Suy tuyến yên – Là một loại bệnh lý khá hiếm gặp nhưng có thể mang lại cho người bệnh những tình trạng bất thường của các cơ quan.Việc điều trị ở bệnh nhân suy tuyến yên là hết sức cần thiết để có thể tránh được các diễn tiến xấu và nguy hiểm đe dọa tính mạng. Bệnh nhân suy tuyến yên được điều trị đúng có thể nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, cơ xương khớp, tâm thần,…Hãy cùng theo Songkhoe.medplus tìm hiểu kiến thức bệnh ngay bây giờ nhé!
Suy tuyến yên là gì?
Tuyến yên là tuyến nội tiết nằm ở hố yên tại não, có vai trò quan trọng đối với hoạt động của hầu hết các tuyến khác trong cơ thể như tuyến giáp, tuyến thượng thận, sinh dục… Do đó, tuyến yên có vai trò lớn đối với việc cân bằng nước- điện giải, điều chỉnh huyết áp, các chức năng tình dục, trao đổi chất cơ bản…
Suy tuyến yên (hay còn gọi là giảm hormone tuyến yên)- Là tình trạng bệnh nhân suy giảm hoạt động của tuyến yên dẫn đến một hay nhiều hormone tuyến yên không được sản xuất đầy đủ, ảnh hưởng tới chức năng của tuyến đích mà tuyến yên chi phối.
Nguyên nhân suy giảm chức năng suy tuyến yên?
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó các bác sĩ chuyên gia đưa ra các nguyên nhân chủ yếu là:
- Nhiễm trùng: giang mai, lao, nấm, viêm não, màng não;
- Viêm động mạch thái dương, phình động mạch cảnh, chấn thương sọ não.
- Phẫu thuật vùng tuyến yên.
- Hoại tử tuyến yên sau sinh
- Nhồi máu tuyến yên ở những bệnh nhân tiểu đường bị thoái hoá mạch máu.
- Phẫu thuật não.
- Xạ trị.
- Viêm tự miễn dịch (hypophysitis).
- Đột quỵ.
- Nhiễm trùng não, ví dụ như viêm màng não.
- Bệnh lao.
- Mất máu nặng trong khi sinh, có thể gây thiệt hại cho phần phía trước của tuyến yên
- Gen đột biến dẫn đến sản xuất hormone suy giảm.
- Bệnh của vùng dưới đồi, một phần của não nằm ngay trên tuyến yên, cũng có thể gây suy tuyến yên. Vùng dưới đồi sản xuất kích thích tố trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến yên.
Những yếu tố nguy cơ suy tuyến yên bao gồm:
- Có tiền sử mất máu sản khoa
- Tiền sử chấn thương vùng nền sọ
- Xạ trị vùng dưới đồi tuyến yên hoặc sau khi phẫu thuật u tuyến yên
- U tuyến yên hoặc các khối u não khác chèn ép vùng dưới đồi
- Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương
- Chấn thương, xuất huyết tuyến yên
Trong một số trường hợp, nguyên nhân của suy tuyến yên chưa biết.
Đối tượng có nguy cơ bị suy tuyến yên?
Những bệnh nhân có các yếu tố sau đây có nguy cơ mắc phải:
- Có u tại tuyến yên hoặc các khối u chèn ép vùng dưới đồi.
- Dị dạng bẩm sinh.
- Tiền sử phẫu thuật bóc u ở tuyến yên.
- Tiền sử xạ trị vào tuyến yên hoặc vùng dưới đồi.
- Chấn thương, xuất huyết tuyến yên.
- Tiền sử chấn thương sọ não, đặc biệt là ở nền sọ.
- Nhiễm trùng não – màng não, úng não.
- Đột quỵ não.
- Tiền sử mất máu hậu sản.
Triệu chứng bệnh suy tuyến yên?
Các triệu chứng này đến từ sự rối loạn hoạt động và chức năng của các tuyến mà tuyến yên chi phối:
Tuyến giáp
Khi sự suy giảm hormon tuyến yên tác động lên hoạt động của tuyến giáp, bệnh nhân có triệu chứng mệt mỏi, táo bón, đầy hơi, có thể tăng cân.
Cơ quan sinh dục
- Đối với nữ: Hoạt động của buồng trứng có thể bị thay đổi do hậu quả của rối loạn hormon tuyến yên, gây ra những rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt. Âm đạo có thể trở nên khô hơn và đau khi quan hệ tình dục.
- Đối với nam: Ở những bệnh nhân có thể xảy ra tình trạng rối loạn cương dương.
Các triệu chứng khác
Đau đầu, đau cổ, rối loạn thị giác, hạ huyết áp,…
Phòng ngừa suy giảm tuyến yên?
Chế độ dinh dưỡng hằng ngày
- Để phòng ngừa và kiểm soát tình trạng diễn biến của bệnh nhân mắc suy tuyến yên thì cần phải ăn nhiều các loại quả, rau củ như (cà chua, đậu nành..).
- Bổ sung các loại thực phẩm giàu selen và omega 3 vào chế độ ăn để tăng cường lượng selen của cơ thể. Tác dụng của selen sẽ giúp cơ thể kích hoạt các hormone tuyến giáp để cơ thể sử dụng.
- Các loại thực phẩm như cá ngừ, cá mòi, trứng, hải sản, cá ngừ, cá thu và các loại đậu có chứa rất nhiều selen và omega 3.
Một vài lời khuyên cho người bệnh suy tuyến yên
- Thực hiện đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng của thuốc, tuyệt đối không được tự ý ngưng dùng thuốc khi thấy các triệu chứng của bệnh thuyên giảm.
- Nếu có bất cứ biểu hiện lạ nào trong và sau quá trình điều trị cần báo cho bác sĩ ngay. Và cả khi những diễn biến của bệnh ngày càng nặng hơn và kèm theo triệu chứng nôn, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt… cũng cần báo cho các bác sĩ biết để có phương án xử lý kịp thời.
- Tái khám định kỳ và thường xuyên để theo dõi lượng hormone trong cơ thể đã trở về mức bình thường và ổn định hay chưa.
Hi vọng qua bài viết trên, Songkhoe.medplus.vn có thể giúp người đọc bổ sung thêm kiến thức hữu ích về nguyên nhân,triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh suy tuyến yên.
Bài viết được tham khảo ở các nguồn: Vinmec, hellobacsi