Hoàng kỳ là một thuốc đông y tăng sức đề kháng, giải độc, lợi tiểu, giảm đau là thuốc quan trọng chữa bệnh đậu, chữa mọi bệnh của trẻ con, phụ nữ, có máu xấu không ra hết.
1/ Thông tin cơ bản
Tên Việt Nam: Hoàng kỳ, Co nấm mò (Thái), Tiễn Kỳ, Khẩu kỳ
Tên Khoa học: Astragalus membranaceus (Fisch) Bunge
Họ Khoa học: Fabaceae ( Họ Đậu )
2/ Mô tả và phân bố
A. Mô tả cây Hoàng Kỳ
Hoàng kỳ là một cây sống lâu năm, cao 50-80cm, rễ cái dài và mọc sâu, rất khó bẻ, vỏ rễ màu vàng đỏ hay nâu. Thân mọc thẳng đứng, trên có phân nhiều cành.
Lá mọc so le, kép, dìa lẻ, có lá kèm hình 3 cạnh, mặt dưới lá có nhiều lông trắng mịn.
Cụm hoa mọc thành chùm ở kẽ lá, dài hơn lá, màu vàng tươi.
Quả giáp mỏng, dẹt đầu dài ra thành hình gai nhọn, trên quả có lông ngắn, 5-6 hạt màu đen hình thận.
B. Mùa thu hoạch
Mùa hoa tại Trung Quốc vào các tháng 6-7, mùa quả vào các tháng 8-9 (Hà Bắc, Hắc Long Giang, Cát Lâm, Liêu Ninh).
Ở nước ta, Hoàng Kỳ được trồng ở Sapa, Đà Lạt nhưng không nhiều.
C. Phân bố chế biến
Có thể tham khảo : Tại đây
Thu hoạch rễ vào mùa thu, rửa sạch, cắt bỏ đầu rễ và rễ con, phơi hoặc sấy khô.
3/ Công dụng chính, thành phần và dược lý
Hoàng Kỳ chứ đa dạng về thành phần, nên công dụng và dược lý đa dạng. Medplus xin giới thiệu những tác dụng chính của Dược liệu này.
A. Thành phần hóa học
- Trong Hoàng kỳ có polysaccarid: astragalan, saccarose, glucose, tinh bột, chất nhầy, gôm
Giải thích: – Nhìn chung, Hoàng Kỳ chưa khá nhiều lượng đường tự nhiên, sử dụng tốt cho những người có đường huyết thấp. Và cần lưu ý khi sử dụng Hoàng Kỳ với người có đường huyết cao. - Saponin: người ta đã tách ra được các astragalosid như: astragalosid I, astragalosid II, astragalosid III, … ( tham khảo Tại đây)
Giải thích: – Saponin giúp giảm cholesterol trong máu bằng cách ngăn chặn tái hấp thu của nó ,giảm nguy cơ ung thư, tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư và tim mạch. - Flavonoid và các acid amin
Nhìn sơ qua, thành phần đa dạng nên công dụng của Hoàng Kỳ đa dạng không kém.
B. Tác dụng dược lý
- Hoàng kỳ có một số tác dụng chủ yếu sau đây:
- Trên hệ thống tuần hoàn: hoàng kỳ có tác dụng tăng sự co bóp của tim bình thường. Đối với tim bị trúng độc hay do mệt mỏi mà suy kiệt thì tác dụng lại càng rõ rệt.
Hoàng kỳ còn có tác dụng làm giãn mạch, kết quả của sự giãn mạch ngoại vi dẫn đến việc làm cho máu tới nhiều hơn, sự dinh dưỡng tốt hơn, cũng do giãn mạch ngoại vi, huyết áp hạ thấp. - Tác dụng lợi tiểu: do mạch tim và mạch thận giãn nở nên cũng ảnh hường làm thông tiểu tiện.
- Tác dụng kháng sinh: Hoàng kỳ có tác dụng kháng sinh đối với vi trùng lị Shigella trong ống nghiệm.
- Tác dụng chống viêm: Astramembrannin trong dược liệu có tác dụng ức chế tính thấm của mao mạch do histamine và serotonin ở liều tiêm tĩnh mạch 50mg/ kg.
- Tác dụng kháng khuẩn: Dược liệu có tác dụng ức chế lỵ Shigella, phế cầu, liên cầu khuẩn dung huyết và tụ cầu vàng.
- Tác dụng phát triển cơ thể và kéo dài tuổi thọ: Trong nuôi cấy tế bào in vitro nhận thấy dược liệu làm tăng hoạt động của tế bào, kéo dài tuổi thọ và giúp tế bào tăng trưởng nhanh hơn.
- Tác dụng đối với tử cung: Hoàng kỳ gây co bóp ở ruột thỏ co lập nhưng gây hưng phấn đối với tử cung co lập ở chuột cống có thai.
C. Công dụng và liều dùng.
- Trên cơ sở nghiên cứu của tây y: người ta dùng hoàng kỳ để chữa những trường hợp lở loét mãn tính, suy nhược lâu ngày, huyết áp cao, mạch máu nhỏ dễ đứt vỡ, viêm thận mãn tính với anbumin niệu, cơ thể suy nhược hay ra nhiều mồ hôi.
Ngày dùng 3-9g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc cao. - Theo tài liệu cổ Hoàng kỳ có tác dụng bổ khí, lợi tiểu, thác sang. Dùng chữa biểu hư sinh ra mồ hôi trộm, tỳ hư sinh ỉa lỏng, dương hư huyết thoát, thủy thũng, huyết tý.
Độc tính: Hoàng kỳ có độc tính thấp.
Ngoài ra, MedPlus còn chia sẻ bài thuốc phòng chống Covid-19.
Chủ yếu các bài thuốc phòng chống corona là tặng sự miễn dịch từ cơ thể lên.
- Phương thuốc 1: nguồn: 同安堂中医
Hoàng kỳ 30gr, kim ngân hoa 10gr, Lô cân 15gr, liên kiều 10gr, mạch đông 15grphục linh , 15gr bạch truật , 15gr đạo nha , 15gr hoa cúc 10gr. - Phương thuốc 2: nguồn: Tại đây
Hoàng kỳ 15gr, bạch truật xào 9gr, phòng phong 9gr, quán chúng 6gr, kim ngân hoa 9gr, bội lan 9gr, trần bì 6gr.
Cách chế biến:
Uống thuốc sắc, một liều một ngày, một liều thuốc sắc có thể được chia làm hai lần uống, công thức này có thể được thực hiện trong bảy đến mười ngày. Nó chủ yếu được sử dụng để cải thiện chánh khí và tăng cường khả năng tự miễn dịch.
Kiến nghị:
Lời kết
Trên đây, MedPlus đã tổng hợp được từ nhiều nguồn tin cậy từ nước ngoài tới Việt Nam. Mong muốn giúp đỡ được quý bằng hữu một cách chân thành.
Nguồn: tracuuduoclieu.vn , 同安堂中医, Tại đây