Khi nói đến việc sửa chữa hành vi sai trái của con bạn, có sự khác biệt lớn giữa hình phạt và kỷ luật. Trong khi hình phạt tập trung vào việc khiến trẻ đau khổ vì vi phạm các quy tắc, thì kỷ luật là dạy trẻ cách đưa ra lựa chọn tốt hơn vào lần sau.
Cùng Medplus tìm hiểu sâu hơn sự khác nhau giữa kỷ luật và hình phạt cũng như lợi ích của việc nuôi dạy trẻ bằng kỷ luật qua bài viết dưới đây nhé!
1. Hình phạt là gì?
Sự trừng phạt đưa ra một hình phạt cho hành vi phạm tội của một đứa trẻ. Đó là việc bắt một đứa trẻ phải “trả giá” cho những sai lầm của mình. Đôi khi, sự trừng phạt bắt nguồn từ cảm giác thất vọng của cha mẹ. Cha mẹ có thể cảm thấy bị buộc phải la mắng, đánh đòn hoặc xóa bỏ mọi đặc quyền mà trẻ từng có trong nỗ lực dạy dỗ và chỉnh sửa những hành vi sai của trẻ.
Hình phạt là cách để kiểm soát một đứa trẻ, thay vì dạy đứa trẻ cách kiểm soát bản thân. Và thông thường nhất, hình phạt thay đổi cách một đứa trẻ nghĩ về bản thân.
Một đứa trẻ phải chịu đựng sự trừng phạt nghiêm trọng có thể bắt đầu nghĩ, “Mình thật tệ.” Thay vì nghĩ rằng bản thân đã có quyết định sai lầm, trẻ có thể tin rằng chúng là một người tồi tệ.
Cha mẹ độc đoán thường trừng phạt con cái nhất. Những hình phạt giống như đánh đòn nhằm gây ra đau đớn và khổ sở về thể chất. Mục đích của việc này là để trẻ nhớ và sợ, sẽ không tái phạm lại.
2. Các vấn đề với các hình phạt
Những hình phạt không dạy trẻ cách cư xử tốt, chừng mực. Một đứa trẻ bị đánh đòn vì đánh ai đó sẽ không học được cách giải quyết xung đột một cách hòa bình. Thay vào đó, trẻ sẽ cảm thấy bối rối về việc tại sao bạn đánh chúng thì được nhưng chúng đánh nhau với người khác thì không ổn. Hình phạt cũng dạy cho trẻ biết rằng chúng không thể kiểm soát được bản thân. Chúng học được rằng cha mẹ chúng phải quản lý hành vi của chúng bởi vì chúng không thể tự mình làm điều đó.
Hình phạt khắc nghiệt có thể khiến trẻ tập trung vào sự tức giận của chúng đối với người gây ra nỗi đau, hơn là nghĩ về lý do khiến chúng gặp rắc rối.
Vì vậy, thay vì ngồi và suy nghĩ về cách mình có thể làm tốt hơn vào lần sau, một đứa trẻ bị buộc phải ngồi trong góc hàng giờ có thể dành thời gian để suy nghĩ về cách trả thù người chăm sóc đã đặt chúng ở đó.
3. Kỷ luật là gì?
Kỷ luật dạy cho trẻ những kỹ năng mới, chẳng hạn như cách quản lý hành vi, giải quyết vấn đề và đối phó với những cảm xúc không thoải mái. Kỷ luật giúp trẻ học hỏi từ những sai lầm của chúng và dạy chúng những cách thích hợp với xã hội để đối phó với những cảm xúc, như tức giận và thất vọng.
Mục đích của kỷ luật là tạo cho trẻ một hậu quả tiêu cực rõ ràng giúp chúng đưa ra quyết định tốt hơn trong tương lai.
Kỷ luật lành mạnh liên quan đến việc tạo cho trẻ những quy tắc rõ ràng và những hậu quả tiêu cực nhất quán khi chúng vi phạm các quy tắc. Hậu quả cũng nhạy cảm về thời gian. Vì vậy, trong khi hình phạt có thể là việc cha mẹ loại bỏ tất cả các thiết bị điện tử vô thời hạn, kỷ luật có thể bao gồm việc không cho phép trẻ xem TV trong 24 giờ khi trẻ không chịu tắt nó.
4. Lợi ích của kỷ luật
Kỷ luật là chủ động, thay vì phản ứng. Nó ngăn ngừa nhiều vấn đề về hành vi và đảm bảo trẻ em tích cực học hỏi từ những sai lầm của chúng. Nhiều kỷ luật liên quan đến các phương pháp tiếp cận tích cực, chẳng hạn như khen ngợi và khen thưởng. Sự củng cố tích cực khuyến khích hành vi tốt tiếp tục và cung cấp cho trẻ những động lực rõ ràng để tuân theo các quy tắc.
Kỷ luật cũng thúc đẩy mối quan hệ tích cực giữa cha mẹ và con cái. Và khá thường xuyên, mối quan hệ tích cực đó làm giảm hành vi tìm kiếm sự chú ý và thúc đẩy trẻ hành xử. Mặc dù kỷ luật cho phép bạn phạm tội thích đáng, nhưng nó không phải là để làm cho trẻ em xấu hổ. Và đó là điều quan trọng. Một đứa trẻ cảm thấy hài lòng về bản thân sẽ ít có những lựa chọn sai lầm hơn. Thay vào đó, trẻ sẽ tự tin vào khả năng quản lý hành vi của mình.
Việc mắc phải sai lầm là một vấn đề hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, thay vì sử dụng hình phạt với trẻ khi chúng mắc sai lầm có thể làm trẻ sợ và không dám thử bất cứ một việc gì khác tương tự, thì bạn nên đưa ra kỷ luật với trẻ để chúng có thể tự giải quyết sai lầm của mình và không tái phạm ở lần tới.
Nguồn tham khảo: The Difference Between Punishment and Discipline
Các bài viết có liên quan: