Cửu Lý Hương – thần dược nổi tiếng với công năng Điều kinh, Hoạt huyết

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng Việt: Cửu lý hương, Văn hương.

Tên khoa học: Ruta graveolens L.

Họ: Họ cam ( Rutaceae )

1. Đặc điểm dược liệu

Cây nhỏ sống dai, nhiều cành, cao 80cm. Lá mọc so le, vỏ có mùi hắc, phiến lá 2-3 lần xẻ lông chim, mọc ở dưới gốc, phía trên ít xẻ hơn. Hoa mọc thành ngù, hoa màu vàng, lá dài 3 cạnh, 4 cánh hoa, 10 nhị khi chín bao phấn tự động áp vào đầu nhụy. Quả khô gồm 4-5 đại đính ở phía gốc.

Mùa hoa tháng 5-8.

2. Phân bố

Cây mọc hoang dại và được trồng ở một số vùng nước ta để làm thuốc. Còn mọc ở nhiều nước ôn đới như Pháp, Ý, bắc châu Phi.

3. Bộ phận dùng

Lá và thân cây

4. Thu hái

Cây có thể dùng tươi hoặc lấy lá, thân về cắt khúc nhỏ, rửa sạch phơi khô.

5. Bảo quản

Nơi khô ráo, thoáng mát

Công dụng và Liều dùng

1. Tính vị

Vị đắng, cay, tính hàn

2. Quy kinh

Dược liệu đi vào 3 kinh là tâm, phế, thận.

3. Thành phần hóa học

Ngoài một số ancaloit phát hiện trong quả (skimmianin, graveolin) và trong rể (fagarin), người ta còn thấy:

1 đến 2% rutozit được tách riêng từ trong cây này ra. Nhưng hiện nay người ta chiết rutozit trên quy mô công nghiệp từ những nguyên liệu khác như hoa hòe, mạch ba góc…;

0,1% tinh dầu trong đó thành phần chủ yếu là metylnonylxeton kèm theo một số chất khác như metylheptyl, metyloctyxeton;

Các hợp chất cumarin như becgapten, xanthotoxin.

4. Tác dụng dược lý

Tác dụng của Cửu lý hương đó là:

• Tác dụng gây sảy thai đã được biết từ thời xa xưa.
• Nhân dân châu Âu xưa kia thường dùng để chữa bệnh dại, bán thân bất toại, thuốc giun. Hiện nay thấy ít ghi trong các dược điển.
• Nhưng vẫn được nhân dân nhiều nước dùng làm thuốc điều kinh với liều 0,05-0,10g mỗi ngày. Có thể gây rong huyết, viêm ruột.
• Người ta cho thấy chất độc trong cửu lý hương là chất metylnonylxeton. Năm 1965, tác dụng trừ co thắt (spasmolytique) được xác định.
• Dùng ngoài làm thuốc đắp nơi đau nhức.

Chủ trị

• Khư phong, thoái nhiệt, lợi niệu, hoạt huyết, giải độc, tiêu thũng.

5. Liều dùng và cách dùng

• 10-15g, dạng thuốc sắc. Giã cây tươi để đắp ngoài hoặc nấu nước tắm rửa.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Cửu lý hương chữa bị té ngã sưng đau

Ngày dùng 15g đến 30g (cọng và lá) dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột. Kết hợp lấy cọng và lá tươi giã nát đắp vào nơi đau.

2. Văn hương chữa phong thấp, khí thống

Dùng 15 – 30g Cửu lý hương sắc uống, chia làm 2 lần trong ngày.

3. Cây cửu lý hương làm thuốc điều kinh

Với liều 0,05 – 0,1g uống mỗi ngày.

4. Chữa vết thương bầm dập từ cây cửu lý hương

Lấy cây Cửu lý hương còn tươi, lượng vừa đủ giã đắp vào nơi đau ngày 1 lần.

5. Dùng văn hương rửa vết thương

Lấy cửu lý hương lượng vừa đủ sắc đặc lấy nước rửa vết thương.

Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh

Đối tượng không nên sử dụng hoắc hương

• Phụ nữ có thai không dùng. Liều cao có thể gây sảy thai, kể cả âm hư hỏa vượng tránh dùng. Không lạm dụng vì có độc là chất metylnonylxeton.
• Trên đây là những thông tin về cây cửu lý hương và 5 bài thuốc chữa bệnh từ cây này. Tuy nhiên, trong cây có hàm lượng độc nhỏ nên khi dùng cần hết sức cẩn thận, đặc biệt là phụ nữ mang thai.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé !

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn

Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam