Khoản đông hoa – Vị thuốc tốt cho hô hấp mà bạn cần biết

Thông tin cơ bản

1. Thông tin khoa học:

• Tên Tiếng Việt: Khoản đông hoa, Đông hoa nhị, Khỏa đống, Hổ tu, Đồ hề, Đông hoa, Khoản hoa
• Tên khoa học: Flos Tssilagi Farfarae
• Họ: Cúc ( Asteraceae )

2. Mô tả Cây

• Khoản đông hoa là cụm hoa có hình chùy dài. Thông thường sẽ có từ 2 – 3 cụm hoa mọc đơn độc hoặc cùng mọc trên một cành. Dược liệu có đường kính 0,5 – 1cm, có chiều dài từ 1 – 2,5cm. Phần trên của dược liệu rộng hơn và phần dưới thon dần. Trên đỉnh cuống cụm hoa có nhiều lá bắc dạng vẩy. Mặt ngoài của lá bắc có màu đỏ nhạt hoặc đỏ tía. Mặt trong của lá được bao phủ bởi một lớp lông trắng. Dược liệu có mùi thơm, vị hơi đắng và hơi cay.

3. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố

• Khoản đông hoa được tìm thấy ở Việt Nam với số lượng rất ít. Do đó được liệu thường được nhập từ nước ngoài để làm thuốc.
• Dược liệu phân bố ở tỉnh Hà Nam, Sơn Tây, Tam túc và Tứ xuyên Trung Quốc.

Thu hoạch

• Vào tháng 12 mỗi năm, hái hoa về rửa sạch, phơi trong râm. Để sống hoặc chích mật dùng.

Bộ phận dùng

• Búp hoa. Khi khô thì vàng sẫm ở phía dưới , không lẫn lộn tạp chất, không nát là tốt.

Chế biến

• Lựa các hoa chưa mở hết, rửa sạch, dùng nước Cam thảo ngâm 1 đêm, sao qua hoặc phơi khô để dùng (Trung Quốc Dược Học Đại Tự Điển).

Công dụng và tác dụng chính

A. Thành phần hoá học

• Faradiol, rutin, hyperin, triterpenoid, saponin, taraxanthin, tanin.
• Gần đây phát hiện 1 loại ancaloid.

B. Tác dụng dược lý

1/ Tác Dụng Lên Hệ Hô Hấp:

• Thuốc sắc Khoản đông hoa làm tăng tiết đường hô hấp, giảm ho, long đờm, chống suyễn trên súc vật thí nghiệm. Nơi mèo thí nghiệm được gây hoa bằng cách tiêm iod cho thấy: liều nhỏ thuốc truyền dịch gây gĩan phế quản nhưng liều cao thì có tác dụng ngược lại.

2/ Tác Dụng Lên Tim Mạch:

• Tiêm tĩnh mạch dịch Khoản đông hoa cho mèo được gây tê, đầu tiên thấy áp huyết hạ rồi nâng lên (Trung Dược Học).

C. Công dụng, tính vị và liều dùng

Tính vị

• Vị cay, tính ôn, không độc

Quy Kinh

• Qui vào kinh phế, tâm

Công năng

• Tác dụng tiêu đờm, nhuận phế, định suyễn

Công Dụng

• Có khả năng điều trị một số bệnh lý liên quan đến tim mạch và đường hô hấp.
• Trị ho, khí nghịch lên, ho ra máu mủ

Lưu Ý:

• Phế âm bất túc hóa nhiệt nung nấu Phế và Phế có thấp nhiệt: cấm dùng

Liều dụng:

• Dùng 6 – 8 gram/ngày.

Bài thuốc sử dụng

Trị hen suyễn:

Bài thuốc 1

• Dùng rượu thuốc Khoản đông hoa, mỗi lần uống 5ml (tương đương 6g thuốc sống), ngày 3 lần. Theo dõi 36 cas, thấy có kết quả nhưng cơn nặng không có kết quả (Đặng Trường Vinh, Thượng Hải Trung Y Dược 1964, 10:12).

Bài thuốc 2

•  Dùng 150 gram dược liệu rửa sạch và phơi khô dưới bóng râm. Cho dược liệu vào bình thủy tinh có nắp đậy cùng với 2 lít rượu. Đậy kín nắp và bảo quản tại nơi khô ráo từ 3 – 5 ngày. Mỗi lần uống 5ml rượu thuốc tương đương với 6 gram dược liệu sống. Sử dụng 3 lần/ngày cho đến khi bệnh tình có dấu hiệu thuyên giảm.

Trị phế quản viêm, phế quản gĩan, lao phổi, ho khan do âm hư:

Bài thuốc 1

• Dùng Khoản đông hoa, lượng thuốc vừa đủ, cho vào điếu thuốc hút (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).

Bài thuốc 2

• Dùng Khoản đông hoa, Bách hợp đều 120g. Tán bột, làm hoàn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g.(Bách Hoa Hoàn Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).

Bài thuốc từ Khoản đông hoa điều trị ho, khó thở

Bài thuốc 1

• Dùng 8 gram dược liệu rửa sạch với nước muối và phơi hơi héo dưới bóng râm. Đốt dược liệu và hớp lấy khói. Thực hiện 1 lần/ngày trong 7 ngày.

Bài thuốc 2

•  Dùng dược liệu, tang bạch bì, bối mẫu, tỳ bà diệp, bách bộ, tử uyển, hạnh nhân, thiên môn đồn, qua lâu căn. Mang tất cả dược liệu rửa sạch với nước muối, để ráo nước. Thái nhỏ dược liệu v trộn đều. Khi cần dùng 6  -12 gram hỗn hợp cho vào nồi cùng với 500ml nước lọc. Thực hiện đun và giữ sôi trong 3 phút. Để nguội bớt vàc chia thành 3 lần uống trong ngày. Sử dụng liên tục trong 10 ngày sẽ thấy bệnh tình thuyên giảm đáng kể.

 Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam