Duyên đơn: Bột thuốc đa năng trị bách bệnh mà bạn nên biết

A. Thông tin về Duyên đơn

Duyên đơn có nhiều tên gọi khác nhau, tiêu biểun như: Hoàng đơn, Hồng đơn, Duyên hoàng, Đơn phấn, Tùng đơn, Châu đơn, Châu phấn. Sau các phương pháp hoá học để điều chế, tuỳ theo nhiệt độ mà thu được. Bột Duyên đơn ngoài công dụng chữa bệnh ra thì còn có tác dụng trong mỹ nghệ, trang trí,…

Tên khoa học: Minium

1. Nguồn gốc và tính chất

• Duyên đơn có thể được điều chế thông qua phương pháp oxy hóa chì (Pb) hay chế từ một chì oxyt gọi là mátsicô (massicot). Tùy theo nhiệt độ khác nhau ta có thể được Mật đà tăng hay Duyên đơn.
• Đây là một chất bột màu đỏ sẫm tươi, nặng, được dùng làm thuốc và trong kỹ nghệ sơn, thủy tinh, tráng men, …
• Nhân dân Trung Quốc và nhân đân ta đã biết dùng từ lâu. Duyên đơn đã được ghi trong “Thần nông bản thảo” – bộ sách thuốc cổ nhất của Trung Quốc. Trong bộ “Nam dược thần hiệu” của Tuệ Tĩnh (Việt Nam) cũng đã ghi.

2. Thành phần hoá học

Thành phần chủ yếu: Chì oxyt Pb₃O₄ (có thể viết 2PbO.PbO₂.)

B. Công dụng và liều dùng

Tây Y không dùng duyên đơn để uống vì quan ngại vấn đề về độc.

Thường chỉ dùng để chế thuốc cao, dán mụt nhọt (emplastra). Ngoài ra còn dùng làm bột pha sơn màu đỏ, kỹ nghệ nấu chùy tinh v.v..

Theo như được ghi chép trong tài liệu cổ, bột duyên đơn là một vị thuốc có vị cay, tính hơi lạnh và không độc; uống trong có tác dụng long đờm, chấn tâm. Dùng bôi ngoài thì đuổi được độc và làm cho mau lên da non. Thường dùng chữa nôn ọe, ăn vào nôn ra, trừ nhiệt độc, cầm máu, thổ huyết, khái huyết, nhưng gần đây ít dùng hơn. Những người hư hàn, không thực nhiệt không dùng được.

• Liều dùng uống hàng ngày là 1 đến 2g dưới hình thức thuốc bột hay viên.
• Tuy nhiên cần dùng cẩn thận, thời gian dùng ngắn, tránh nhiễm độc do chì.

C. Đơn thuốc có chứa Duyên đơn

Chữa mất ngủ do sợ mà tim hồi hộp, kinh giản (của Trương Trọng Cảnh):

• Thành phần: Duyên đơn 3g, long cốt 5g, mẫu lệ 20g, phục linh 10g, quế chi 3g, bạch thược 5g, cam thảo 3g, sài hồ 4g, hoàng cầm 5g, nhân sâm 3g, bán hạ 5g, nước 600ml.
• Sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn tham khảo

Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.