Rối loạn nhân cách ái kỷ là gì?
Rối loạn nhân cách ái kỷ là một trạng thái không bình thường của nhân cách. Đây được xem là một bệnh lý tâm thần. Rối loạn nhân cách này gắn liền với tính vị kỷ (Egocentrism). Bệnh còn có tên gọi là rối loạn nhân mãn hay chứng yêu bản thân thái quá.
Người rối loạn nhân cách ái kỷ có biểu hiện qua sự ảo tưởng, hành vi kiêu ngạo, luôn cho mình là trung tâm. Tham vọng được ngưỡng mộ nhưng thiếu sự đồng cảm với người khác. Những người ái kỷ có tính tình thất thường và luôn cho rằng mình xứng đáng được đối xử đặc biệt. Bệnh có thể ảnh hưởng đến cuộc sống nếu như không được điều trị kịp thời.
Trên thực tế, bệnh ái kỷ là một trong những bệnh tâm lý có tỷ lệ người mắc bệnh không cao. Thế nhưng số lượng bệnh nhân của hội chứng này đang dần tăng.
Rối loạn nhân cách ái kỷ xuất phát từ đâu?
Hiện nay, nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh ái kỷ vẫn chưa được xác định rõ ràng. Những nhà tâm lý học dùng mô hình sinh lý – tâm lý – xã hội để giải thích nguyên nhân, họ cho rằng nguyên nhân gây ra bệnh rất phức tạp.
Theo các nhà khoa học, hành vi của cha mẹ có thể liên quan đến bệnh ái kỷ. Bao gồm ngược đãi, bỏ bê, chỉ trích hoặc khen ngợi thái quá.
Nhiều nghiên cứu cho rằng khoảng 50% nguyên nhân là do di truyền học.
Tuy nhiên, ảnh hưởng từ môi trường và văn hóa cũng dễ dẫn đến rối loạn nhân cách ái kỷ. Yếu tố tâm sinh lý cũng là một nguyên nhân gây ra bệnh ái kỷ. Một tính cách quá nhạy cảm từ khi sinh ra là hình thái triệu chứng mãn tính chính.
Đối tượng nào có thể bị rối loạn nhân cách ái kỷ?
Bệnh ái kỷ thường bắt đầu ở tuổi thanh thiếu niên và trưởng thành. Xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới.
Một nghiên cứu kết luận rằng giới trẻ ngày nay có tính ái kỷ, cho rằng mình xứng đáng được hưởng mọi thứ hơn những người sống 20 năm về trước. Nhiều bạn trẻ có xu hướng ngộ nhận bản thân và tin rằng vì mình đã cố gắng hết sức nên mình xứng đáng.
Triệu chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ?
Những người bị rối loạn nhân cách ái kỷ thường có những dấu hiệu sau:
- Ám ảnh về bản thân.
- Phản ứng gay gắt khi nhận được những lời chỉ trích không hay.
- Cảm thấy tức giận, xấu hổ khi nhận được phản hồi không tốt từ người khác.
- Thổi phồng tài năng và khả năng của mình.
- Lợi dụng người khác để đạt được mục tiêu của mình, có xu hướng ích kỷ.
- Luôn cho rằng mình đúng, mình là trung tâm vũ trụ.
- Phớt lờ hoặc không có sự đồng cảm với người khác.
- Phóng đại thành công của mình hoặc nhạy cảm quá mức trước thất bại.
- Dễ lạm dụng thuốc kích thích hoặc rượu bia.
Nhà tâm lý học Kluger cho rằng trẻ em mắc chứng ái kỷ thường tham lam, bạo lực, nông nổi. Thường không biết ăn năn hối lỗi là gì. Luôn đòi hỏi người khác phải chiều chuộng mình nhưng không quan tâm đến người khác. Những người bị bệnh ái kỷ sẽ có khuyu hướng phòng vệ khi hình ảnh bản thân họ bị đe dọa. Những triệu chứng này ảnh hưởng không ít đến các mối quan hệ của bệnh nhân.
Phân biệt rối loạn nhân cách ái kỷ và tự tin thông thường?
Người tự tin biết khả năng của bản thân, nhận thức được giá trị bản thân và luôn khiêm tốn. Ngược lại với người mắc chứng bệnh này, họ luôn yêu bản thân quá mức. Tự cao, tự đại và không bao giờ thừa nhận lỗi của mình.
Cách điều trị bệnh rối loạn nhân cách ái kỷ?
Thực tế, bệnh ái kỷ có tỷ lệ người mắc bệnh thấp nhất chỉ khoảng 2%. Thế nhưng số lượng bệnh nhân đang dần tăng. Không có loại thuốc cụ thể nào được phê duyệt để điều trị bệnh ái kỷ. Nên các phương pháp chữa trị tâm lý vẫn là cách điều trị chính. Quá trình chữa trị thường kéo dài và khó khăn hơn vì bệnh nhân không cho rằng mình bệnh.
Phương pháp phổ biến nhất là trò chuyện và khám phá tiềm thức người bệnh. Hướng dẫn họ suy nghĩ tích cực hơn, giải đáp các thắc mắc của họ. Giúp họ cải thiện hành vi của mình.
Những người xung quanh nên trò chuyện hằng ngày với người bệnh để mối quan hệ tốt hơn. Bên cạnh đó, thuốc chống trầm cảm đôi khi vẫn được dùng cho bệnh nhân bị trầm cảm hoặc lo âu.
Tạo thói quen sinh hoạt hằng ngày phù hợp sẽ giúp hạn chế tiến triển của bệnh:
- Luôn cởi mở, hòa đồng với mọi người.
- Tự mình tìm hiểm về bệnh lý, học cách cải thiện cuộc sống.
- Giảm căng thẳng, thư giãn đầu óc.
- Tìm lời khuyên, chia sẻ với mọi người.
- Đừng quên những cử chỉ tình cảm.
- Nếu có trẻ nhỏ sống chung với người bệnh, bạn nên cố gắng giữ chúng an toàn.
Đến ngay trung tâm y tế nếu bạn có suy nghĩ, ý định làm hại bản thân hoặc người khác.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Các nhà khoa học cảnh báo về sự bùng phát “đại dịch” ái kỷ trên mạng xã hội trong thời buổi công nghệ thông tin phát triển như hiện nay. Những trường hợp yêu bản thân quá mức, không đủ dũng cảm nhận ra sai lầm của mình. Ảo tưởng về khả năng bản thân quá mức.
Qua bài viết có lẽ Medplus đã giúp bạn hiểu được các thông tin chi tiết về căn bệnh tâm lý đáng lo ngại này. Rối loạn nhân cách ái kỷ là một bệnh khó chữa. Nên đừng thờ ơ hay xem nhẹ các triệu chứng. Mọi dấu hiệu đều là nguy cơ tiềm năng của bệnh.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với chuyên gia để được tư vấn phương pháp tốt nhất. Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi bạn hoặc người thân có những triệu chứng trên nhé.
Các bài viết liên quan:
- Cách để đối phó với chứng Rối loạn Nhân cách Ái kỷ
- Hội chứng ái kỉ – căn bệnh rối loạn nhân cách đáng lo ngại
Nguồn tham khảo: Doctors24h, Sức khỏe Đời sống, Bệnh viện Bạch Mai