Cùng Medplus tìm hiểu rối loạn phân ly là như thế nào? Nguyên nhân và điều trị bạn đọc nhé!
1. Rối loạn phân ly là gì?
Rối loạn phân ly (rối loạn thần kinh chức năng, hysteria,…) là những rối loạn tâm thần liên quan đến sự mất kết nối và ngắt quãng giữa những suy nghĩ, ký ức, môi trường xung quanh, hành động và đặc tính cá nhân.
Những người bị rối loạn phân ly thoát ra khỏi tình trạng này bằng cách không tự chủ, có hại cho sức khoẻ và gây ảnh hưởng tới chức năng sống trong cuộc sống hàng ngày.
Rối loạn phân ly thường phát triển như là phản ứng chấn thương và lưu giữ ký ức khó khăn. Triệu chứng – phạm vi từ mất trí nhớ đến các đặc tính luân phiên – phụ thuộc từng phần vào kiểu rối loạn phân ly. Thời gian căng thẳng nhiều có thể làm cho triệu chứng của bệnh trở nên trầm trọng, rõ ràng hơn.
2. Nguyên nhân rối loạn phân ly là gì?
Vậy các nguyên nhân của rối loạn phân ly là gì?
Đó là những chấn thương gây cảm xúc mạnh như lo sợ cao độ, tức giận quá mức, thất vọng nặng nề… Các rối loạn này thường phát sinh một thời gian ngắn sau khi chấn thương. Đôi khi khó tìm thấy dấu vết của các chấn thương tâm lý, nhất là các trường hợp tái phát nhiều lần.
Các yếu tố nguy cơ
- Nhân cách yếu, thiếu tự chủ, thiếu kiềm chế, thích được chiều chuộng, thích phô trương.
- Tinh thần chịu đựng khó khăn kém, thiếu lý tưởng sống lành mạnh.
- Ngoài ra cũng có thể gặp các yếu tố có hại khác như nhiễm khuẩn, nhiễm độc, suy dinh dưỡng, chấn thương sọ não.
3. Triệu chứng rối loạn phân ly là gì?
Các triệu chứng của rối loạn phân ly rất đa dạng, xuất hiện và kết thúc đều đột ngột thành từng cơn. Rối loạn phân ly có khuynh hướng thuyên giảm sau vài tuần, vài tháng, nhưng có thể tái phát trong trường hợp vẫn còn các sự kiện gây sang chấn.
Đặc điểm của triệu chứng phân ly là tính “chịu ám thị”. Có nghĩa là khi có một tác nhân khác gây kích thích mạnh vào niềm tin hoặc đánh lạc hướng chú ý của người bệnh, các biểu hiện phân ly có thể giảm hoặc mất đi ngay. Ví dụ, tiêm nước cất có thể làm mất cơn co giật.
- Rối loạn vận động: các động tác lắc đầu, gật đầu, co giật, múa vờn, run, tê liệt, vận động tay chân thiếu mục đích, rối loạn phát âm (không nói, khó nói, nói lắp, nói linh tinh không phù hợp)…
- Rối loạn cảm giác: tăng hoặc giảm cảm giác đau quá mức (bệnh nhân thường kêu đau bụng, đau đầu, đau mỏi chân tay… nhưng không tìm được nguyên nhân gây đau)
- Cơn kích động cảm xúc: cười, khóc, gào hét, cảm xúc hỗn độn, nói năng lộn xộn, sợ hãi vô cớ…
- Sững sờ, ngất: bệnh nhận nằm hoặc ngồi bất động trong thời gian dài, không nói và không hoạt động, không có đáp ứng với các kích thích bên ngoài, có thể nhắm hoặc mở mắt, tuy nhiên không bị mất ý thức hoàn toàn
- Các rối loạn lên đồng và bị xâm nhập: bệnh nhân cư xử, nói năng như thể một người khác, hoặc như bị một lực lượng siêu nhiên nào đó điều khiển.
Trong trường hợp phân ly tập thể, các triệu chứng thường gặp là ngất, rối loạn vận động, co giật, cơn kích động cảm xúc.
4. Điều trị rối loạn phân ly
Các phương pháp điều trị rối loạn phân ly bao gồm chế độ sống hợp lý, chế độ dinh dưỡng bổ dưỡng, chế độ nghỉ ngơi, tập thể dục hàng ngày, tinh thần dễ chịu, sảng khoái, môi trường sống trong lành và hòa nhã với mọi người xung quanh.
Ngoài ra, về mặt tinh thần, người bệnh cần được hướng dẫn cách tự kiểm soát tâm lý và tư duy tích cực. Trong đó, giáo dục giới tính là một phương diện cần được quan tâm và đưa ra kịp lúc, đặc biệt đối với những bệnh nhân đã lập gia đình và có rối loạn vấn đề tình dục.
Có nhiều phương pháp giúp hỗ trợ điều trị chứng rối loạn phân ly. Mật ong được coi là một phương thuốc hữu hiệu cho chứng rối loạn phân ly này. Hai trong số những nguyên nhân chính của chứng rối loạn phân ly là bất thường của chu kỳ kinh nguyệt và sự điên cuồng. Và mật ong có thể cải thiện hai tình trạng này. Nó giúp điều hòa kinh nguyệt, hoạt hóa dưỡng não và giữ cho thân nhiệt ở mức bình thường.
Bên cạnh đó, người mắc chứng rối loạn phân ly nên ăn nhiều rau củ và các loại hạt, ngũ cốc; và giảm sử dụng các yếu tố kích thích như rượu, bia, cà phê và thuốc lá.
