Trẻ em hiện nay luôn cần phải được dạy những kỹ năng sống từ bé, bất kể là trẻ đang đi học ở độ tuổi nào. Trong khoảng thời gian mà dịch COVID-19 vẫn còn đang tiếp diễn và hầu hết phụ huynh đều rất ngại để trẻ trải qua khoảng thời gian rảnh rỗi ở những nơi đông người, thì việc dạy chúng kỹ năng sống tại nhà có thể giúp ích cho trẻ nhiều hơn.
Cùng Medplus tìm hiểu về những kỹ năng sống dành cho trẻ cũng như độ tuổi phù hợp cho những kỹ năng đó qua bài viết dưới đây nhé!
1. Vì sao trẻ cần được dạy những kỹ năng sống?
Trẻ em hiện đại luôn “bận rộn” cùng với lượng công việc của cha mẹ; tức là khi cha mẹ bận rộn, thì trẻ cũng vậy. Hầu hết trẻ em hiện nay luôn được cha mẹ cung cấp một chiếc điện thoại, máy tính bảng, TV, hoặc bất cứ đồ dùng công nghệ nào có thể khiến chúng “bận rộn” trong lúc họ làm việc.
Nhưng trẻ thì không biết chọn lọc thông tin để thu nạp, trong khi cha mẹ lại quá bận để có thể quan tâm chúng làm gì với những món đồ công nghệ đó.
Và thay vì học những điều hay hoặc ít nhất là xem những chương trình dành cho trẻ nhỏ, thì trẻ lại có xu hướng xem Youtube, tham gia vào những kênh không phù hợp với chúng.
Vì vậy, trong thời gian dịch COVID-19 vẫn chưa hoàn toàn bị khắc chế, và cha mẹ cũng dành khá nhiều thời gian để làm việc tại nhà, hãy quan tâm đến trẻ nhiều hơn, giúp chúng tìm hiểu về những vấn đề của cuộc sống từ điều đơn giản nhất bằng cách dạy chúng những kỹ năng sống cần thiết và phù hợp với lứa tuổi của chúng.
2. Kỹ năng sống cho trẻ từ 3 – 4 tuổi
Một số kỹ năng sống cho lứa tuổi này có thể là kỹ năng độc lập, tuy nhiên cũng có những kỹ năng mà trẻ cần sự chỉ dẫn và quan sát của bạn để giúp trẻ làm tốt. Điều quan trọng là bạn cần phải dạy trẻ để chúng có thể tiến bộ khi chúng lớn hơn.
2.1. Dọn dẹp
Dạy cho trẻ biết cách phân loại những món đồ quen thuộc. Bạn có thể yêu cầu trẻ dọn dẹp đồ chơi vào thùng sau khi chơi xong, sắp xếp sách theo màu sắc lên giá, hoặc xếp thú nhồi bông lên giường theo kích thước.
2.2. Biết các số khẩn cấp
Hãy dạy cho trẻ ghi nhớ các số điện thoại khẩn cấp để gọi sự trợ giúp khi cần thiết như số điện thoại của bạn hoặc số khẩn cấp 113. Hơn nữa, hãy thử xem trẻ có thể ghi nhớ địa chỉ nhà hay không, hoặc hướng dẫn cho trẻ cách để nhờ sự trợ giúp nếu chúng bị lạc đường hay lạc cha mẹ ở nơi công cộng.
Bạn cũng có thể viết danh sách những số điện thoại cần thiết và địa chỉ nhà vào một quyển sổ để trong túi hoặc balo của trẻ, sau đó hướng dẫn trẻ nên sử dụng chúng trong những trường hợp khẩn cấp như thế nào. Hãy để trẻ thử thực hiện các thao tác nhờ sự trợ giúp tại nhà với sự giám sát của bạn.
2.3. Chọn quần áo
Hãy hướng dẫn cho con bạn biết những yếu tố để quyết định lựa chọn một bộ trang phục phù hợp, chẳng hạn như kiểm tra thời tiết và những hoạt động có thể sẽ diễn ra trong ngày.
Đừng quên giải thích cho trẻ lý do tại sao thời tiết nóng bức thì không nên chọn trang phục dày hoặc đá bóng thì không mặc quần jeans. Trẻ em có rất nhiều thắc mắc, và nếu bạn không thể giúp chúng thỏa mãn những thắc mắc đó bằng cách giải thích thì có khả năng những gì bạn hướng dẫn sẽ chỉ là công cốc.
2.4. Sắp xếp bàn ăn
Để giúp trẻ có khả năng ghi nhớ và học đếm các số bé, bạn có thể hướng dẫn chúng cách sắp xếp một bàn ăn để chuẩn bị cho bữa ăn chính bao gồm cách đặt bát, đũa, cách sắp xếp các món súp, xào, mặn cho hợp lý (tất nhiên trẻ không thể bê những món ăn nóng, nhưng bạn có thể vừa đặt món trên bàn vừa chỉ cho trẻ hiểu).
Việc để trẻ sắp xếp bàn ăn ngoài giúp trẻ có ghi nhớ không gian còn có thể khiến chúng cảm thấy vui vẻ và tự hào về công việc của mình; đôi khi trẻ sẽ mong chờ tới bữa ăn để lại có thể tiếp tục công việc của mình.
3. Kỹ năng sống cho trẻ từ 5 – 7 tuổi
Trong độ tuổi này trẻ thường có hứng thú với những việc mà người lớn làm. Vậy nên những kỹ năng bạn hướng dẫn cho trẻ sẽ khiến trẻ có cảm giác thích thú và thực hiện chúng hăng say hơn.
3.1. Thực hiện các công việc vệ sinh cơ bản
Ngoài việc lau sạch bồn rửa tay và bàn học, hãy yêu cầu con bạn giúp phân loại rác và tái chế. Tìm hiểu vật liệu nào có thể tái chế dẫn đến các cuộc trò chuyện về biến đổi khí hậu, quan tâm đến môi trường và không tạo ra quá nhiều chất thải.
3.2. Chuẩn bị và phân loại đồ giặt
Hãy dạy trẻ cách phân loại đồ thông qua màu sắc (sáng hoặc tối) và giải thích lý do tại sao quần áo màu trắng thì không nên giặt chung với những đồ có màu sậm khác. Ngoài ra hãy chỉ cho trẻ cách kiểm tra túi áo hoặc quần để chắc chắn rằng chúng rỗng, và kéo kín các dây kéo lại với nhau trước khi cho vào máy giặt.
3.3. Dọn dẹp giường ngủ của trẻ
Kỹ năng này thường bị bỏ qua vì sáng trẻ phải thức dậy sớm để chuẩn bị đến trường. Tuy nhiên việc sắp xếp giường ngủ thì không tốn nhiều thời gian bằng việc dạy trẻ phải sắp xếp như thế nào.
Hãy dành thời gian để giúp trẻ biết cách sắp xếp giường ngủ của chúng sao cho gọn và nhanh vào buổi sáng sau khi thức dậy.
3.4. Phát triển kỹ năng nấu ăn
Hãy để trẻ giúp bạn nấu ăn hoặc các việc vặt trong bếp như nhặt rau, khuấy trứng, rửa rau,… Ngoài ra, bạn cũng có thể cân nhắc việc cho trẻ nêu ý kiến trong thực đơn hàng ngày. Điều này sẽ giúp trẻ có cảm giác thành tựu và sẽ tự hào vì điều đó.
4. Kỹ năng sống ở trẻ 8 – 10 tuổi
Trẻ em trong độ tuổi này có thể quản lý hầu hết các việc quen thuộc với chúng. Trẻ cũng có thể bắt đầu đảm nhận một số công việc mà bạn không hoàn toàn tin tưởng như nấu ăn trên bếp gas hoặc sử dụng các dụng cụ làm nóng ở bếp.
4.1. Học cách nấu một số món ăn đơn giản
Ở độ tuổi này, bạn có thể dạy trẻ chiên trứng, đun nước pha trà và luộc rau. Hơn thế nữa, bạn cũng có thể kết hợp dạy trẻ phân số bằng cách đặt ra các đơn vị đo lường và yêu cầu chúng nhân đôi, gấp ba hoặc thậm chí gấp bốn một công thức nấu ăn đơn giản.
4.2. Học cách làm vườn
Làm vườn là một trong những cách tốt nhất để kết hợp các kỹ năng sống với khoa học. Hãy giúp trẻ hiểu được ánh sáng và nước quan trọng như thế nào với cây cối, hoặc thảo luận với trẻ về việc hô hấp của cây nếu trẻ có thể tiếp thu được.
Nếu nơi bạn sống không đủ không gian để có thể làm vườn, hãy dạy trẻ những kiến thức tương tự qua cách trồng giá đỗ tại nhà.
4.3. Sử dụng các dụng cụ phổ biến
Búa, tua vít, cờ lê – hầu hết các công cụ này đều yêu cầu sự phối hợp thể chất. Hãy tìm kiếm cơ hội để con bạn giúp đỡ những việc trong nhà bằng cách sử dụng các công cụ này. Ví dụ, yêu cầu trẻ siết chặt các vít trên giá treo khăn trong phòng tắm hoặc giúp bạn treo một bức ảnh trong phòng.
5. Kỹ năng sống cho trẻ trên 10 tuổi
Trẻ ở độ tuổi này cần học cách chịu trách nhiệm về thời gian, tiền bạc và vệ sinh cá nhân của chúng. Thanh thiếu niên nên tập trung vào các kỹ năng sống sẽ cần để sống độc lập vào một ngày nào đó, chẳng hạn như thực hiện các công việc sữa chữa những món đồ cơ bản trong gia đình.
5.1. Quản lý tiền
Hãy dạy cho trẻ cách tiêu tiền hợp lý dựa vào tiền tiêu vặt mà bạn cho chúng. Bạn cũng có thể cho trẻ tiền tiêu vặt hàng tháng và yêu cầu chúng lập một bảng kế hoạch chi tiêu hợp lý.
Kỹ năng sống này thực sự cần thiết vì đôi khi trẻ đã nhận được chu cấp và đầy đủ từ gia đình sẽ có xu hướng không biết tiết kiệm và tiêu xài hoang phí. Điều này sẽ giúp trẻ biết tiết kiệm và lập kế hoạch hiệu quả hơn.
5.2. Học sửa chữa đồ dùng gia đình
Tương lai con bạn có thể đi học xa gia đình hoặc chúng muốn tự lập, thì khi đó việc biết sửa chữa các đồ dùng đơn giản là cần thiết cho việc sống một mình và đây là khoảng thời gian lý tưởng để trẻ được học kỹ năng sống thiết yếu này.
Hãy dạy trẻ cách thông ống khi bị tắc nước hoặc thay bóng đèn. Ngoài ra, hãy yêu cầu trẻ tự dọn dẹp phòng của chúng từ bây giờ.
5.3. Làm chủ việc cá nhân
Trẻ ở độ tuổi này cần không gian riêng tư và những việc cá nhân như gặp gỡ bạn bè, nói chuyện qua điện thoại,… Vậy nên bạn cần phải giúp trẻ tạo không gian riêng tư và khuyến khích trẻ tự sắp xếp, quản lý các việc cá nhân của chúng.
5.4. Quản lý vệ sinh cá nhân
Hãy để trẻ có thể tự do chọn những sản phẩm cá nhân như xà phòng, dầu gội,… hoặc để trẻ tự do chọn kiểu tóc mà chúng thích và cắt nó. Việc cho trẻ được tự do trong vấn đề vệ sinh cá nhân sẽ thúc đẩy tinh thần trách nhiệm của chúng đối với bản thân.
Thay vì dành khoảng thời gian rảnh rỗi cùng chiếc TV hoặc điện thoại, hãy cùng con trẻ học những kỹ năng sống hữu ích cho chúng; cũng để khoảng cách giữa cha mẹ và con cái không còn bị tách biệt bởi những thiết bị công nghệ nữa.
Nguồn tham khảo: The Best Life Skills to Teach Your Kids This School Year
Các bài viết có liên quan: