Hen phế quản là một bệnh viêm đường hô hấp đến phổi. Nó gây khó thở và có thể khiến một số hoạt động thể chất trở nên khó khăn hoặc thậm chí là không thể. Các triệu chứng xảy ra khi niêm mạc đường thở sưng lên và các cơ xung quanh chúng căng ra. Sau đó, chất nhầy sẽ lấp đầy đường hô hấp, làm giảm lượng không khí đi qua. Hen phế quản là một bệnh lý nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Hôm nay hãy cùng Medplus tìm hiểu những điều cần biết về bệnh hen phế quản nhé.
1. Hen phế quản là gì?
Bệnh hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, làm tăng tình trạng co thắt, phù nề, tăng tiết đờm,… gây tắc nghẽn, hạn chế luồng khí đường thở. Bệnh nhân sẽ có những biểu hiện như khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, chủ yếu xảy ra vào thời điểm ban đêm và sáng sớm. Người bị hen phế quản có thể phục hồi tự nhiên hoặc dùng thuốc.
2. Dấu hiệu
Cơn hen có thể khởi phát một cách rầm rộ, đột ngột hoặc cũng có thể diễn tiến từ từ và sau sẽ nặng dần. Những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân hen phế quản cấp tính là:
- Khó thở: người bệnh thường bị ngộp, không thở được, không đủ hơi để thở. Khi khó thở nhiều, người bệnh còn có triệu chứng hốt hoảng, nói câu ngắn hoặc từng từ, toát vã mồ hôi,…
- Khò khè: là tiếng rít đi kèm với nhịp thở, thường nghe thấy khi bệnh nhân hen suyễn thở ra. Đây là biểu hiện thường gặp nhất của cơn hen suyễn cấp tính.
- Ho: thường đi kèm với triệu chứng khó thở, chủ yếu xảy ra vào thời điểm nửa đêm về sáng hoặc khi người bệnh làm việc gắng sức. Cũng có trường hợp người bệnh hen phế quản chỉ có triệu chứng ho nên việc chẩn đoán bệnh vì thế mà gặp nhiều khó khăn.
- Nặng ngực: người bệnh có cảm giác như có vật nặng đè lên ngực. Đây cũng là một biểu hiện khác của tình trạng khó thở.
- Viêm tiểu phế quản cấp: kèm theo sốt, ho khạc đờm.
Lưu ý: Không phải ai bị hen phế quản cũng sẽ gặp những triệu chứng cụ thể này. Nếu bạn nghĩ rằng các triệu chứng bạn đang gặp phải có thể là dấu hiệu bệnh, hãy hẹn khám bác sĩ.
3. Nguyên nhân
Hen phế quản do nhiều nguyên nhân gây nên, đặc biệt là sự kết hợp giữa yếu tố cơ địa và yếu tố môi trường. Một số nguyên nhân gây hen phế quản thường gặp là:
3.1 Hen phế quản do dị ứng
Các cơn hen phế quản cấp tính có thể xuất hiện khi người bệnh tiếp xúc với các dị nguyên như: phấn hoa, bụi nhà, bọ nhà, lông chó mèo, thực phẩm gây dị ứng như hải sản, thịt bò,… hoặc một số thuốc như aspirin
3.2. Các yếu tố kích thích
Các yếu tố môi trường như khói thuốc lá, khói bụi, ô nhiễm không khí, các hóa chất tẩy rửa, thay đổi độ ẩm,…
3.3 Hen phế quản do vận động
Hen phế quản có thể khởi phát hoặc nặng lên sau một vận động gắn sức, trường hợp này được gọi là hen phế quản do gắng sức.
3.4 Nguyên nhân khác dẫn đến bệnh hen phế quản
Một số nguyên nhân khác gây hen phế quản là: nhiễm trùng đường hô hấp do virus parainfluenza, yếu tố di truyền, mắc bệnh trào ngược dạ dày hay các bệnh lý khác trên đường hô hấp, sử dụng một số thuốc như chẹn beta giao cảm.
4. Cách chẩn đoán bệnh hen phế quản
4.1. Di truyền
Nếu bạn có các thành viên trong gia đình mắc chứng rối loạn nhịp thở, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn. Thông báo cho bác sĩ của bạn về mối liên hệ di truyền này.
4.2. Khám sức khỏe
Bác sĩ sẽ nghe nhịp thở của bạn bằng ống nghe. Bạn cũng có thể được làm xét nghiệm da để tìm các dấu hiệu của phản ứng dị ứng, chẳng hạn như phát ban hoặc chàm – nhưng dị ứng làm tăng nguy cơ mắc bệnh phế quản.
4.3. Kiểm tra hơi thở
Kiểm tra chức năng phổi (PFTs) đo luồng không khí vào và ra khỏi phổi. Cách làm phổ biến nhất là phép đo phế dung – bạn sẽ thổi vào một thiết bị đo tốc độ của không khí.
