Hormone Oxytocin là một loại hormone được sản xuất bởi tuyến yên trong não. Nó làm tăng sự thư giãn, giảm căng thẳng và lo lắng, giảm huyết áp và tạo ra các cơn co thắt cơ. Oxytocin cũng là hormone liên quan đến các mối quan hệ xã hội, gắn kết, tin tưởng và tình yêu.
Trong quá trình sinh nở, oxytocin khiến tử cung co lại và đẩy em bé ra ngoài. Nó cũng tham gia vào quá trình đạt cực khoái và đóng vai trò quan trọng trong việc cho con bú. Oxytocin còn được gọi là hormone làm mẹ, hormone liên kết, hormone chống căng thẳng và hormone tình yêu.
Cùng Medplus tìm hiểu nhiều hơn về loại hormone đặc biệt này qua bài viết dưới đây nhé!
1. Tại sao hormone oxytocin lại quan trọng trong việc nuôi con bằng sữa mẹ?
Cho con bú sẽ kích thích giải phóng oxytocin từ não của bạn. Oxytocin cho phép em bé của bạn lấy sữa mẹ từ vú của bạn, và nó làm cho tử cung của bạn co lại sau khi sinh em bé. Mặc dù việc cho con bú có thể là một thách thức đối với một số người, nhưng oxytocin kích hoạt phản xạ thả lỏng và có thể thúc đẩy sự liên kết, cả hai đều có thể giúp việc cho con bú dễ dàng hơn.
1.1. Phản xạ nhả sữa
Khi con bạn ngậm vú và miệng chạm vào vú bạn – đặc biệt là núm vú – các tế bào thần kinh trong vú sẽ gửi tín hiệu đến não để giải phóng hormone oxytocin. Oxytocin khiến các cơ xung quanh các tuyến tạo sữa trong vú của bạn co lại.
Khi các tuyến này co lại, chúng sẽ ép sữa mẹ vào các ống dẫn sữa. Các ống dẫn sữa cũng co lại để đẩy sữa mẹ qua vú bạn và ra khỏi núm vú truyền đến con bạn. Sự tiết ra sữa mẹ này được gọi là phản xạ nhả sữa.
Việc giải phóng hormone oxytocin khi bạn đang cho con bú có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ và thư giãn. Nó có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể của bạn, do đó bạn có thể cảm thấy nóng khi đang cho con bú. Nó cũng có thể khiến bạn cảm thấy khát, hoặc thậm chí khiến bạn đau đầu.
Oxytocin cũng có thể làm giảm lượng sữa khi bạn không cho con bú. Bạn có thể thấy vú của mình bị rỉ sữa khi nghĩ đến việc cho con bú hoặc nghe thấy tiếng con khóc.
1.2. Liên kết với em bé của bạn
Việc giải phóng hormone oxytocin xảy ra trong quá trình cho con bú cũng có thể giúp bạn tạo ra một liên kết tình cảm mạnh mẽ với con mình. Hormone này chịu trách nhiệm về cảm giác yêu thương tạo ra mong muốn nuôi dưỡng con bạn.
Trong thời gian cho con bú và tiếp xúc da kề da, cả mẹ và con đều sẽ sản xuất oxytocin. Tiếp xúc da kề da thường được khuyến khích ngay sau khi sinh để giúp tăng giải phóng oxytocin. Điều này giúp em bé tìm kiếm và ngậm vú, tạo sự gắn bó chặt chẽ và tăng cơ hội bú mẹ thành công.
2. Giải phóng hormone oxytocin và tiết sữa
2.1. Dấu hiệu giải phóng Oxytocin
Làm thế nào bạn có thể biết oxytocin trong cơ thể bạn đang làm những gì nó phải làm? Dưới đây là một số dấu hiệu bạn có thể tìm:
- Cảm giác ngứa ran hoặc kim châm ở ngực
- Chuột rút trong tử cung khi bạn cho con bú
- Nghe thấy con bạn nuốt khi đang được cho bú
- Thấy sữa mẹ rỉ ra từ bầu ngực
- Cảm thấy vui vẻ và thư thái sau khi cho bé bú
2.2. Các vấn đề với giải phóng hormone oxytocin
Một số tình trạng có thể cản trở việc giải phóng oxytocin, có thể gây khó khăn cho việc cho con bú. Nếu bạn bị đau sau khi sinh con, đặc biệt là khi bạn sinh mổ, cơn đau có thể cản trở việc giải phóng oxytocin.
