Hội chứng ruột kích thích là bệnh lý đường ruột rất phổ biến trong cuộc sống hiện đại (cứ 3 người lớn thì có 1 mắc phải căn bệnh này. Bệnh khiến cho người bệnh bị hạn chế về sinh hoạt đời sống, tâm trạng ăn không ngon ngủ không yên, cứ đỡ một thời gian lại bị lại. Hãy cùng songkhoe.medplus.vn tìm hiểu những điều cần lưu ý về hội chứng này nhé!
Hội chứng ruột kích thích là gì ?
Hội chứng ruột kích thích – một dạng rối loạn tiêu hoá chức năng đặc trưng bởi triệu chứng đau bụng và thay đổi thói quen đi đại tiện mà không tìm thấy tổn thương thực thể nào ở hệ tiêu hóa với tần suất xuất hiện ít nhất một ngày mỗi tuần kéo dài trong ba tháng qua.
Bệnh có thể gây ra những hạn chế về đời sống, tâm lý của người mắc phải. Tuy nhiên, hội chứng ruột kích thích không phải là một viêm ruột thật sự.
Nguyên nhân gây ra bệnh này là gì ?
Nguyên nhân
Có giả thuyết cho rằng, đó là kết quả của sự tác động qua lại của nhu động ruột bất thường, sự quan tâm nhiều hơn đến những chức năng bình thường của cơ thể và sự thay đổi liên kết thần kinh giữa não và ống tiêu hóa. Những nhu động bất thường của ruột (quá nhanh hay quá chậm) xảy ra ở một số người bị hội chứng này.
Còn có người cho rằng, hội chứng ruột kích thích gây ra bởi dị ứng với thức ăn hoặc nhạy cảm đối với thức ăn, tuy nhiên điều này vẫn chưa được chứng minh.
Cơ chế sinh bệnh
Sự cảm thụ bất thường từ chức năng tiêu hóa
Thay đổi tính chịu đựng của ruột
Rối loạn vận động của ruột, tăng nhu động ruột thì gây tiêu chảy còn giảm nhu động ruột gây nên táo bón.
Hội chứng ruột kích thích có lây nhiễm không?
Hội chứng này thường không lây nhiễm, nhưng nó làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người mắc phải.
Những đối tượng có nguy cơ mắc phải hội chứng kích thích:
Là người trẻ tuổi. Hội chứng ruột kích thích bắt đầu trước tuổi 35 ở 50% dân số.
Nữ giới. Nhìn chung, phụ nữ bị hội chứng ruột kích thích nhiều gấp 2 lần so với nam giới.
Tiền sử gia đình bị hội chứng ruột kích thích. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có người thân – như cha mẹ hoặc anh chị em – bị hội chứng ruột kích thích có nguy cơ mắc hội chứng này.
Triệu chứng của hội chứng ruột kích thích là gì?
Thay đổi thói quen đi tiêu
- Táo bón khiến phân cứng và nhỏ, đại tiện đau, không giảm khi dùng thuốc nhuận trường.
- Tiêu chảy, phân lỏng, ít, mót đi tiêu, tiêu són, tiêu nhiều lần.
- Mót đi tiêu sau khi ăn
- Tiêu bón và tiêu chảy xen kẽ
Đau bụng
Gặp phải những cơn đau âm ỉ ghé qua thường xuyên
Ăn có thể khởi phát cơn đau. Sau đó đi tiêu có thể giảm bớt cơn đau nhưng không hoàn toàn.
Chướng bụng
Bệnh nhân thường xuyên gặp phải tình trạng đau chướng bụng bất thường
Tiêu phân đàm nhớt trong hoặc trắng, không do nguyên nhân viêm nhiễm
ngoài ra:
- Khó tiêu, ợ nóng, buồn nôn, nôn, rối loạn chức năng tình dục (kể cả giao hợp đau và giảm ham muốn tình dục), tiểu nhiều và mót tiểu.
- Các triệu chứng có thể nặng hơn khi gần chu kỳ kinh nguyệt.
Chế độ chăm sóc đúng cách?
Tránh các loại thực phẩm cay nóng, những loại thực phẩm nhiều chất béo có thể khiến ruột co thắt nhiều hơn bình thường, vốn có thể gây đau quặn bụng.
Tránh ăn chất béo bão hòa có nguồn gốc động vật, thay vào đó nên sử dụng các sản phẩm chứa chất béo không bão hòa ( như dầu ô liu, dầu hướng dương).
Những loại thực phẩm cần tránh ở người bị hội chứng ruột kích thích bao gồm mứt, si rô, bánh kẹo và nước trái cây có đường
Lúa mì. Bánh mì, ngũ cốc và các sản phẩm lúa mì có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh
Không ăn những loại trái cây chứa nhiều axit (cam,quýt,..)
Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích?
Xét nghiệm
- Xét nghiệm công thức máu để tầm soát thiếu máu, viêm nhiễm
- Xét nghiệm chuyển hóa để đánh giá toàn diện các rối loạn chuyển hóa và loại trừ tình trạng mất nước/điện giải ở bệnh nhân tiêu chảy.
- Loại trừ chảy máu đường tiêu hóa bằng xét nghiệm máu ẩn trong phân
- Xét nghiệm phân tìm kháng nguyên Giardia: tìm trứng và ký sinh trùng.
- Xét nghiệm vi sinh, kiểm tra phân tìm các vi sinh vật gây bệnh đường ruột, tìm bạch cầu, tìm độc tố Clostridium difficile.
- Xét nghiệm chức năng tuyến giáp (tùy bệnh nhân): tầm soát cường giáp hoặc suy giáp.
- Xét nghiệm canxi huyết thanh: tầm soát cường cận giáp.
- Xét nghiệm không đặc hiệu cho tình trạng viêm nhiễm: tốc độ lắng hồng cầu hoặc CRP.
- Xét nghiệm huyêt thanh hoặc sinh thiết ruột non để tầm soát bệnh celiac, đặc biệt là trong Hội chứng ruột kích thích thể tiêu chảy chiếm ưu thế.
- Xét nghiệm H2 hơi thở để loại trừ tình trạng vi khuẩn phát triển quá mức ở những bệnh nhân tiêu chảy.
Theo bệnh sử
- Chụp dạ dày ruột non: tầm soát khối u, viêm nhiễm, tắc nghẽn và bệnh Crohn.
- Chụp đại tràng cản quang kép: tầm soát khối u và viêm.
- Siêu âm túi mật: khi bệnh nhân bị khó tiêu tái diễn hoặc đau sau ăn đặc trưng.
- CT scan bụng: tầm soát khối u, tắc nghẽn, và bệnh lý tuyến tụy.
Các xét nghiệm khác
- Thực hiện chế độ ăn uống không lactose trong 1 tuần, kết hợp với bổ sung lactate.
- Chỉ định nhịn ăn trong 48 giờ
- Đo áp lực hậu môn có thể thấy phản ứng co thắt với tình trạng chướng trực tràng hoặc những vấn đề khác.
Thực hiện thủ thuật chẩn đoán
- Nội soi đại tràng sigmoid (sigma) bằng ống mềm ở bệnh nhân hội chứng ruột kích thích để xác định tình trạng viêm hoặc tắc nghẽn xa.
- Có thể chỉ định nội soi thực quản dạ dày tá tràng kèm sinh thiết cho bệnh nhân rối loạn tiêu hóa kéo dài, sụt cân, có các triệu chứng kém hấp thu hoặc nếu nghi ngờ bệnh celiac
- Nội soi đại tràng ở những bệnh nhân có dấu hiệu cảnh báo như: chảy máu, thiếu máu, tiêu chảy mãn tính, lớn tuổi, tiền sử polyp đại tràng, tiền sử ung thư trong gia đình, giảm cân hoặc chán ăn.
Độc giả có thể tham khảo thêm các địa chỉ phòng khám uy tín về hệ tiêu hóa, đường ruột tại đây:
Top 5 phòng khám tiêu hóa uy tín quận Gò Vấp
Top 5 phòng khám tiêu hóa uy tín huyện Hóc Môn
Điều trị hội chứng ruột kích thích?
Tại nhà
Nhiều người đã tự thay đổi chế độ ăn trước khi gặp bác sĩ . Tránh những thức ăn hằng ngày tạm thời có thể giúp phân biệt được hội chứng ruột kích thích với những triệu chứng không dung nạp lactose vốn có những biểu hiện tương tự.
Điều trị
- Thêm chất xơ vào bữa ăn
- Stress có thể làm hội chứng ruột kích thích thêm nặng hơn
- Hạn chế chất kích thích như bia rượu, thuốc lá
- Xem xét đến thực đơn ăn có chất không thể dung nạp được hay không.
Dùng thuốc
- Thuốc chống co thắt, chẳng hạn như dicyclomine (Bemote, Bentyl, Di-Spaz) và hyoscyamine (Levsin, Levbid, NuLev).
- Thuốc chống tiêu chảy, như loperamide (Imodium), dược chất có chứa kaolin/pectin (Kaopectate), và diphenoxylate/atropine (Lomotil)
Lưu ý: Sử dụng thuốc phải có sự cho phép của bác sĩ để tình trạng bệnh khả quan hơn, không nên tự ý sử dụng.
Phòng ngừa hội chứng ruột kích thích?
Trong quá trình điều chỉnh chế độ ăn nên để ý theo dõi các loại thức ăn từng ngày ảnh hưởng triệu chứng thế nào.
Sữa – người không dung nạp đường lactose trong sữa chiếm tỉ lệ cao
Thêm chất xơ vào khẩu phần ăn giúp giảm co thắt của ruột
Uống đủ nước để cải thiện triệu chứng.
Hội chứng ruột kích thích thật sự không phải là căn bệnh nguy hiểm hoặc chuyển đổi sang những căn bệnh khác, mặc dù vậy rất khó để khỏi hoàn toàn. Song, người bệnh không nên quá lo lắng, vì có thể điều tiết được nó qua chế độ ăn và giữ cân bằng tâm lý trong cuộc sống, có thể giúp tối đa hạn chế các triệu chứng xuất hiện. Hi vọng qua bài viết này, độc giả sẽ có thêm những kinh nghiệm cho căn bệnh hội chứng ruột kích thích này.
Bài viết tham khảo tại các nguồn: Vinmec , songkhoe.com.vn