyên liệu khô). Trên quy mô vừa phải, cành và lá tươi cho từ 1,4 đến 2% tinh dầu.
B. Vị thuốc và Liều Dùng
1. Vị thuốc
Củ khỉ là cây thuốc có vị đắng, hơi cay và mát.
2. Liều dùng
Dùng trong những trường hợp cảm mạo, sốt rét, trừ thấp tiêu thũng, đau khớp. (8-16g /ngày, dùng dưới dạng thuốc sắc)
C. Công dụng trị bệnh từ Củ khỉ
Dùng trong những trường hợp cảm mạo, sốt rét, trừ thấp tiêu thũng, đau khớp. Ngày dùng 8-16g dưới dạng thuốc sắc.
Hiện nay còn dùng làm nguyên liệu cất tinh dầu để chế thuốc xoa cảm cúm, đau bụng.
Ngoài ra, người dân còn cất tinh dầu củ khỉ để dùng phối hợp vái một số tinh dầu khác như bạc hà, khuynh diệp chế dầu xoa bóp, dầu uống chữa cảm mạo, đau nhức
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
- Hiện nay, củ khỉ đang ở mức độ bị đe dọa: Bậc T. Do bị khai thác nhiều để cất tinh dầu nên số lượng cá thể giảm sút nhanh và bị cạn liệt.
Nguồn tham khảo
Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.