A. Thông tin về Hương bài
Hương bài, hay còn được gọi với nhiều cái tên như Lưỡi đòng, Cát cánh lan. Hương bài là một trong những loài thực vật có tác dụng chữa bệnh xuất hiện phổ biến nhất ở Việt Nam. Đặc biệt, rễ và lá của loài cây này có tác dụng chữa bệnh rất hiệu quả theo kinh nghiệm dân gian.
Tên khoa học: Dianella ensifolia (L.) DC.
Họ: Phormiaceae
1. Mô tả cây
- Hương bài là một loại cỏ sống dai, có thân rễ nằm ngang, thân cao chừng 40-50cm, có thể tới 1m.
- Lá mọc so le, ôm lấy thân theo hai bên thân hình nan quạt trông giống như chiếc quạt hay quân bài, do đó có tên rẻ quạt hay hương bài.
- Cụm hoa tận cùng, dài 10-20cm mọc thành thùy xim ngắn. Hoa màu vàng nhạt hay hơi tím nhạt. Khi còn lá, nụ hình trứng.
- Quả mọng màu đỏ sẫm hay xanh đen. Hình cầu đường kính 8-9mm, ngăn có 1-3 hạt hình trứng.
2. Phân bố, thu hái và chế biến
Phân bố:
- Cây hương bài được trồng và mọc hoang ở nhiều nơi trong nước ta.
- Chưa được trồng trên quy mô kỹ nghệ, thường chỉ thấy mỗi gia đình trồng vài khóm để dùng trong dịp tết, cây có thể trồng trồng trong bóng râm và trồng ngoài nắng.
Thu hoạch: Vào cuối mùa thu, người ta đào lấy rễ và thân rễ, rửa sạch phơi khô.
3. Thành phần hoá học
Chưa thấy có tài liệu nghiên cứu. Theo sơ bộ, thấy rễ Hương bài rất ít tinh dầu, mùi thơm nhẹ đặc biệt.
B. Tính vị, công dụng và liều dùng
Tính vị – quy kinh: Đang cập nhật
Công dụng và liều dùng:
- Chỉ mới thấy nhân dân dùng rễ hương bài phơi khô trộn với nhiều vị thơm khác như hồi, quế chi và bã mía để làm hương thắp. Chưa thấy dùng cây làm thuốc.
- Tại các nước khác, người ta dùng lá giã nát, sau đó đắp lên các vùng có mụn nhọt.
- Dân gian thường dùng rễ hương bài nấu nước gội đầu cho thơm, mượt tóc. Ngoài ra còn cho lẫn vào tủ áo quần, tủ sách để có hương thơm, chống sâu bọ.
- Hương bài cũng thường được dùng để đốt thay trầm, tạo cảm giác nhẹ người. Dùng rễ nấu nước tắm trị được lở ngứa, sài ghẻ.
- Thông thường, người ta dùng rễ hương bài làm nguyên liệu cất lấy tinh dầu thơm, dùng trong hương liệu để cố định được các tinh dầu khác dễ bay hơi; làm bột, làm kem; làm xà phòng cao cấp.
- Ở Ấn Độ, người ta dùng rễ hãm uống với nhiều công dụng: chữa cảm sốt, bệnh về đường tiêu hoá, và còn dùng tán bột đắp ngoài để giải nóng khi bị sốt, và dùng uống trong trị bệnh về gan. Tinh dầu cũng được sử dụng để làm tăng trương lực.
- Ở Malaixia, người ta dùng rễ Hương bài làm thuốc đắp lên bụng phụ nữ sau khi đẻ.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
- Cây có độc chú ý sử dụng.
Nguồn tham khảo
Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.