Bệnh tăng nhãn áp là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên toàn thế giới. Mất thị lực do bệnh tăng nhãn áp xảy ra khi các sợi trục trong dây thần kinh thị giác bị tổn thương và không còn có thể mang thông tin thị giác đến não. Bài Phục hồi thị lực: Tái tạo tế bào thần kinh võng mạc trình bày ý tưởng trong việc xây dựng phương pháp mới.
Phục hồi thị lực: Tái tạo tế bào thần kinh võng mạc
1. Khái quát
Bệnh tăng nhãn áp thường được điều trị bằng cách dùng thuốc hạ nhãn áp, phẫu thuật laser hoặc phẫu thuật truyền thống. Tuy nhiên, những phương pháp điều trị này chỉ có thể bảo tồn khả năng nhìn còn lại. Chúng không cải thiện hoặc phục hồi thị lực đã bị mất do bệnh tăng nhãn áp.
2. Các vấn đề xung quanh công trình nghiên cứu cách phục hồi thị lực
Tại sao bệnh tăng nhãn áp gây nên tình trạng mất thị lực vĩnh viễn?
Hệ thần kinh được chia thành hệ thống ngoại vi và hệ thống trung ương. Các dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương. Ví dụ như ở cánh tay của bạn, có thể tái tạo sau khi bị thương. Tuy nhiên, dây thần kinh thị giác và tủy sống nằm trong hệ thần kinh trung ương và không thể tái tạo sau khi bị thương.
Đây là lý do tại sao việc mất thị lực do bệnh tăng nhãn áp, như tê liệt do chấn thương tủy sống, tồn tại vĩnh viễn. Môi trường tồn tại duy nhất của các tế bào thần kinh là trong hệ thần kinh trung ương. Đây có thể là lý do tại sao quá trình tái tạo để phục hồi thị lực bị ngăn cản.
Ý tưởng tái tạo tế bào thần kinh võng mạc để phục hồi thị lực
Một chiến lược để khuyến khích sự phát triển của sợi thần kinh là loại bỏ các yếu tố ức chế trong môi trường tế bào. Các nhà nghiên cứu hy vọng có thể ngăn chặn sự biểu hiện của các phân tử ngăn cản sự phát triển sợi trục bằng các kỹ thuật sinh học phân tử. Ví dụ, các kháng thể có thể được đưa vào để ngăn chặn sự ức chế và cho phép các sợi thần kinh phát triển trở lại.
Các chiến lược phục hồi thị lực khác cũng đang được phát triển
- Ghép dây thần kinh đã được thử. Tuy nhiên, khi các dây thần kinh thị giác bị tổn thương, chúng sẽ phản ứng bằng cách hình thành các mô sẹo. Các sợi thần kinh đã không tái tạo thành công trên các vùng bị sẹo.
- Công nghệ nano đã được sử dụng để tạo ra cấu trúc sợi nano protein. Và qua đó các sợi trục có thể tái tạo.
- Cấy ghép tế bào là các tế bào được thiết kế để có thể hỗ trợ cấu trúc vật lý cho các sợi tế bào thần kinh và cung cấp các hóa chất thúc đẩy tái tạo để hỗ trợ sự phát triển của sợi trục.
- Các thao tác di truyền có thể giúp kích thích tái tạo dây thần kinh thị giác. Nhưng vẫn còn nhiều nghiên cứu chưa được thực hiện trong lĩnh vực này.
- Các chất thúc đẩy tăng trưởng thần kinh như oncomodulin. Nó đã cho thấy một số hứa hẹn trong việc tái tạo dây thần kinh thị giác.
- Các phương pháp tiếp cận tế bào gốc đã cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc tái tạo các mô hình bệnh tăng nhãn áp. Tế bào gốc đa năng được lấy từ các mô như tủy xương và chất béo. Do đó nguồn cấy tránh khỏi những lo ngại về đạo đức.
Các cách tiếp cận việc phục hồi thị lực trong tương lai
Các nhà nghiên cứu đã
- đạt được nhiều tiến bộ trong việc tìm hiểu quá trình thoái hóa
- và tái tạo dây thần kinh thị giác trong bệnh tăng nhãn áp.
Các yếu tố phân tử đã được xác định đối với sự phát triển của sợi thần kinh trong hệ thần kinh trung ương. Các chiến lược mới được xây dựng nhằm
- ngăn ngừa sự hình thành sẹo
- và dẫn hướng các sợi thần kinh đang được phát triển
- bằng cách sử dụng công nghệ nano, liệu pháp gen và tế bào gốc.
Những thách thức tiếp theo là
- tối ưu hóa quá trình tái tạo dây thần kinh
- và kiểm tra xem liệu nó có phục hồi mức thị lực có ý nghĩa về mặt chức năng
- cho bệnh nhân tăng nhãn áp hay không.
Xem thêm bài viết
- Dây thần kinh thị giác và việc phát hiện các tế bào gốc bảo vệ thị lực
- Điều trị bệnh tăng nhãn áp: Phương pháp làm giảm triệu chứng khi ngủ
- Nguy cơ tăng nhãn áp có thể tăng cao do ô nhiễm không khí
Nguồn: Glaucoma Research Foundation