Sống thực vật. 6 điều bạn nên biết về căn bệnh này.

Sống thực vật là gì?

Tình trạng sống thực vật, hay còn gọi là trạng thái thực vật kéo dài, là một chẩn đoán thần kinh cụ thể trong đó não vẫn hoạt động nhưng người bệnh sẽ không có nhận thức hoặc mất chức năng nhận thức.

Không giống với tình trạng hôn mê, trong đó, bệnh nhân luôn luôn ngủ và cơ thể không có bất kỳ cử động nào, sống thực vật là một trạng thái kỳ lạ hơn. Người thực vật nằm nhưng không ngủ. Họ vẫn mở mắt, cử động cơ thể để nhìn vào tường, lên trần hay những người thân bên cạnh mình.

Mặc dù vậy, người thực vật đã bị mất hết ý thức và không hề có bất cứ phản ứng nào với mọi kích thích. Họ không nghe, không nói, không cử động, không ăn uống, không thể khống chế đại tiểu tiện. Dù có đột nhiên đưa một vật thể ra trước mắt người thực vật, họ cũng sẽ không thấy bất ngờ, không chớp mắt hay phản ứng lại với điều đó.

Thế nhưng, toàn bộ những phản ứng bản năng của người thực vật vẫn được duy trì, bao gồm sự co bóp của tim, hơi thở, phản ứng ho, nuốt, hắt hơi. Vì vậy, một người thực vật có thể sống liên tục nhiều năm bằng nước, sữa và chất dinh dưỡng truyền qua ống thông.

Nguyên nhân gây ra bệnh sống thực vật

Tổn thương não cấp tính do bệnh lý hoặc chấn thương sẽ dẫn đến trạng thái sống thực vật.

Tổn thương não không do chấn thương

Loại chấn thương não này có thể xảy ra khi não bị thiếu oxy hoặc mô não bị tổn thương do:

• Dùng thuốc quá liều;
• Viêm não;
• Đau tim;
• Viêm màng não;
• Suýt chết đuối;
• Ngộ độc;
• Vỡ túi phình mạch máu não;
• Hít phải khói thuốc;
• Đột quỵ.

Chấn thương sọ não (TBI)

• Bạn có thể bị loại chấn thương não này nếu có một lực đánh mạnh vào đầu do:
• Tai nạn xe hơi;
• Rơi từ độ cao lớn;
• Tai nạn lao động hoặc thể thao;
• Đánh nhau.

Tổn thương não tiến triển

Chấn thương não này có thể là do các tình trạng sau gây ra:

• Bệnh Alzheimer;
• U não;
• Bệnh Parkinson.

Một số dấu hiệu và triệu chứng của sống thực vật

Thông thường, một người rơi vào trạng thái sống thực vật là do chấn thương não. Lúc này, người bệnh sẽ không thể nhận thức và suy nghĩ. Tuy nhiên, vì thân não vẫn hoạt động, nên người bệnh có thể:

• Điều hòa nhịp tim và nhịp thở mà không cần hỗ trợ từ thiết bị y tế
• Mở mắt
• Có chu kỳ ngủ – thức
• Có các phản xạ cơ bản
• Di chuyển mắt, chớp mắt hoặc khóc
• Rên rỉ, lẩm bẩm hoặc cười

Bên cạnh đó, người bệnh không thể:

• Nhìn theo đồ vật
• Trả lời hoặc phản ứng theo mệnh lệnh
• Nói hoặc giao tiếp qua chớp mắt hoặc cử chỉ
• Di chuyển có mục đích
• Tương tác với môi trường xung quanh
• Có các biểu hiện cảm xúc
• Có các dấu hiệu nhận thức

Sống thực vật có khả năng phục hồi được không?

Điều này hoàn toàn có thể và đã có vô số các trường hợp phục hồi. Một số bệnh nhân sống thực vật có thể cải thiện tình trạng từ từ, trong khi số khác ở trong trạng thái suy yếu nhận thức rất nhiều năm. Cơ hội hồi phục phụ thuộc vào mức độ tổn thương não và độ tuổi. Những bệnh nhân trẻ thường có cơ hội phục hồi tốt hơn so với người lớn tuổi hơn.

Thông thường, các trường hợp chấn thương sọ não sau khi rơi vào tình trạng thực vật có khả năng tỉnh lại trong vòng 6 tháng đầu. Người lớn có khoảng 50% cơ hội và trẻ em có 60% cơ hội phục hồi ý thức. Đối với các chấn thương gây ra do đột quỵ, tốc độ hồi phục thường sẽ rơi vào năm đầu tiên. Sau giai đoạn này, khả năng người sống thực vật tỉnh lại là rất thấp.

Thậm chí, hầu hết những bệnh nhân hồi phục ý thức đều gặp phải tình trạng khuyết tật đáng kể. Bệnh nhân sống đời sống thực vật càng lâu thì khả năng bị khuyết tật càng cao.

Giải pháp điều trị cho người sống thực vật

Người bệnh cần được liên tục đánh giá tình trạng bệnh bằng thang đo lường các dấu hiệu tiến triển, cải thiện hoặc suy giảm bệnh như Coma Recovery Scale (Thang đo mức độ hồi phục sau hôn mê).

Không có phương pháp nào giúp điều trị hoàn toàn cho người sống thực vật. Thay vào đó, trọng tâm của việc chữa trị là chăm sóc hỗ trợ để não có thể hồi phục. Người bệnh sẽ được theo dõi cẩn thận để bác sĩ có thể sớm phát hiện những thay đổi hoặc dấu hiệu cải thiện.

Người sống thực vật thường cần phải được theo dõi và hỗ trợ trong việc ăn uống, vệ sinh, vận động bình thường và các bài tập vật lý trị liệu. Quá trình điều trị không đảm bảo cơ hội hết bệnh hoàn toàn cho bệnh nhân nhưng các giải pháp hỗ trợ sẽ mang lại cơ hội cải thiện bệnh tốt nhất:

• Làm sạch răng miệng mỗi ngày;
• Vệ sinh cơ thể người bệnh sạch sẽ;
• Cố gắng giao tiếp với người bệnh;
• Tập thể dục cho khớp để ngăn co cứng khớp;
• Hỗ trợ dinh dưỡng cho người bệnh qua ống truyền;
• Xoay trở người bệnh thường xuyên để tránh viêm loét.

Người thân là động lực tuyệt vời nhất

Những người thân của bệnh nhân kể lại trực tiếp hoặc ghi âm lại thời gian vui vẻ đã trải qua cùng người bệnh mỗi ngày; cho người bệnh nghe những chương trình người bất tỉnh đã yêu thích. Việc làm này sẽ kích thích thính giác, làm cho dây thần kinh trung ương của bệnh nhân hưng phấn. Sự kiên trì và tin tưởng sẽ là “liều thuốc cấp cứu đặc biệt” giúp bệnh nhân thức tỉnh. Đừng bao giờ từ bỏ gia đình của mình.

Lưu ý bài viết trên chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chuẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Bên cạnh đó, các bạn có thể truy cập finizz.com để được tư vấn, tìm và đặt lịch hẹn sức khỏe một cách nhanh và đơn giản nhất. Cũng như đọc thêm các bài viết khác tại songkhoe.medplus.vn nhé.

Một số bài viết có thể bạn quan tâm: 

• 9 phương pháp phòng chống lão hóa da ai cũng cần biết
• 5 điều bạn có thể bạn chưa biết về ngộ độc nước
• ‘Phái mạnh’ nên biết. 5 phương pháp điều trị rối loạn cương dương.

Nguồn: Tổng hợp