Nhằm tạo điều kiện cho lao động nữ chăm sóc con tốt nhất, đặc biệt là thời gian nhạy cảm khi con mới sinh đến khi con được 12 tháng tuổi, Pháp luật quy định người lao động nữ có con dưới 1 tháng tuổi sẽ được hưởng nhiều đặc quyền đặc biệt. Cụ thể quyền lợi của lao động nữ có con dưới 1 tuổi đã được Medplus tổng hợp ở bài viết bên dưới đây.
1. Quyền lợi của lao động nữ có con dưới 1 tuổi
1.1. Được nghỉ ít nhất 06 tháng theo chế độ thai sản
Theo quy định tại Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, điều kiện hưởng chế độ thai sản như sau:
1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- a) Lao động nữ mang thai;
- b) Lao động nữ sinh con;
- c) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
- d) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
- đ) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;
- e) Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.
2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
4. Người lao động đủ điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các Điều 34, 36, 38 và khoản 1 Điều 39 của Luật này.
Theo đó
Người lao động nữ đáp ứng điều kiện tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì sẽ được hưởng chế độ thai sản theo quy định. Cụ thể quyền lợi của lao động nữ có con dưới 1 tuổi là:
- Được nghỉ hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh là 06 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.
- Ngoài ra, nếu hết thời gian nghỉ trên mà sức khỏe người lao động chưa được phục hồi thì người lao động nữ sẽ được nghỉ hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản.
1.2. Được từ chối làm việc vào ban đêm, tăng ca và đi công tác xa
Theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 155 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định:
Người sử dụng lao động (NSDLĐ) không được sử dụng người lao động (NLĐ) làm thêm giờ trong 04 trường hợp sau:
- NLĐ mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo;
- NLĐ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp được NLĐ đồng ý (Hiện hành quy định này chỉ áp dụng với NLĐ nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi).
- NLĐ là người chưa đủ 15 tuổi. Riêng trường hợp NLĐ từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì có thể làm thêm giờ đối với một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành.
- NLĐ là người khuyết tật nhẹ suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng trừ trường hợp NLĐ là người khuyết tật đồng ý (Hiện hành quy định không sử dụng NLĐ là người khuyết tật suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên làm thêm giờ).
Theo đó, người lao động nữ đang nuôi con dưới 1 tuổi sẽ không phải làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa, trừ trường hợp người lao động đồng ý.
1.3. Không bị sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng
Theo quy định tại khoản 3 Điều 155 Bộ luật lao động năm 2012 có quy định về quyền lợi của người lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi như sau:
- Người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động nữ vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động.
Như vậy, người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động nữ khi họ đang nuôi con dưới 1 tuổi trừ khi người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động.
1.4. Được nghỉ 60 phút mỗi ngày hưởng lương
Theo quy định khoản 5 Điều 155 Bộ luật lao động năm 2012 và Khoản 3 Điều 7 Nghị định 85/2015/NĐ-CP có quy định về việc người lao động nữ đang nuôi con dưới 1 tuổi sẽ được nghỉ 60 phút mỗi ngày. Thời gian nghỉ 60 phút mỗi ngày này nhằm để người lao động nữ có thể cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
- Lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ như sau:
- a) Mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc để cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi;
- b) Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
Như vậy, theo quy định trên, người mẹ đang nuôi con nhỏ được nghỉ 60 phút mỗi ngày. Trường hợp nếu nơi làm việc có thể tạo điều kiện để người mẹ có thể đi trễ về sớm so với giờ làm việc theo thời gian được nghỉ mỗi ngày như trên nhưng phải đảm bảo thực hiện được công việc.
1.5. Không bị xử lý kỷ luật lao động
Ngoài người lao động nữ đang mang thai, người lao động nữ nghỉ hưởng chế độ thai sản theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 thì người lao động đang nuôi con dưới 1 tuổi cũng sẽ không bị xử lý kỷ luật lao động theo quy định tại khoản 4 Điều 155 Bộ luật lao động năm 2012 như sau:
- Trong thời gian mang thai, nghỉ hưởng chế độ khi sinh con theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, lao động nữ không bị xử lý kỷ luật lao động.
1.6. Được đảm bảo công việc cũ khi quay lại làm việc
Theo quy định tại Điều 140 BLLĐ 2019, lao động nữ sau khi nghỉ thai sản và quay trở lại làm việc sẽ được đảm bảo việc làm cũ mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích so với trước khi nghỉ thai sản.
Theo đó, lao động nữ khi nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi được đảm bảo việc làm cũ khi trở lại làm việc sau khi nghỉ hết thời gian hưởng chế độ thai sản. Trường hợp việc làm cũ không còn thì người sử dụng lao động phải bố trí việc làm khác cho họ với mức lương không thấp hơn mức lương trước khi nghỉ thai sản.
1.7. Được nghỉ tối đa 20 ngày để chăm con ốm
Khoản 2 Điều 25 Luật bảo hiểm xã hội 2014, lao động nữ được nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau khi con dưới 7 tuổi ốm có xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền.
Thời gian hưởng chế độ khi con ốm đau trong một năm cho mỗi con được tính theo số ngày chăm sóc con tối đa là 20 ngày làm việc nếu con dưới 03 tuổi. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ khi con ốm đau tính theo ngày làm việc không kể ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
1.8. Được hưởng trợ cấp ốm đau khi con ốm
Lao động nữ hưởng chế độ ốm đau theo mục 1.7 được hưởng trợ cấp khi con ốm như sau:
- Mức hưởng tính theo tháng bằng 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
- Mức hưởng trợ cấp ốm đau một ngày được tính bằng mức trợ cấp ốm đau theo tháng chia cho 24 ngày.
Do đó, tổng số tiền chế độ ốm đau mà cha mẹ được hưởng mỗi lần con ốm đau được tính như sau:
Tiền trợ cấp = 75% x Mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ : 4 x Số ngày nghỉ
Lưu ý: Số ngày nghỉ không vượt quá số ngày tối đa theo quy định.
1.9. Được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản
Đối với người lao động nữ vừa nghỉ hưởng chế độ thai sản xong, trong vòng 30 ngày đầu trở lại làm việc mà sức khỏe còn yếu, chưa phục hồi thì có thể sẽ được nghỉ từ 05 ngày đến 10 ngày. Mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở.
Số ngày nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe do người sử dụng lao động và Ban Chấp hành công đoàn cơ sở quyết định, trường hợp đơn vị sử dụng lao động chưa thành lập công đoàn cơ sở thì do người sử dụng lao động quyết định. Thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe được quy định như sau:
- Tối đa 10 ngày đối với lao động nữ sinh một lần từ hai con trở lên;
- Tối đa 07 ngày đối với lao động nữ sinh con phải phẫu thuật;
- Tối đa 05 ngày đối với các trường hợp khác.
Thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe bao gồm cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần. Trường hợp có thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe từ cuối năm trước chuyển tiếp sang đầu năm sau thì thời gian nghỉ đó được tính cho năm trước.
2. Kết luận
Medplus vừa cập nhật những quyền lợi của lao động nữ có con dưới 1 tuổi rồi. Theo đó, người lao động nuôi con dưới 1 tuổi sẽ được hưởng nhiều quyền lợi như:
- Được nghỉ ít nhất 06 tháng theo chế độ thai sản
- Không làm việc vào ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa
- Không bị sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng
- Không bị xử lý kỷ luật lao động
- Được nghỉ 60 phút mỗi ngày vẫn hưởng lương
- Được đảm bảo công việc cũ khi quay lại làm việc
- Được nghỉ khi con ốm đau
- Được hưởng tiền chế độ ốm đau
- Được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản