Rau Má là loại rau thông dụng quen thuộc trong các bữa ăn. Cây còn là một vị thuốc chữa được nhiều chững bệnh như: viêm họng, thuỷ đậu, sởi,… Cùng tìm hiểu với Medplus để biết thêm nhiều công dụng của dược liệu này nhé!
Thông tin cơ bản
Tên tiếng Việt: Tích tuyết thảo, phanok (Vientian), Irachiek kranh (Campuchia)
Tên khoa học: Centella asiatica (L.) Urb.
Họ: Apiaceae (Hoa tán)
Đặc điểm cây
Cây là một loại cỏ mọc bò, có rễ ở các mấu, thân gầy, nhẵn.
- Lá hình mắt chim, khía tai bèo, rộng 2-4cm, cuống dài 2-4cm
- Trong những nhánh mang hoa và dài 10-12cm trong những nhánh thường. Cụm hoa đơn mọc ở kẽ lá, gồm 1 đến 5 hoa nhỏ.
- Quả dẹt rộng 3-5mm, có sống hơi rõ.
Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang tại khắp nơi ở Việt Nam và các nước vùng nhiệt đới như Lào, Cămpuchia, Inđônêxya, Ấn Độ v.v…
Toàn cây khi tươi có vị đắng, hăng hơi khó chịu; khi khô thì chỉ còn mùi cỏ khô. Thu hái quanh năm. Dùng tươi hay sao vàng.
Thành phần hoá học, tính vị
Thành phần hoá học
- Thành phần hóa học chính của rau má là tricopen, saponin.
- Ngoài ra, còn chứa tinh dầu, các hợp chất polyacetilen, flavonoid, steroid, dầu béo, acid amin, tanin, vitamin C, alcaloid…
Tính vị, công năng
- Rau có vị đắng, tính hàn. Vào được 3 kinh Can, Tỳ và Thận.
- Có công dụng thanh nhiệt lợi thấp, tiêu thũng giải độc
Công dụng và những bài thuốc về Rau Má
Công dụng
Rau má hiện nay còn là một vị thuốc dùng trong phạm vi nhân dân, đồng thời còn là loại rau người ăn được.
Thường được dùng để chữa các chứng bệnh như tiết tả về mùa hè, bệnh lỵ, vàng da do thấp nhiệt, sỏi đường tiết niệu, tiện huyết, khái huyết, thổ huyết, viêm họng, dị ứng mẩn ngứa, nhọt độc, tổn thương do sang chấn, bỏng…
Ngoài ra nước ép rau còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu mát gan, dùng thích hợp trong mùa hè.
Những bài thuốc về Rau Má
1. Chữa đau bụng, đi lỏng, đi lỵ
Rau (cả dãy, cả lá) rửa sạch, thêm ít muối, nhai sống. Ngày ăn chừng 30-40g (kinh nghiệm nhân dân nhiều nơi). Có thể luộc rau má mà ăn như ăn rau.
2. Chữa phụ nữ kinh nguyệt đau bụng, đau lưng
Rau hái lúc ra hoa, phơi khô, tán nhỏ. Ngày uống một lần, vào lúc buổi sáng, mỗi lần hai thìa cà phê gạt ngang.
3. Chữa rôm sẩy, mẩn ngứa
Hằng ngày ăn rau má trộn dầu dấm. Hoặc rau hái về, giã nát, vắt lấy nước, thêm đường vào mà uống hằng ngày.
4. Vàng da do thấp nhiệt
Rau má 30-40g, đường phèn 30g, sắc uống.
5. Tiểu tiện ra máu
Rau má và ích mẫu thảo mỗi thứ một nắm, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước uống.
6. Táo bón
Rau 30g giã nát đắp vào rốn.
7. Nhọt độc
Rau tươi rửa sạch, giã nát đắp lên tổn thương hoặc rau má tươi 30-60g, sắc uống.
8. Lở loét vùng lưng (Đông y gọi là chứng Triền yêu hỏa đan)
Rau tươi rửa sạch, giã nát, ép lấy nước cốt hòa với bột gạo nếp thành dạng hồ rồi bôi lên tổn thương.
9. Chấn thương phần mềm gây sưng nề
Rau má tươi 20-30g giã nát, vắt lấy nước hòa với một chút rượu uống.
10. Viêm họng và viêm amidan
Rau tươi 60g rửa sạch, giã nát, ép lấy nước hòa với một chút nước ấm, uống từ từ.
11. Chữa xuất huyết
Lấy 30 – 100g rau má tươi sắc uống hoặc giã nát vắt lấy nước cốt uống.
12. Chữa giải ngộ độc thuốc hoặc thực phẩm
Giã nát rau tươi, vắt lấy nước uống, có thể pha thêm một chút đường phèn.
13. Cảm nắng, nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn
Lấy 1 nắm rau tươi rửa sạch, giã nhuyễn lấy nước cốt pha loãng, thêm vài hạt muối và uống. Lấy bã đắp lên trán và thái dương.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
- Người bệnh không tự ý áp dụng.
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nguồn: Tracuuduoclieu Các nguồn tổng hợp uy tín.
