Khoai tây tím có nguồn gốc ở Hồ Titicaca nằm trong vùng đồng bằng cao và sườn núi Peru, Bolivia. Chúng là một trong hàng ngàn giống khoai tây được gieo trồng có lịch sử 8.000 năm phát triển ở vùng Andes của Peru, Bolivia, Ecuador.
Khoai tây tím rất bổ dưỡng, rất giàu anthocyanins mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bài viết này cung cấp những thông tin hữu ích về giá trị dinh dưỡng cũng như công dụng đối với sức khỏe mà loại rau củ này mang lại.
Giá trị dinh dưỡng.
Khoai tây thường có hàm lượng tinh bột cao, nhưng chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng khác. Đây có thể là một lựa chọn bổ sung lành mạnh vào chế độ ăn uống.
Khoai tây tím có hàm lượng dinh dưỡng tương tự như các giống khoai tây khác trong họ Solanum tuberosum. Một khẩu phần 3,5 ounce (100 gram) khoai nấu chín cung cấp các thành phần dinh dưỡng sau:
- Calo: 87
- Protein: 2 gram
- Carbs: 20 gram
- Chất xơ: 3,3 gram
- Chất béo: ít hơn 1 gram
- Mangan: 6% giá trị dinh dưỡng khuyến nghị hàng ngày (DV)
- Đồng: 21% của DV.
- Sắt: 2% của DV.
- Kali: 8% của DV.
- Vitamin B6: 18% của DV.
- Vitamin C: 14% của DV.
Lợi ích đối với sức khỏe.
1. Hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu:
Chỉ số đường huyết (GI) là thước đo mức độ tác động của thực phẩm đối với lượng đường trong máu. GI nằm trong khoảng từ 0 đến 100 điểm, thực phẩm có chỉ số GI lớn hơn 70 được coi là có ảnh hưởng cao đến lượng đường trong máu sau bữa ăn. Khoai tây tím có GI là 77, khoai tây vàng có GI là 81 và khoai tây trắng có GI là 93.
Mặc dù tất cả các giống khoai tây đều tác động đến lượng đường trong máu do hàm lượng carbohydrate cao, khoai tây tím có thể ít ảnh hưởng hơn các loại khác nhờ vào nồng độ cao của các hợp chất thực vật polyphenol. Các hợp chất này có khả năng làm giảm sự hấp thụ tinh bột trong ruột, giảm thiểu tác động đến lượng đường trong máu.
Một nghiên cứu trên động vật phát hiện ra rằng, những con chuột được cho ăn chiết xuất khoai tây tím dung nạp glucose tốt hơn, cải thiện lượng đường trong máu trong ngắn và dài hạn.
2. Giàu chất chống oxy hóa.
Giống như các loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc khác, màu sắc tươi sáng của khoai tây tím là một dấu hiệu nhận biết rằng chúng giàu chất chống oxy hóa. Trên thực tế, chúng có hoạt tính chống oxy hóa cao gấp hai đến ba lần so với loại khoai tây trắng hoặc vàng.
Chất chống oxy hóa là các hợp chất thực vật bảo vệ tế bào khỏi tác hại của oxidative stress. Tình trạng oxidative stress liên quan đến một số bệnh mãn tính như bệnh tim, bệnh tiểu đường và một số loại ung thư.
Khoai tây tím đặc biệt giàu chất chống oxy hóa polyphenol được gọi là anthocyanin. Chế độ ăn giàu anthocyanin mang lại nhiều lợi ích sức khỏe bao gồm: mức cholesterol lành mạnh hơn, cải thiện thị lực và sức khỏe của mắt, giảm nguy cơ mắc bệnh tim, một số bệnh ung thư và tiểu đường.
Ngoài hàm lượng anthocyanin cao, khoai tây tím còn chứa các chất chống oxy hóa bao gồm:
- Vitamin C
- Hợp chất caroten
- Selen
- Tyrosine
- Các hợp chất polyphenolic như axit caffeic, scopolin, axit chlorogen và axit ferulic
Một nghiên cứu nhỏ ở tám người đã phát hiện ra rằng, ăn khoai tây tím vào bữa ăn sáng làm tăng mức độ chống oxy hóa trong máu và nước tiểu.
3. Cải thiện mức huyết áp.
Ăn khoai tây có thể cải thiện lưu lượng máu và huyết áp. Điều này phần lớn nhờ vào hàm lượng kali cao của chúng.
Một nghiên cứu nhỏ kéo dài 4 tuần ở những người bị huyết áp cao cho thấy, ăn sáu đến tám củ khoai tây tím hai lần mỗi tuần giúp giảm huyết áp tâm thu và tâm trương lần lượt là 3,5% và 4,3%.
Việc ăn khoai tây tím có thể làm giảm xơ cứng động mạch. Xơ cứng động mạch là một trong những yếu tố nguy ngơ chính gây đau tim hoặc đột quỵ. Nói chung, ăn nhiều thực phẩm giàu polyphenol, bao gồm cả những thực phẩm có chứa anthocyanin như khoai tây tím có thể giúp thư giãn và cải thiện lưu lượng mạch máu.
Trên thực tế, các hợp chất polyphenol trong khoai tây tím và nhiều loại thực phẩm khác có tác dụng làm giảm huyết áp theo cách tương tự như một số loại thuốc đặc trị.
4. Giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
Một số hợp chất trong khoai tây tím, bao gồm cả chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể chống lại ung thư, bao gồm ung thư ruột kết và ung thư vú.
Trong một nghiên cứu, các tế bào ung thư được điều trị bằng chiết xuất khoai tây tím phát triển chậm hơn. Trong một số trường hợp, chiết xuất thậm chí còn gây chết tế bào ung thư.
Tuy nhiên hiện nay các nghiên cứu chỉ giới hạn thực hiện trên các tế bào ung thư được điều trị trong phòng thí nghiệm. Cần thêm nhiều nghiên cứu ở người để xác định liệu khoai tây tím có tác dụng tương tự ở người hay không.
5. Giàu chất xơ.
Chất xơ giúp cơ thể cảm thấy no lâu hơn, ngăn ngừa táo bón, ổn định lượng đường trong máu và giúp duy trì mức cholesterol khỏe mạnh. Hàm lượng chất xơ của khoai tây tím thay đổi một chút tùy thuộc vào phương pháp nấu ăn. Ví dụ, một củ khoai tây 3,5 ounce (100 gram) giữ nguyên vỏ nướng trong lò vi sóng chứa 3,3 gram chất xơ, trong khi một củ khoai tây luộc bỏ vỏ có cùng kích cỡ chứa 1,8 gram chất xơ.
Một phần tinh bột trong khoai tây tím là tinh bột kháng. Chúng lại sự tiêu hóa trong đường tiêu hóa và được vi khuẩn lên men trong ruột kết. Quá trình lên men sản xuất các axit béo chuỗi ngắn giúp cải thiện sức khỏe đường ruột.
Hàm lượng tinh bột kháng của khoai tây cũng thay đổi tùy theo phương pháp nấu.
Tóm lại:
So với khoai tây thông thường, khoai tây tím có chỉ số đường huyết thấp hơn và có thể tốt hơn cho lượng đường trong máu của bạn. Nhiều lợi ích sức khỏe của chúng, bao gồm ổn định huyết áp, ngăn ngừa bệnh ung thư, hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu.
Xem thêm tại:
https://www.healthline.com/nutrition/purple-potatoes#The-bottom-line