Sắn dây củ tròn (hay còn gọi là sâm tố nữ) được tìm thấy nhiều ở Thái Lan và các khu vực khác của Đông Nam Á. Chúng còn được gọi là Kwao Krua.
Trong hơn 100 năm, chúng được sử dụng trong y học cổ truyền Thái Lan để thúc đẩy sự trẻ trung và trẻ hóa ở cả nam và nữ. Một số hợp chất thực vật được gọi là phytoestrogen trong sắn dây củ tròn có đặc tính giống hormone estrogen trong cơ thể. Nhờ tác dụng estrogen mạnh mẽ, chúng được bán dưới dạng thảo dược bổ sung – chủ yếu được sử dụng để điều trị các triệu chứng mãn kinh.
Dưới đây là 7 lợi ích sức khỏe đến từ loại thảo dược này.
1. Làm giảm các triệu chứng mãn kinh.
Estrogen là một hoocmon steroid liên quan đến nhiều chức năng trong cơ thể. Ở phụ nữ, một trong những vai trò chính của chúng là phát triển các đặc tính nữ giới, điều hòa tâm trạng và chu kỳ kinh nguyệt. Khi phụ nữ có tuổi, việc sản xuất estrogen giảm, điều này gây ra những thay đổi khó chịu bên trong cơ thể người phụ nữ.
Phytoestrogen là các hợp chất thực vật bắt chước hoạt động của estrogen. Sắn dây củ tròn rất giàu phytoestrogen nên thường được sử dụng để làm giảm các triệu chứng mãn kinh.
Các nghiên cứu nhỏ ở người đã chứng minh, có sự cải thiện đáng kể trong các triệu chứng mãn kinh khác nhau (như bốc hỏa, khô âm đạo, khó chịu…) sau khi điều trị bằng sâm tố nữ. Tuy nhiên, một đánh giá năm 2018 cho thấy, dữ liệu hiện tại về hiệu quả của thảo dược này phần lớn là không thuyết phục thiết kế nghiên cứu kém tổng thể.
Các nghiên cứu bổ sung là cần thiết để xác định xem sắn dây củ tròn có phải là phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho các triệu chứng mãn kinh.
2. Hỗ trợ sức khỏe âm đạo.
Sắn dây củ tròn có thể là một liệu pháp thúc đẩy sức khỏe của mô âm đạo và điều trị khô âm đạo. Một nghiên cứu kéo dài 28 ngày ở khỉ sau mãn kinh đã đánh giá hiệu quả của một loại gel có chứa 1% chiết xuất từ sắn dây củ tròn trên mô âm đạo. Gel bôi ngoài da cải thiện đáng kể sức khỏe, độ pH và màu da của mô.
Tương tự, một nghiên cứu kéo dài 12 tuần gần đây ở 71 phụ nữ mãn kinh với các triệu chứng khó chịu ở âm đạo khác nhau đã đánh giá hiệu quả của kem chứa chiết xuất từ sắn dây củ tròn so với kem estrogen tiêu chuẩn. Kem chứa chiết xuất sắn dây cải thiện đáng kể các triệu chứng kích thích và khô âm đạo. Tuy nhiên, nghiên cứu kết luận rằng kem estrogen có hiệu quả tổng thể cao hơn.
Mặc dù những kết quả này rất hứa hẹn, nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu lợi ích của nó có tốt hơn các phương pháp điều trị thông thường khác.
3. Tăng cường sức khỏe xương
Việc cung cấp estrogen không đủ có thể dẫn đến mất xương – đây là mối quan tâm lớn đối với sức khỏe của phụ nữ tiền mãn kinh và sau mãn kinh.
Nghiên cứu động vật ở giai đoạn đầu cho thấy, bổ sung sắn dây củ tròn có thể cải thiện sức khỏe của xương do các hợp chất phytoestrogen tương tự như estrogen của nó.
Một nghiên cứu trên chuột thiếu estrogen đã đánh giá tác dụng của sâm tố nữ trong việc ngăn ngừa loãng xương. Kết quả cho thấy, chúng giúp bảo vệ mật độ khoáng xương tốt hơn khi chuột nhận được liều bổ sung thực vật cao.
Một nghiên cứu khác đánh giá tương tự được thực hiện ở khỉ sau mãn kinh hơn 16 tháng. Kết quả chỉ ra rằng nhóm sắn dây củ tròn duy trì mật độ và chất lượng xương hiệu quả hơn so với nhóm đối chứng.
Cả hai nghiên cứu trên động vật này đều cho thấy, chúng có thể đóng vai trò ngăn ngừa bệnh loãng xương. Tuy nhiên, nghiên cứu bổ sung là cần thiết để xác định liệu có kết quả tương tự ở người.
4. Cải thiện hoạt động chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa là các hợp chất hóa học làm giảm mức độ căng thẳng và tổn thương oxy hóa trong cơ thể. Tình trạn oxidative stress có liên quan đến một số bệnh mãn tính như bệnh tim, bệnh tiểu đường, và một số bệnh ung thư.
Một số nghiên cứu về ống nghiệm cho thấy, sắn dây củ tròn có đặc tính chống oxy hóa. Các hợp chất phytoestrogen đóng vai trò làm tăng và cải thiện chức năng của một số chất chống oxy hóa được tìm thấy trong cơ thể.
Một nghiên cứu trên chuột thiếu estrogen đã so sánh tác dụng của chiết xuất sắn dây củ tròn và chất bổ sung estrogen tổng hợp lên nồng độ chất chống oxy hóa ở gan và tử cung. Kết quả cho thấy những con chuột nhận được chiết xuất sắn dây củ tròn đã có sự gia tăng đáng kể về mức độ chống oxy hóa. Trong khi không có sự thay đổi đáng kể nào được quan sát thấy ở những con chuột nhận được estrogen tổng hợp.
Cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu liệu sắn dây củ tròn có hiệu quả trong việc giảm căng thẳng oxy hóa và có khả năng ngăn ngừa bệnh tật ở người hay không.
5. Tác dụng chống ung thư.
Một lợi ích sức khỏe khác của sắn dây củ tròn là khả năng làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư và khối u. Một số nghiên cứu ống nghiệm cho thấy rằng các hợp chất phytoestrogen có thể ức chế sự phát triển của một số dòng tế bào ung thư vú.
Mặc dù những kết quả này rất hứa hẹn, nhưng vẫn còn quá sớm để đưa ra những tuyên bố dứt khoát về vai trò của chất bổ sung thực vật này trong phòng chống ung thư ở người.
6. Sức khỏe tim mạch
Sắn dây củ tròn cũng có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch. Đặc biệt là vì sức khỏe của tim có thể bị ảnh hưởng do giảm nồng độ estrogen trong và sau khi mãn kinh. Estrogen tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo và đường trong cơ thể. Nồng độ estrogen giảm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các yếu tố chẳng hạn như nồng độ cholesterol cao hơn, tăng viêm và tăng cân.
Một nghiên cứu kéo dài 90 ngày ở thỏ có mức estrogen thấp cho thấy, sắn dây củ tròn có tác động tích cực đối với chức năng động mạch, cải thiện đáng kể lưu lượng máu so với nhóm đối chứng. Chúng cũng có những ảnh hưởng tích cực với lượng cholesterol
CholesteroHDL (tốt) – có vai trò giữ cho các động mạch không bị mảng bám. Ngược lại, mức cholesterol LDL (xấu) cao có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn.
Một nghiên cứu kéo dài 2 tháng ở 19 phụ nữ sau mãn kinh đã kết luận rằng, việc bổ sung sắn dây củ tròn làm tăng cholesterol HDL lên đến 34% và giảm 17% cholesterol LDL.
Những nghiên cứu này chỉ ra tác dụng bảo vệ sức khỏe tim mạch của sắn dây củ tròn ở một số quần thể nhất định. Các nghiên cứu lớn hơn ở người là cần thiết trước khi đưa ra kết luận nào.