Bất kỳ phẫu thuật ngực nào liên quan đến việc di chuyển quầng vú hoặc cắt các dây thần kinh xung quanh núm vú đều có thể gây khó khăn cho việc cho con bú. Các dây thần kinh ở núm vú cần thiết để báo hiệu não giải phóng oxytocin và giúp sữa chảy ra. Bất kỳ tổn thương dây thần kinh nào ở khu vực đó đều có thể cản trở phản xạ thả lỏng và hút sữa ra khỏi bầu ngực của bạn.
Căng thẳng, mệt mỏi, bệnh tật, sợ hãi, xấu hổ, uống rượu và hút thuốc đều có thể ảnh hưởng đến việc giải phóng oxytocin, cản trở phản xạ thả lỏng của bạn và khiến em bé không nhận được sữa mẹ từ cơ thể bạn.
2.3. Làm thế nào để kích thích giải phóng hormone oxytocin?
Nếu bạn gặp vấn đề với việc giải phóng oxytocin, có nhiều cách để kích hoạt sản xuất hormone. Dưới đây là một số cách mà bạn có thể thử:
- Ôm ấp em bé của bạn
- Nhìn vào ảnh của con bạn khi chúng không ở bên bạn
- Thư giãn cơ thể để giảm căng thẳng
- Tắm nước ấm hoặc chườm ấm và ẩm lên vú
- Tiếp xúc trực tiếp da kề da với em bé trên ngực bạn
- Nhẹ nhàng xoa bóp ngực của bạn
- Tìm một khu vực yên tĩnh, thoải mái tránh xa phiền nhiễu và thả lỏng
2.4. Tránh rượu và hút thuốc
Nếu bạn bị đau, bạn nên dùng thuốc giảm đau mà bác sĩ đã kê cho bạn. Nó có thể khiến con bạn buồn ngủ một chút, nhưng nó có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn và bắt đầu việc cho con bú sữa mẹ đúng lúc.
Đối với những phụ nữ gặp khó khăn trong việc tiết sữa, bác sĩ có thể kê đơn một dạng oxytocin nhân tạo gọi là Pitocin trong thuốc xịt mũi. Nó được thực hiện ngay trước khi cho con bú hoặc khi hút sữa để giúp giảm kích thích và sữa mẹ chảy ra. Loại thuốc này có thể khiến mẹ đau đầu nhưng không ảnh hưởng đến con và sữa mẹ.
3. Hormone oxytocin và chuột rút tử cung
Khi con bạn đang bú mẹ và oxytocin được tiết ra, nó sẽ kích hoạt các cơn co thắt tử cung. Những cơn co thắt tử cung này thường được gọi là sau những cơn đau và chúng có cảm giác tương tự như những cơn đau bụng kinh.
Trong vài ngày đầu sau khi sinh, cơn đau sau khi sinh có thể rất mạnh, rất đau. Nhưng những cơn co thắt tử cung này giúp làm giảm lượng máu sau sinh và ngăn ngừa băng huyết. Chúng cũng cho phép tử cung co lại trở lại kích thước bình thường như lúc chưa mang thai nhanh hơn.
Cho con bú trong thời kỳ mới mang thai thường an toàn. Tuy nhiên, vì oxytocin có thể gây ra các cơn co thắt nên việc cho con bú trong thời kỳ mang thai có nguy cơ cao có thể không được khuyến khích. Nếu bạn đang mang song thai trở lên hoặc có tiền sử chuyển dạ sớm, bác sĩ có thể khuyên bạn nên tránh cho con bú để ngăn quá trình chuyển dạ bắt đầu quá sớm.
Hormone oxytocin cũng được giải phóng trong quá trình thân mật và cực khoái. Nếu bạn đang mang thai, quan hệ tình dục cũng có thể gây ra các cơn co thắt tử cung và chuyển dạ sớm. Nếu bác sĩ khuyên bạn không nên cho con bú, bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn tránh quan hệ thể xác với bạn đời.
Tóm lại hormone oxytocin thật sự cần thiết cho việc bú sữa mẹ của trẻ. Vì nếu oxytocin không được giải phóng trong quá trình cho bú, sữa sẽ không thể tiết ra để truyền đến trẻ được. Và khả năng gắn kết giữa mẹ và con cũng sẽ không cao, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé và tinh thần của mẹ.
Nguồn tham khảo: Oxytocin and Breastfeeding
Bài viết có liên quan: