Cùng Medplus tìm hiểu về những thông tin hữu ích về triệu chứng ngộ độc corticoid bạn đọc nhé!
1. Ngộ độc corticoid là gì?
Ngộ độc corticoid là tình trạng xuất hiện phản ứng viêm trên da sau khi ngừng sử dụng corticoid hoặc sử dụng không thường xuyên. Đây không phải là căn bệnh hiếm gặp. Ngược lại, tình trạng này ngày càng phổ biến do Corticoid được ứng dụng rất nhiều trong cả chữa bệnh, làm đẹp.
Người bệnh có xu hướng lạm dụng Corticoid bởi tác động tuyệt vời mà nó mang lại trên da. Thực tế cho thấy, chỉ sau vài ngày sử dụng Corticoid, làn da của người bệnh sẽ giảm sưng viêm và trở nên láng mịn nhanh chóng. Mặc dù có tác dụng chữa bệnh, làm đẹp nhưng Corticoid vẫn được xếp vào nhóm “Thuốc độc bảng B” (thuốc gây ngộ độc và nguy hiểm) của Bộ y tế Việt Nam.
Dược chất của Corticoid luôn tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ và cần có sự kiểm soát chặt chẽ về liều lượng. Bản thân nó là một chất kháng viêm Steroid có tác dụng tiêu sưng, chống dị ứng và ức chế miễn dịch. Ở dưới dạng thuốc mỡ, thuốc kem dạng bôi, Corticoid có khả năng giảm sưng viêm giúp điều trị các bệnh da liễu.
Trong làm đẹp, Corticoid thường được dẫn xuất để đẩy nhanh tiến độ tác động trên da nhờ khả năng bào mòn và giúp thẩm thấu các hoạt chất khác. Nhưng cũng vì vậy mà Corticoid trở thành một con dao hai lưỡi, tàn phá làn da một cách âm thầm và có khả năng “gây nghiện” cho da.
2. Triệu chứng ngộ độc corticoid
Có nhiều triệu chứng khi ngộ độc corticoid:
- Da mỏng, sạm da: Sử dụng Corticoid trong thời gian dài có thể khiến protein bị suy thoái, mất chất nội bào, dẫn đến da ngày càng trở nên mỏng, giảm sắc tố và sạm đen nhanh chóng khi ngừng sử dụng.
- Da khô bong tróc, nhăn nheo: Corticoid có thể làm tăng sinh keratin ở biểu bì da, ức chế tổng hợp collagen ở lớp hạ bì, các nguyên bào sợi và enzyme hyaluronan synthase 3. Từ đó làm giảm axit hyaluronic (HA) – chất cấp ẩm cho làn da và khiến cho da bị khô, bong tróc vảy trắng và có hiện tượng nhăn da, teo da.
- Nổi bong bóng nước trên da mặt: Nếu người bệnh ngừng sử dụng các mỹ phẩm chứa Corticoid, chỉ sau 2-4 tuần sẽ có hiện tượng da ửng đỏ, nổi bong bóng nước li ti. Nếu các bong bóng vỡ ra sẽ có hiện tượng đau nhức và dễ bị mưng mủ. Đây chính là dấu hiệu da mặt nhiễm Corticoid.
- Giãn mạch máu: Corticoid có thể kích thích giải phóng oxit nitric ồ ạt, dẫn đến sự giãn nở bất thường của mao mạch dưới da. Người bệnh sẽ cảm thấy toàn bộ da mặt đỏ rực, nóng ran, rát khô và có cảm giác châm chích thường xuyên.
- Tăng tiết bã nhờn và nổi mụn: Corticoid làm tăng sinh bã nhờn trên da mặt và gây thoái hóa biểu mô da khiến da thường xuyên bị tắc nghẽn. Đồng thời, nó cũng tạo điều kiện cho Propionibacterium acnes (vi khuẩn kỵ khí) và Demodex folliculorum (ký sinh Demodex) phát triển khiến người bệnh bị nổi mụn khắp mặt.
- Bỏng rát và phồng rộp da: Nếu người bệnh có biểu hiện da rất nóng, bỏng rát, đau đớn, dày da và có vảy thâm sạm, kèm theo tiết dịch vàng thì đây là dấu hiệu của hội chứng hoại tử da do nhiễm độc. Đây cũng là tình trạng da mặt bị nhiễm corticoid rất nặng, gây mất thẩm mỹ do tế bào da đã bị hủy hoại nghiêm trọng.
6 dấu hiệu điển hình này cũng là 6 mức độ từ nhẹ đến nặng khi da ngộ độc Corticoid. Trường hợp da mỏng, khô bong tróc và nổi bong bóng nước là dấu hiệu da bị ngộ độc corticoid nhẹ, người bệnh chỉ bị viêm da cấp tính.
3. Nguyên nhân ngộ độc corticoid
Hiện nay, người bệnh thường bị ngộ độc Corticoid do việc sử dụng thuốc chữa bệnh quá liều hoặc lạm dụng các mỹ phẩm có chứa Corticoid trong làm đẹp:
- Sử dụng quá liều thuốc chứa Corticoid trong điều trị bệnh da liễu: Eczema, viêm da dị ứng, viêm da tiết bã, vảy nến, lupus ban đỏ, trị mụn…
- Sử dụng mỹ phẩm làm đẹp chứa Corticoid trong thời gian dài: Kem tắm trắng, kem trị mụn, rượu thuốc…không rõ nguồn gốc, xuất xứ, có tác dụng làm đẹp da, giảm mụn nhanh chóng sau 2-3 ngày.
Việc sử dụng thuốc chứa Corticoid trong thời gian dài hoặc liều cao khiến cho da rơi vào tình trạng lệ thuộc. Nếu ngừng sử dụng hoặc không sử dụng thường xuyên, lớp da sẽ bị bào mòn, dễ bị tác động bởi các yếu tố xấu từ môi trường. Đồng thời dẫn đến sự rối loạn trong quá trình chuyển hóa lipid, teo tuyến thượng thận và rối loạn nội tiết tố.
Thêm vào đó, khi tác động trên da, Corticoid còn có khả năng giữ chất khoáng Natri, thải trừ Kali, tích trữ nước. Nó cũng có tác dụng ức chế các chất như ACTH (hormon vỏ thượng thận), enzyme hyaluronan synthase 3. Đồng thời kích thích giải phóng oxit nitric, giảm axit hyaluronic (HA), gây thoái hóa biểu mô nang…
Do đó, lạm dụng Corticoid sẽ dẫn đến một loạt các vấn đề như tăng sắc tố melanin trên da, mỏng da, teo da, nổi mụn, giãn nở mao mạch dưới da, da mất nước.
4. Điều trị ngộ độc corticoid
Khi làn da đang quen với Corticoid, việc dừng đột ngột có thể khiến da gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn. Nếu bạn đang ở trong quá trình sử dụng thuốc và phát hiện da đã bị ngộ độc corticoid, hãy ngừng thuốc một cách từ từ. Trước hết là giảm tần suất sử dụng trong một ngày, một tuần rồi dừng hẳn để da thích nghi.
Đối với trường hợp ngộ độc corticoid nặng, vui lòng đến cơ quan y tế gần nhất để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời.
Tìm hiểu từ nguồn: Verywell Health
Như vậy, Medplus đã cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin hữu ích về ngộ độc corticoid, hy vọng bài đọc sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích, giúp bạn nâng cao tầm hiểu biết mà hạnh phúc hơn.
Bên cạnh đó, Medplus cũng cung cấp một số thông tin liên quan :