Gừng gió – Vị Thuốc quý với đa phương thuốc trị “Bách Bệnh”

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng Việt: Gừng gió, Gừng rừng, Phong khương, Thinh kèng (Tày), Ngải xanh, Ngải mặt trời

Tên khoa học: Zingiber zerumbet (L.) Roxcoe ex Sm.

Họ: Zingiberaceae.

1. Đặc điểm dược liệu

Gừng gió là một cây thuốc quý. Cây cao từ 1 mét đến 1,3 mét. Thân rễ dạng củ phân nhiều nhánh, lúc non màu vàng và thơm sau chuyển thành màu trắngvà đắng. Lá mọc so le không cuống mặt trên nhặt, mặt dưới có lông rải rác mép lá uốn lượn. Cụm hoa hình trứng mọc thẳng từ thân rễ (sau khi lá mọc) thường có màu lục, khi già màu hồng đỏ, đài và tràng màu trắng, cánh môi màu vàng nhạt. Quả mang hình bầu dục, hạt màu đen, có áo hạt mềm, màu trắng. Mùa hoa và quả vào tháng 5,6.

2. Phân bố

Cây mọc hoang nơi có độ ẩm mát trong rừng và miền núi, được trồng làm cây cảnh và làm thuốc.

3. Thu hái, chế biến

Đến mùa gừng gió được lấy về, có thể dùng tươi ngâm với rượu, hoặc có thể thái, sau đó phơi khô để dùng dần.

4. Bảo quản:

Bảo quản khô ráo, tránh ẩm mốc.

Công dụng và Liều dùng

1. Tính vị

Gừng gió là vị thuốc quý –  có vị đắng, cay, tính ấm.

2. Quy kinh

Vào kinh tỳ vị, và kinh phế

3. Thành phần hóa học của gừng gió

Trong gừng gió có nhiều tinh dầu, dầu béo và nhựa. Tinh dầu có 13% các monoterpen và nhiều sesquiterpen, trong đó humulen chiếm 27%, monocylic sesquiterpen xeton, zerumbon 37,5%. Các monoterpen gồm pinen, camphen, limonen, cineol và campho.

4. Công dụng

Gừng gió có tác dụng tán phong hàn, giảm đau, trị ứ huyết chữa trúng gió, đau bụng, đau nhức sưng tấy.

5. Liều dùng:

Thường thái mỏng thân và rễ củ gừng gió rửa sạch ngâm trong rượu 40 – 50 độ, liều lượng 40-50 gam tươi hay sấy khô cho vào chai 650ml ngâm với thời gian 15-20 ngày, gạn lấy rượu uống. Mỗi ngày uống 3 ly mỗi ly 15-20ml.

6. Cách dùng

– Cách 1: sao vàng từ 20-50g gừng gió, sau đó sắc thuốc để uống mỗi ngày.

– Cách 2: thái mỏng thân và rễ củ gừng gió, rửa sạch ngâm trong rượu 40 – 50o trong thời gian 15-20 ngày (40-50g/650ml). Gạn lấy rượu uống mỗi ngày 3 ly (mỗi ly 15 -20ml

– Cách 3: lấy một khúc gừng cỡ 2 đốt ngón tay đem rửa sạch, để nguyên vỏ, sắt lát mỏng rồi bỏ vào chén đem chưng cách thủy cho lâu hơn 1 giờ. Ngày uống 3 lần.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Trị chứng ăn khó tiêu

30 – 50g gừng gió giã nhuyễn, 30g bầu non và 1 quả chanh muối, cho vào 200ml nước, đun sôi 15 phút, vớt bỏ bã, uống nước cách nhau 5 phút sẽ tiêu hóa tốt, ợ, trung tiện, thông tiểu tốt. Nằm nghỉ 10 phút.

2. Trị chứng cảm lạnh do mưa

Lá gừng gió tươi 50g, lá khuynh diệp 50g, vỏ quýt phơi khô 10g, sắc trong 1.000ml nước. Sau khi sôi 10 phút, xông đổ mồ hôi, lấy xác chà xát khắp ngực và lưng, sau đó lau khô, đắp chăn ấm. Nghỉ dưỡng 20 phút.

3. Phụ nữ sau sinh ăn không ngon miệng

Ngọn bí đỏ 50g, cà chua chín (bỏ hột) 50g, củ gừng gió 5g, thịt cá hồng (bỏ xương) 50g, 1/3 thìa bột nêm, 1/4 muỗng đường cát. Tất cả nấu với 500ml nước còn 300ml, chia làm 2 phần ăn trưa và chiều. Cách ngày ăn 1 lần.

4. Phụ nữ bị rong kinh bất thường sau sinh

Củ gừng 10g, lá khoai mỡ 5g, hoa khoai mỡ 10g, sắc 3 bát nước còn nửa bát. Uống 2 lần/ngày, liên tục 3 ngày.

5. Trị đau nhức khớp chậu

50g củ gừng gió, 20g lá ngải cứu, cả hai xắt nhuyễn thành sợi, 50g gạo lứt rang vừa vàng sẫm, 2 củ hành 20g, 15g hành lá xắt nhỏ, 200 – 350g lươn (bỏ vào dấm cho tiết nhớt, mổ bỏ ruột, chỉ máu, không bỏ đuôi) nêm gia vị, nấu trong 800ml nước còn 300ml. Chia làm 2 phần (ăn trưa, chiều), cách 2 ngày/lần, liên tục 15 lần. Có thể dùng cho phụ nữ tiền mãn kinh hay bị đau bụng, nhức mỏi tứ chi và nửa đầu.

6. Điều trị bệnh viêm gan mãn tính.

Gừng gió tươi 100g để nguyên vỏ rửa sạch, thái mỏng, cho vào ấm đất, đổ 0,5 lít nước đun nhỏ lửa sắc lại còn 150ml thì đổ ra chén, tiếp tục đổ thêm 0.4 lít nước đun nhỏ lửa sắc lại còn 150ml, trộn 2 thuốc với nhau, chia làm 3 lần uống trong ngày. Cứ 3 tuần một liệu trình.

 7. Trị chứng bị thương ứ máu, đơn độc sưng tấy.

Gừng gió + nghệ vàng + nghệ đen mỗi loại 15g đem rửa sạch, giã nhuyễn thêm 150 ml giấm ăn sau đó vắt lấy nước uống.

Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh

Kiêng kị khi dùng gừng gió

• Người nhiệt tích, nóng trong không dùng gừng gió
• Khi dùng gừng gió cần chú ý sử dụng đúng liều lượng tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.
• Đối với những bệnh nhân mắc chứng xơ gan cổ trướng đơn thuần, trong thời gian dùng thuốc phải ăn nhạt và hạn chế thực phẩm giàu kali, không uống rượu bia, kiêng đồ tanh.
• để thuốc phát huy hết công dụng bạn nên ăn nhạt, kiêng rượu bia…

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé !

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn , tham khảo

Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam