Ở trẻ sinh non, chứng ngưng thở và nhịp tim chậm thường xảy ra cùng nhau, cùng với lượng oxy trong máu thấp. Trong đó, hiện tượng ngưng thở xảy ra sẽ khiến em bé sẽ ngừng thở. Vì em bé không thở, nồng độ oxy trong máu sẽ giảm. Lúc này tim hoạt động chậm lại để đáp ứng với lượng oxy trong máu thấp.
1. Độ bão hòa oxy
Độ bão hòa oxy đo lượng hemoglobin mang oxy trong máu. Máu của trẻ đủ tháng, giống như của trẻ em hoặc người lớn, phải bão hòa oxy từ 95% đến 100%.
Máu của trẻ sinh non nhận thêm oxy thường được duy trì trong độ bão hòa khoảng 88% đến 94% để ngăn ngừa bệnh võng mạc do sinh non, một tình trạng nghiêm trọng về mắt.
Trong bệnh viện, máy đo nhịp tim và nồng độ oxy trong máu (Pulse Oximeter) được sử dụng để đo lượng oxy trong máu. Khi máu không có đủ oxy, nó được gọi là tình trạng giảm độ bão hòa. Quá trình này có thể gây ra màu hơi xanh cho môi hoặc da và khiến em bé bị mất tông màu hoặc trở nên “mềm nhũn”.
2. Hiện tượng ngưng thở
Ở trẻ sinh non, ngưng thở là bất kỳ khoảng dừng thở nào kéo dài hơn 20 giây, gây ra nhịp tim chậm hoặc giảm nồng độ oxy trong máu của trẻ.
Trẻ sinh non có hệ thần kinh chưa trưởng thành và dễ bị các cơn ngưng thở. Đôi khi, chứng ngưng thở sẽ khiến tim trẻ đập quá chậm, được gọi là nhịp tim chậm.
Trong NICU, trẻ sinh non được kết nối với các màn hình phát ra âm thanh báo động khi nhịp thở của chúng tạm dừng kéo dài. Thông thường, một cái vỗ nhẹ vào lưng là tất cả những gì cần thiết để nhắc em bé thở lại, nhưng đôi khi em bé cần được trợ giúp thở hoặc thêm oxy khi bị ngưng thở.
Hầu hết trẻ sinh non sẽ hết ngưng thở vào thời điểm chúng sẵn sàng về nhà, nhưng một số trẻ thỉnh thoảng vẫn bị ngưng thở nhẹ. Nếu điều đó xảy ra, cha mẹ sẽ đưa bé về nhà với máy theo dõi tình trạng ngưng thở, máy sẽ tắt nếu bé ngừng thở.
3. Nhịp tim chậm
Ở trẻ sơ sinh, nhịp tim được gọi là nhịp tim chậm nếu nó giảm xuống dưới 100 nhịp mỗi phút ở trẻ nhỏ hơn 1250 g hoặc dưới 80 nhịp mỗi phút ở trẻ lớn hơn.
Khi trẻ ở trong NICU, tim của chúng được theo dõi và các cơn nhịp tim chậm được điều trị bằng kích thích. Nếu nhịp tim chậm vẫn tiếp tục, các loại thuốc như caffeine có thể được sử dụng để điều trị tình trạng này.
4. Nguyên nhân của chứng ngưng thở và nhịp tim chậm
Ngưng thở và nhịp tim chậm ở trẻ sinh non có nhiều nguyên nhân. Nhiễm trùng, thiếu máu và các vấn đề trong não đều có thể gây ra ngưng thở và nhịp tin chậm. Tuy nhiên, nguyên nhân phổ biến nhất của chứng ngưng thở và nhịp tim chậm ở trẻ sinh non trong NICU là một tình trạng được gọi là ngưng thở khi sinh non.
Ngưng thở khi sinh non là tình trạng do hệ thần kinh và cơ chưa trưởng thành. Ngưng thở khi sinh non xảy ra thường xuyên nhất ở trẻ sinh non nhỏ hơn; khi tuổi thai càng giảm, tình trạng ngưng thở khi sinh non càng tăng.
Chỉ có 7% trẻ sinh ra ở tuổi thai 34 đến 35 tuần bị ngưng thở khi sinh non, nhưng hơn một nửa số trẻ sinh ra ở tuần thứ 30 đến 31 có tình trạng này.
Ngưng thở có thể xảy ra do não gặp thất bại trong việc “bảo” em bé thở và em bé ngừng thở hoàn toàn (ngưng thở trung ương) hoặc do hệ thống cơ bắp non nớt của em bé không đủ mạnh để giữ cho đường thở mở và làm luồng không khí bị tắc nghẽn. Ngoài ra, ngưng thở hỗn hợp trung ương và tắc nghẽn cũng xảy ra.
5. Điều trị
Khi trẻ sơ sinh trong NICU bị ngưng thở và nhịp tim chậm, các màn hình ghi lại nhịp tim và nhịp thở của trẻ bắt đầu báo động. Đôi khi, chỉ cần tiếng chuông báo cũng đủ kích thích bé thở trở lại, bé thở tốt trước cả khi y tá kịp phản ứng.
Những lần khác, báo thức là không đủ. Kích thích thông qua xoa hoặc vỗ về em bé sẽ được sử dụng. Nếu bé vẫn không khỏi thì sẽ giúp bé thở bằng túi van mặt nạ.
Trẻ bị ngưng thở thường xuyên có thể được đặt áp lực đường thở dương liên tục (CPAP) để giúp trẻ thở hoặc có thể thở máy. Thuốc cũng có thể được sử dụng để điều trị chứng ngưng thở khi sinh non.
Caffeine là một phương pháp điều trị chứng ngưng thở tương đối mới, ít tác dụng phụ và phần lớn đã thành công.
6. Khi nào chứng ngưng thở và nhịp tim chậm sẽ biến mất?
Ở hầu hết trẻ sơ sinh, chứng ngưng thở sẽ bắt đầu ổn định vào khoảng thời gian mà trẻ được dự tính sẽ sinh ra và vào khoảng thời gian mà chúng bắt đầu dung nạp đủ chất dinh dưỡng để tăng cân ổn định và duy trì nhiệt độ ấm bên ngoài lồng ấp.
Tuy nhiên, một số trẻ sẽ tiếp tục có các đợt ngưng thở và nhịp tim chậm ngay cả khi chúng đã sẵn sàng rời khỏi NICU.
Ngoài ra, những em bé vẫn có những cơn ngưng thở hoặc nhịp tim chậm ngay cả khi đã sẵn sàng về nhà có thể được xuất viện với máy theo dõi ngưng thở tại nhà.
Xem thêm:
Nguồn: Bradycardia and Apnea in Premature Babies