Cúm H5N1 được đánh giá là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây tử vong cao cho người và động vật. Chủng virus cúm này lần đầu tiên được phát hiện và gây ra trận đại dịch cúm trên toàn cầu vào năm 1997. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, cúm H5N1 có khả năng giết chết gần 60% người mắc bệnh. Vậy Medplus sẽ giới thiệu đến bạn một số nguyên nhân gây ra cúm gà H5N1 đơn giản và hiệu quả hiện nay.
Bệnh cúm H5N1 là gì?
Cúm gia cầm là một bệnh nhiễm virus có thể lây nhiễm không chỉ cho chim mà còn cả người và các động vật khác.
H5N1 là dạng cúm gia cầm phổ biến nhất có thể dễ dàng ảnh hưởng đến con người và các động vật khác tiếp xúc với vật mang mầm bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cúm H5N1 lần đầu tiên được phát hiện ở người vào năm 1997 và đã giết chết gần 60%những người bị nhiễm bệnh.
Hiện tại, virus H5N1 được xác định là không lây lan qua tiếp xúc giữa người với người. Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại rằng H5N1 có thể có nguy cơ trở thành mối đe dọa đại dịch đối với con người.
Nguyên nhân gây bệnh cúm H5N1
Virus cúm H5N1 lây truyền bằng cách ký sinh ở tế bào ruột non của các loài chim di cư. Tuy nhiên, do có đề kháng với virus nên các loài chim di cư không hề bị bệnh; nhưng lại dễ dàng cảm thụ với các loài gia cầm được nuôi để lấy thịt như gà, vịt… Đây là nguyên nhân chính gây nên các đợt dịch cúm gia cầm.
Bệnh cúm A/H5N1 ở người thường xảy ra đồng thời với dịch cúm gia cầm. Môi trường đông đúc, không đảm bảo vệ sinh như chợ gia cầm, chợ chim sống là hang ổ thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của virus cúm A/H5N1.
Cúm H5N1 có nguy hiểm không?
Cúm H5N1 có tỷ lệ tử vong cao, trong khi các loại khác thì không.
Một số biến chứng của cúm gia cầm H5N1 bao gồm:
- Nhiễm trùng huyết (một phản ứng viêm có thể gây tử vong đối với vi khuẩn và vi trùng khác)
- Viêm phổi
- Suy nội tạng
- Suy hô hấp cấp tính
Phương thức lây truyền thế nào?
Các chủng của virut cúm gia cầm có thể lây nhiễm cho nhiều loại động vật khác nhau như chim, lợn, ngựa, hải cẩu, cá voi, hổ và người. Virut cúm có thể lan truyền nhanh từ trại chăn nuôi này này sang trại chăn nuôi khác bằng các cơ chế cơ học qua các phương tiện vận chuyển, quần áo, giày dép… Virut có nhiều trong chất bài tiết như dịch mũi họng, phân gia cầm bệnh, bụi và đất.
Tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bệnh hoặc đồ dùng, vật dụng bị nhiễm bởi phân gia cầm là đường lây truyền chính. Virut có thể lây truyền qua không khí (qua các giọt nhỏ dịch tiết đường hô hấp của gia cầm bệnh hoặc hít phải không khí có chứa bụi từ phân gia cầm) hay qua ăn uống (nước, thực phẩm nhiễm virut…) và tiếp xúc với dụng cụ và đồ vật nhiễm virut.
Người có thể bị lây bệnh do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị bệnh qua chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ, chế biến, ăn gia cầm và sản phẩm của gia cầm bệnh chưa được nấu chín hoặc chế biến không hợp vệ sinh.
Dấu hiệu nhận biết bệnh cúm H5N1
Những dấu hiệu và triệu chứng cúm H5N1 là gì?
Người nhiễm virus cúm H5N1 thường có những dấu hiệu giống với các loại cúm thông thường, tuy nhiên có kèm theo một số dấu hiệu nguy hiểm hơn. Những dấu hiệu cơ bản nhận biết nhiễm cúm H5N1 là:
- Sốt cao liên tục trên 38 độ C, thấy người mệt mỏi, choáng váng đầu óc, có thể rét run.
- Ho, thường ho khan, đau ngực, ít gặp triệu chứng viêm long đường hô hấp trên… Khó thở, thở nhanh, tím tái.
- Nghe phổi thấy có ran nổ, ran ẩm, nhịp tim nhanh, đôi khi có sốc.
- Các triệu chứng khác: Đau đầu, đau cơ, tiêu chảy, rối loạn ý thức, suy đa tạng.
- X-Quang phổi: Tổn thương thâm nhiễm lan toả một bên hoặc hai bên, tiến triển nhanh.
- Xét nghiệm công thức máu: Số lượng bạch cầu bình thường hoặc giảm.
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh cúm gà H5N1
- Tiếp xúc thường xuyên với gia cầm sống là yếu tố nguy cơ.
- Không có bằng chứng để nói rằng virut H5N1 có thể truyền sang người thông qua thịt gia cầm hay trứng đã được chế biến đúng cách.
- Một số ca bệnh ở người cho thấy có mối liên quan đến việc ăn tiết canh hay thịt gia cầm chưa được nấu chín.
- Tuy nhiên, giết mổ gia cầm, cầm xác súc vật bị nhiễm bệnh và chế biến thịt gia cầm để tiêu thụ, đặc biệt ở trong hộ gia đình, là những yếu tố nguy cơ.
Khi nào bạn cần phải gặp bác sĩ?
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu bạn nằm trong những trường hợp sau đây:
- Bạn bị sốt, ho và đau nhức cơ thể;
- Đã đi du lịch đến một nơi trên thế giới trong thời gian gần đây, nơi dịch cúm gia cầm xảy ra;
- Nếu bạn đã đến bất kỳ trang trại hay chợ ngoài trời.
Phòng ngừa cúm gà H5N1
Bạn có thể bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi mắc bệnh bằng các biện pháp sau:
1. Tránh tiếp xúc trực tiếp với gia cầm ốm hoặc chết. Báo ngay cho cơ quan chức năng nếu có gia cầm ốm hoặc chết.
2. Xử lý và giết mổ gia cầm một cách an toàn (đeo khẩu trang, đi găng, sử dụng chất diệt trùng).
3. Nấu chín kỹ gia cầm (không ăn thịt còn đỏ, trứng sống hoặc tiết canh ngan vịt).
4. Rửa tay xà phòng trước và sau khi xử lý gia cầm và khi chuẩn bị nấu.
Hãy nhớ:
– Cúm gia cầm gây tử vong nhưng có thể phòng tránh được.
– Cúm gia cầm có thể truyền từ gia cầm sang người.
– Không phải mọi gia cầm nhiễm bệnh đều có biểu hiện cúm gia cầm.
– Gia cầm nhà bạn có thể mắc bệnh mà bạn không biết.
Nguồn tham khảo: