Khi gặp rủi ro trong phạm vi bảo hiểm, dẫn đến những tổn thất về tài chính, công ty bảo hiểm sẽ có trách nhiệm bồi thường cho bên tham gia bảo hiểm. Vậy nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm như thế nào? Có điều gì đặc biệt hay không? Cùng Medplus tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé!
1. Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm là gì?
Nguyên tắc bồi thường (Indemnity) là nguyên tắc cơ bản của luật bảo hiểm, theo đó, chính sách bảo hiểm sẽ không đem lại lợi ích có giá trị lớn hơn so với những tổn thất mà người tham gia bảo hiểm phải chịu.
Mục đích của nguyên tắc bồi thường là khôi phục lại tình trạng tài chính ban đầu, hoặc một phần (theo mức độ tham gia bảo hiểm cho Người được bảo hiểm) như trước khi xảy ra tổn thất. Như vậy, người được bảo hiểm không thể nhận được số tiền chi trả nhiều hơn giá trị tổn thất mà mình gánh chịu. Trách nhiệm bồi thường của công ty bảo hiểm cũng chỉ phát sinh khi có thiệt hại do rủi ro được bảo hiểm gây ra.
2. Nội dung nguyên tắc bồi thường gồm những gì?
Nội dung của nguyên tắc bồi thường bao gồm thời điểm có hiệu lực, bồi thường trong hợp đồng bảo hiểm tài sản, hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự. Cụ thể như sau:
2.1 Thời điểm hiệu lực
Việc bồi thường bảo hiểm phát sinh khi có các điều kiện sau:
- Đã giao kết hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm đóng đủ phí bảo hiểm theo hợp đồng;
- Hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết, trong đó, doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm có thỏa thuận với nhau về việc bên mua bảo hiểm nợ phí bảo hiểm;
- Có chứng cứ chứng minh rằng hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết và bên cạnh đó, bên mua bảo hiểm đã đóng đủ phí bảo hiểm.
Thông thường, khi hợp đồng bảo hiểm chấm dứt, trách nhiệm bồi thường cũng theo đó chấm dứt. Tuy nhiên, trong trường hợp bên mua bảo hiểm không đóng đủ phí bảo hiểm trong khoảng thời gian gia hạn đóng phí dựa trên những thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng, thì bên công ty bảo hiểm vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường khi sự kiện bảo hiểm xảy ra trong thời gian gia hạn đóng phí bảo hiểm.
Trong trường hợp này, bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ phải đóng phí bảo hiểm đến khi hết thời gian gian hạn như trong hợp đồng bảo hiểm đã thỏa thuận.
2.2 Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm tài sản
Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm tài sản thường có ba yếu tố:
- Thứ nhất, khi có thiệt hại xảy ra, bồi thường phải được giải quyết theo giá trị thị trường hiện hành của tài sản, không vượt quá số tiền bảo hiểm.
- Thứ hai, giá trị thị thường của tài sản tại thời điểm, nơi xảy ra sự kiện dẫn đến tổn thất và mức độ thiệt hại trên thực tế là căn cứ để xác định bồi thường trong quan hệ bảo hiểm tài sản.
- Thứ ba, mục đích của những quy định về nguyên tắc bồi thường là nhằm tạo căn cứ để xác định việc bồi thường. Đây cũng là căn cứ quan trọng nhất để tránh tình trạng trục lợi bảo hiểm.
Có các hình thức bồi thường sau:
- Sửa chữa tài sản bị thiệt hại hoặc thay thế tài sản bị thiệt hại bằng một tài sản khác tương đương; Trả tiền bồi thường;
- Trong trường hợp hai bên không thỏa thuận được với nhau về hình thức bồi thường thì việc bồi thường sẽ được thực hiện bằng tiền.
- Trong trường hợp bồi thường theo hình thức thay thế tài sản bị thiệt hại bằng tài sản khác hoặc trả tiền bồi thường thì công ty bảo hiểm có quyền thu hồi tài sản bị thiệt hại hoặc bồi thường toàn bộ dựa trên giá trị thị trường của tài sản.
2.3 Nguyên tắc bồi thường trong hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự
Công ty bảo hiểm sẽ tiến hành thanh toán tiền bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm. Hình thức bồi thường chủ yếu của hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự là bồi thường bằng tiền.
Đối với hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự, công ty bảo hiểm sẽ tiến hành thanh toán tiền bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm thông qua phương thức đã được quy định trong hợp đồng.
Số tiền này bao gồm các khoản chi phí (chi phí hợp đồng, phí và lệ phí hợp pháp của nguyên đơn) có liên quan đến trách nhiệm dân sự do những thiệt hại, tổn thất gây ra cho bên thứ ba và tài sản của họ.
Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường: Trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phát sinh khi người thứ ba tiến hành yêu cầu người được bảo hiểm, bồi thường những thiệt hại do người đó gây ra cho người thứ ba, trong thời hạn bảo hiểm.
3. Nguyên tắc bồi thường có bản chất và đặc trưng như thế nào?
Bồi thường là sự đảm bảo khỏi những thiệt hại, tổn thất và hư hỏng; sự đảm bảo và cam kết đưa người được bảo hiểm trở lại trạng thái ban đầu – trước khi sự kiện không mong đợi xảy ra.
Về bản chất, nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm quy định, khi có tổn thất xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường cho người được bảo hiểm, sao cho đảm bảo họ có được vị trí tài chính như cũ, trước khi tổn thất xảy ra.
Đặc trưng cơ bản của nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm chính là mức bồi thường phải bằng với mức thiệt hại trên thực tế, không lớn hơn và cũng không được phép nhỏ hơn.
4. Nguyên tắc bồi thường có ý nghĩa gì?
Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm mang những ý nghĩa quan trọng nhất định. Nguyên tắc này thường được áp dụng trong bảo hiểm phi nhân thọ và ít được áp dụng trong bảo hiểm nhân thọ.
Trên thực tế, số tiền bảo hiểm hoặc mức bồi thường thiệt hại có thể thấp hơn so với giá trị thị trường của tài sản và mức thiệt hại một khoản không nhiều. Mục đích chính nhằm gán trách nhiệm và khuyến khích người tham gia bảo hiểm có thể giữ gìn và bảo vệ tài sản của mình tốt hơn.
Quan trọng hơn, mục đích của bảo hiểm là đảm bảo cho người tham gia bảo hiểm về rủi ro tài chính, đảm bảo được bồi thường đúng mức tổn thất chứ không tạo ra nhằm tạo cơ hội cho những người khác trục lợi, người được bảo hiểm phải được nhận đúng, không thể để để họ có được lợi ích không hề có trước đó.
Ngoài ra, có những trường hợp tổn thất xảy ra nhưng người tham gia bảo hiểm không được bồi thường hoặc bồi thường quá ít so với mức tổn thất thực tế mà họ phải chịu. Việc này khiến người được bảo hiểm không được bù đắp những thiệt hại một cách hợp lí, khó khăn trong khôi phục đời sống và hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó mục đích của bảo hiểm không đạt được.
5. Kết luận
Như vậy, với những thông tin Medplus đã cung cấp, hi vọng giúp bạn giải đáp phần nào những thắc mắc về nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm. Tham gia bảo hiểm là giải pháp bảo vệ tài chính hiệu quả, hãy đầu tư cho bản thân và gia đình những sản phẩm bảo hiểm để tối đa nhu cầu chăm sóc sức khỏe bạn nhé.
Xem thêm: