Rau Dền Cơm là một loại rau quen thuộc đối với người Việt qua món canh rau dền. Ngoài là một nguyên liệu nấu ăn, dền cơm được xem là một lại dược liệu, giúp lỵ trực trùng, viêm trường vị cấp và mạn,… Cùng tìm hiểu rõ hơn về lịa dược liệu này với Medplus nhé!
Thông tin cơ bản
Tên tiếng Việt: Rau giền cơm, Dền tái, Dền xanh, Dền đất
Tên khoa học: Amaranthus lividus L.
Họ: Amaranthaceae (Rau dền)
Đặc điểm cây
- Cỏ thường nhỏ, cao đến 80cm, đứng hay nằm ở gốc thường có một nhánh to, cong, thân to đến 5mm, không lông, không gai.
- Phiến lá xoan tròn dài, có khi hình bánh bò, dài 3-6cm, rộng 1,5-3cm, đầu tù, có khi lõm, không lông; cuống dài đến 10cm.
- Chuỳ hoa ở ngọn hay bông ở nách lá; hoa có 3 lá đài, 3 nhị, 2-3 đầu nhuỵ. Quả bế nhăn, chứa 1 hạt nâu đen, bóng, to 1mm.
- Mùa hoa quả tháng 5-7
Phân bố, đặc điểm sinh thái
Cây mọc ở đất hoang, dọc đường đi, và cũng được trồng lấy lá làm rau.
Hàng năm, cây mọc từ hạt xuất hiện vào cuối mùa xuân, sinh trưởng nhanh trong mùa hè, sau khi ra hoa quả thì tàn lụi. Hạt già phát tán ra khỏi quả, tồn tại suốt mùa thu – đông và sẽ nảy mầm vào mùa xuân năm sau.
Có thể thu hái quanh năm, rửa sạch, cắt đoạn phơi khô dùng.
Bộ phận dùng
Rễ và toàn cây.
Thành phần hoá học, tính vị
Thành phần hoá học
Cành lá rau chứa nước 84,5%, protid 3,4%, glucid 1,4%, cellulose 1,6%, vitamin C 63mg%, caroten 10,5mg%, vitamin B2 0,36mg%, vitmin PP 1,3mg%.
Cũng có tác giả cho biết lượng vitamin C trong rau là khoảng 21mg%, xào ăn thì lượng vitamin C ít hao tổn hơn luộc.
Tính vị, công năng
Hạt dền cơm có vị ngọt, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt khu thấp, thu liễm, chỉ tả, ích khí, mát gan, làm sáng mắt.
Công dụng và những bài thuốc về rau Dền Cơm
Công dụng
Được dùng trị lỵ trực trùng và viêm trường vị cấp và mạn tính, cũng dùng trị rắn độc cắn. Ngày dùng 40-80g, sắc nước uống. Dùng ngoài lấy rễ tươi giã nát, lấy nước chiết uống và dùng bã đắp.
- Ở Ấn Độ, người ta dùng lá làm thuốc trị bò cạp đốt và dùng toàn cây trị rắn cắn.
- Ở Nepal, lá non dền cơm được nấu chín ăn một cách đều đặn để chữa tiêu chảy; rễ giã ép lấy nước, mỗi lần uống khoảng 2 thìa cà phê, ngày 3 lần, uống trong khoảng 3 ngày để làm phân cứng trở nên mềm.
- Ở Nam Mỹ và Trung Mỹ, lá dền cơm là thuốc lợi tiểu và lợi sữa dưới dạng thuốc hãm và thuốc làm dịu.
- Ở châu Phi, lá dền cơm được dùng làm thuốc hạ sốt và thuốc đắp để tiêu viêm, trị nhọt và áp xe.
- Ở Nigieria, nhân dân dùng lá dền cơm điều trị một số chứng rối loạn tâm thần.
Dược liệu này còn là loại rau xào, luộc ăn ngon, có tác dụng dưỡng sinh. Kinh nghiệm dân gian là kỵ ăn với tiết canh (lợn, vịt) vì nếu ăn chung rau dền cơm luộc với tiết canh sẽ bị ỉa chảy dữ dội.
Bài thuốc về rau Dền Cơm
1. Thuốc trị lỵ
Khi mới mắc bệnh, dùng 1/2 kg rau dền cơm chia 4 lần nấu với nước, mỗi ngày uống 4 lần; ngày thứ hai dùng 1/4 kg cũng chia 4 lần nấu uống.
2. Chữa đau đầu chóng mặt, tăng huyết áp do can hỏa vượng
Rau dền cơm 100g, rau đay 50g, thịt cua đồng 50g, nêm gia vị nấu canh ăn.
3. Chữa mắt kém người nóng
Hạt dền cơm 12g, thảo quyết minh 12g, hoa mào gà 12g, sắc uống nhiều ngày.
4. Chữa đau mắt
Hạt dền cơm và hạt thảo quyết minh liều lượng bằng nhau đều 10g. Sắc nước uống. Chữa mắt đau có màng mộng.
5. Làm mát gan thanh nhiệt kích thích tiêu hoá
Dền cơm 100g, rau dệu 50g, rau đay 50g, nấu canh tôm hay canh cua.
6. Chữa táo bón do nhiệt
Rau dền cơm 100g, tôm tươi bóc vỏ 30g hoặc tôm nõn khô nấu canh, thêm gia vị ăn thường xuyên
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
- Người bệnh không tự ý áp dụng.
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nguồn: Tracuuduoclieu