Các bác sĩ thường không thực hiện kiểm tra hơi thở ở trẻ em dưới 5 tuổi vì rất khó để có kết quả chính xác. Thay vào đó, họ có thể kê đơn thuốc và chờ xem liệu các triệu chứng có cải thiện hay không.
Đối với người lớn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giãn phế quản hoặc thuốc hen suyễn khác nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh hen suyễn.
Nếu các triệu chứng được cải thiện khi sử dụng thuốc này, bác sĩ sẽ tiếp tục điều trị tình trạng của bạn là bệnh hen phế quản.
5. Phương pháp điều trị bệnh hen phế quản
5.1. Liệu pháp lọc máu Ozone
Bệnh hen phế quản được xếp là một trong những bệnh gây ra nhiễm trùng đường hô hấp. Lúc này dịch hô hấp sẽ có vi khuẩn, đồng thời hiện tượng ứ đọng dịch hô hấp làm cản trở quá trình lưu thông dịch dẫn tới bội nhiễm, viêm nhiễm, nhiễm trùng đường hô hấp.
Liệu pháp lọc máu ozone có thể loại bỏ tình trạng thiếu oxy nhờ quá trình vận chuyển oxy đến máu qua phổi, phóng thích oxy đến các mô, cải thiện sự lưu thông của máu. Bên cạnh đó, tác dụng chống virus và vi khuẩn của ozone giúp tiêu hủy các kháng nguyên ngoại lai, tăng cường hoạt động của các gốc tự do và làm rối loạn sự gia tăng vi khuẩn.
5.2. Bài tập thở
Các bài tập này có thể giúp bạn đưa nhiều không khí vào và ra khỏi phổi. Theo thời gian, điều này có thể giúp tăng dung tích phổi và giảm các triệu chứng hen phế quản nghiêm trọng.
5.3. Sử dụng thuốc
Thuốc giãn phế quản có tác dụng trong vòng vài phút để thư giãn các cơ bị thắt chặt xung quanh sóng khí của bạn. Chúng có thể được dùng dưới dạng ống hít hoặc máy phun sương.
Thuốc chống viêm dùng bằng ống hít, corticosteroid và các loại thuốc chống viêm khác giúp giảm sưng và sản xuất chất nhầy, giúp bạn thở dễ dàng hơn.
Thuốc kháng cholinergic giúp ngăn cơ bắp thắt chặt xung quanh sóng không khí. Chúng thường được dùng hàng ngày kết hợp với thuốc chống viêm.
Thuốc điều trị sinh học. Những loại thuốc tiêm mới này có thể giúp ích cho những người bị hen suyễn nặng.
5.4. Corticoid dạng hít
Những loại thuốc này điều trị bệnh hen phế quản về lâu dài. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ dùng chúng mỗi ngày để kiểm soát bệnh của mình. Chúng ngăn ngừa và làm dịu tình trạng sưng tấy bên trong đường hô hấp và có thể giúp cơ thể tạo ít chất nhờn hơn. Bạn sẽ sử dụng một thiết bị gọi là ống hít để đưa thuốc vào phổi.
Corticosteroid dạng hít thông thường bao gồm:
- Beclomethasone (QVAR)
- Budesonide (Pulmicort)
- Fluticasone (Flovent)
5.5. Biện pháp khắc phục tại nhà
Thuốc có thể sẽ là chìa khóa để kiểm soát bệnh hen suyễn của bạn, nhưng bạn có thể làm một số việc tại nhà để cải thiện tình trạng bệnh như:
- Tránh các tác nhân gây bệnh
- Tập thể dục thường xuyên
- Giữ cân nặng hợp lý
- Thực hiện các bài tập thở để giảm bớt các triệu chứng
- Các phương pháp điều trị bổ sung như yoga, châm cứu…
6. Khi nào đến gặp bác sĩ
Nếu có những triệu chứng sau, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức:
- Thở nhanh
- Mặt, môi hoặc móng tay nhợt nhạt hoặc xanh
- Da xung quanh xương sườn của bạn kéo vào trong khi bạn hít vào
- Khó thở,
- Gặp khó khăn trong đi lại hoặc nói chuyện
- Các triệu chứng không thuyên giảm sau khi bạn dùng thuốc
7. Sơ cứu điều trị hen phế quản
Nếu bạn nghĩ rằng ai đó đang lên cơn hen, hãy bảo họ ngồi thẳng lưng và hỗ trợ họ sử dụng ống hít hoặc máy phun sương cứu hộ. Hai đến sáu lần xịt thuốc sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng của họ.
Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 20 phút và đợt thuốc thứ hai không đỡ, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.
Nguồn tài liệu